Công khai để phòng chống tham nhũng

Tham nhũng là hành vi của người có chức vụ, quyền hạn. Tham nhũng gắn liền với cán bộ, công chức, viên chức trong bộ máy nhà nước. Vậy muốn phòng chống tham nhũng hiệu quả thì phải nhìn rõ được đối tượng và cách thức tham nhũng của đối tượng này.

Công thức tham nhũng có thể được diễn giải một cách dễ hiểu như sau: lạm dụng quyền lực cùng với tình trạng bưng bít thông tin, kèm theo đó là sự thoái thác về trách nhiệm giải trình. Khi một người nắm được quyền lực, họ dễ đi đến lạm dụng quyền lực đó cho lợi ích cá nhân nếu không có cơ chế kiểm soát để quyền lực đó không bị tha hóa và vẫn giữ nguyên được mục tiêu ban đầu là phục vụ cho đất nước, cho nhân dân. Cơ chế kiểm soát quyền lực không đâu khác hơn là các thể chế của bộ máy nhà nước và tai mắt nhân dân. Và công khai chính là cách thức để việc kiểm soát quyền lực được thực thi một cách đúng nghĩa chứ không chỉ trên hình thức. Trong đó, tài sản cá nhân của cán bộ, công chức, viên chức là thứ cần công khai để cơ quan quản lý nhà nước cũng như nhân dân đánh giá được sự trong sạch của cá nhân đó.

Theo dự thảo Luật Phòng chống tham nhũng vừa được Tổng thanh tra Chính phủ trình bày tại Quốc hội, Chính phủ trình Quốc hội 2 phương án về công khai bản kê khai tài sản. Một, các bản kê khai tài sản, thu nhập được công khai tại cơ quan, tổ chức, đơn vị nơi người kê khai thường xuyên làm việc; Hai, thay hình thức công khai tại nơi thường xuyên làm việc bằng hình thức công khai tại chi bộ nơi người kê khai là đảng viên sinh hoạt. Dư luận cho rằng hình thức công khai này chưa có sự đột phá nhiều so với trước đây. Nhiều ý kiến phản hồi trên các cơ quan báo chí cho rằng cần phải để nhân dân nơi cư trú của cán bộ được giám sát bản kê tài sản của cán bộ. Điều này cần được xem xét một cách nghiêm túc bởi chính người dân nơi cư trú sẽ hiểu rõ về hoàn cảnh, phẩm chất đạo đức của cán bộ. Và khi trao cho họ công cụ để giám sát cán bộ, cơ quan quản lý sẽ phần nào loại bỏ được yếu tố nể nang vì không chịu sự ràng buộc về quyền lợi.

Công khai thông tin về hoạt động của bộ máy nhà nước cũng như cá nhân cán bộ, trong đó công khai về tài sản sẽ là giải pháp thiết thực để loại trừ dần hành vi tham nhũng trong bộ máy nhà nước. Vấn đề là công khai thế nào để sự minh bạch thật sự là liều thuốc có thể "dã được tật"!

N.L