Linh hoạt, sáng tạo và nhân ái, vị tha trong giáo dục can, phạm nhân

Thượng tá Phan Thanh Bình

Phó giám thị Trại tạm giam Công an tỉnh

Đối với cán bộ, chiến sĩ làm công tác quản giáo thì phải chấp nhận sự hiểm nguy bởi hàng ngày, hàng giờ phải tiếp xúc, quản lý các loại đối tượng nguy hiểm sa lưới pháp luật. Có những đối tượng liều lĩnh, manh động, chống đối, những tay anh, chị ngoài xã hội, đối tượng mang bệnh lây nhiễm, những đối tượng có nhiều tiền án, tiền sự, hết sức phức tạp, bị bắt đưa vào trại giam giữ, quản lý, phục vụ cho công tác điều tra, truy tố, xét xử.

Cán bộ quản giáo Trại tạm giam Công an tỉnh giám sát phạm nhân lao động. 

Cán bộ quản giáo Trại tạm giam Công an tỉnh lấy lời khai can, phạm nhân. Ảnh: T.B

Từ những đặc thù của công việc, nhiệm vụ, đòi hỏi người chiến sĩ làm công tác quản giáo phải biết chấp nhận, chịu đựng, có quan điểm lập trường vững vàng, không ngại khó, không ngại khổ, có tính linh hoạt, nhạy bén khi tiếp xúc từng loại đối tượng. Đồng thời phải thông suốt chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước, nắm chắc văn bản pháp luật, quy chế, nội quy giam, giữ, cải tạo phạm nhân. Phải thông thuộc “4 biết” đối với từng đối tượng, đó là phải: biết mặt, biết họ tên, biết địa chỉ (chỗ ở), biết tội trạng. Trong thực thi nhiệm vụ đòi hỏi người cán bộ quản giáo phải biết cứng rắn hoặc mềm dẻo để đem lại hiệu quả cho từng vụ, việc. Muốn làm tốt công việc này, trước hết phải có sự tận tụy, sức chịu đựng và lòng nhân ái, vị tha, sự kiên trì, bền bỉ mới đem lại kết quả như mong muốn.

Trong giáo dục, cải tạo, đòi hỏi sự tự giác của bị can, phạm nhân. Muốn đạt được yếu tố này, người cán bộ quản giáo phải thật sự gần gũi, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng, mọi diễn biến tư tưởng, hành động của họ để có cách giáo dục phù hợp cho từng loại và từng đối tượng cụ thể. Phải có cách làm hay, việc làm đúng, áp dụng phù hợp, vừa với sức chịu đựng của họ thì tính tự giác sẽ được nâng lên. Từ đó giảm bớt khó khăn, phức tạp, người cảnh sát quản giáo sẽ được nhẹ nhàng trong tư tưởng, người phạm tội cũng sớm được hoàn lương, tái hòa nhập với cộng đồng, xã hội.

Mỗi cán bộ, chiến sĩ công tác ở trại tạm giam, trại giam phải là tấm gương trong sáng, mẫu mực để tất cả can, phạm nhân học tập, làm theo, chứ không chỉ riêng có cán bộ làm công tác quản giáo. Để trở thành hiện thực, phải chấp hành và triển khai đồng thời 2 quyết định của Tổng cục VIII Bộ Công an, đó là Quyết định số 4536 “Cán bộ, chiến sĩ Trại tạm giam thi đua mỗi ngày làm một việc tốt vì an ninh Tổ quốc, vì hạnh phúc của nhân dân”, “Nghiêm chỉnh chấp hành pháp luật, khoan hồng độ lượng trong giáo dục, cải tạo, hết lòng phục vụ nhân dân”; và Quyết định số 4060 “Tất cả cán bộ, chiến sĩ nghiêm túc thực hiện các quy định về văn hóa ứng xử đối với can, phạm nhân và thân nhân của can, phạm nhân”. Toàn thể cán bộ, chiến sĩ Trại tạm giam phải luôn tâm huyết với nghề nghiệp, thể hiện đầy đủ trách nhiệm của mình, không quản ngại khó khăn, gian khổ, kiên trì, bền bỉ với trọng trách được giao; không ngừng tìm kiếm, đổi mới cách làm, các biện pháp tác động, giáo dục phù hợp với từng đối tượng. Trong giáo dục phải luôn linh hoạt, sáng tạo, nhạy bén, làm thẩm thấu đến tư tưởng, nhận thức và hành vi của can, phạm nhân, hình thành ở họ những phẩm chất tốt đẹp, giúp họ thực hiện đúng đắn chuẩn mực đạo đức xã hội, như Bác Hồ kính yêu đã dạy: “Người cách mạng phải làm cho cái ác dần dần mất đi để hoàn thành cái thiện của người sai lầm, lạc lối thì đó mới là người cách mạng”.

Thực hiện quy chế dân chủ của Bộ trưởng Bộ Công an, cần xác định rõ công tác giam giữ là một lĩnh vực phức tạp, nhạy cảm, đặc biệt là trong việc tiếp xúc với nhân dân, với gia đình, người thân của người phạm tội. Cần chia sẻ sự khó khăn, nhọc nhằn và mặc cảm của bà con khi có con, em đang sai lầm, phạm tội phải chịu sự trừng trị của pháp luật. Vì vậy, khi làm việc, tiếp xúc với nhân dân cần có thái độ tôn trọng, gần gũi, lịch sự, nhã nhặn; hướng dẫn, giải quyết tận tình, chu đáo, giảm bớt thủ tục về hành chính để nhân dân thấy vui vẻ, thoải mái, tránh được sự phiền hà, đi lại nhiều lần tốn kém về thời gian, tiền bạc. Đồng thời có chiếu cố đối với những người lớn tuổi, hộ nghèo, gia đình chính sách, những người ở vùng sâu, vùng xa, nhằm làm rõ thêm chính sách khoan hồng và lòng nhân đạo của Đảng, Nhà nước đối với người phạm tội nói chung.

Trải qua 55 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của lực lượng Cảnh sát nhân dân (20/7/1962 - 20/7/2017), những chiến công to lớn trên mặt giữ gìn trật tự an toàn xã hội đã chứng minh lòng trung thành của lực lượng này đối với Đảng, Nhà nước và nhân dân. Nhiều cán bộ, chiến sĩ đã hy sinh trong chiến đấu với kẻ thù, với tội phạm, trong đó có cả sự đóng góp không nhỏ của cán bộ, chiến sĩ làm công tác ở Trại tạm giam, Trại giam để giữ gìn cuộc sống bình yên, hạnh phúc cho nhân dân.