Nhiều doanh nghiệp chưa thực hiện tốt chính sách pháp luật về BHXH, BHYT VÀ BHTN

Đối với người lao động (NLĐ), việc doanh nghiệp (DN) tích cực tham gia hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp (BHXH, BHYT, BHTN) được coi là một trong những giải pháp bền vững để giúp NLĐ an tâm với công việc và ổn định cuộc sống khi hết tuổi lao động. Không chỉ thế, thực hiện tốt chính sách bảo hiểm còn góp phần thực hiện tốt công tác an sinh, đảm bảo công bằng xã hội.

Công nhân làm việc tại một Công ty chế biến thủy sản xuất khẩu ở TX. Giá Rai.

Người lao động được điều trị bằng kỹ thuật cao tại Bệnh viện Đa khoa Bạc Liêu khi có thẻ BHYT. Ảnh: L.D

DOANH NGHIỆP KHÔNG THAM GIA

Góp phần bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của NLĐ, thời gian qua, BHXH tỉnh luôn được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, BHXH Việt Nam và các sở, ban ngành, đoàn thể, địa phương trong việc triển khai tuyên truyền, thực hiện chính sách pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN. Nhờ vậy, công tác thu BHXH, BHYT, BHTN được tăng cường và có chuyển biến tích cực; số người tham gia BHXH, BHYT, BHTN không ngừng tăng theo hàng năm.

Tuy nhiên, việc chấp hành Luật BHXH, BHYT, BHTN ở một số DN ngoài quốc doanh còn chưa nghiêm, đặc biệt là DN cố tình né tránh, không tham gia hoặc tham gia không đầy đủ. Trong đó, chế biến thủy sản xuất khẩu là ngành thu hút hàng ngàn lao động, nhưng số lao động này luôn bị xếp vào nhóm “lao động thời vụ” và DN chỉ thực hiện việc trả lương ngày chứ không tham gia và đóng BHXH, BHYT, BHTN cho NLĐ.

Qua số liệu thống kê của BHXH tỉnh, số lượng DN đăng ký thành lập mới trên địa bàn tỉnh hàng năm đều tăng. Cụ thể, năm 2016 thêm 339 DN so với năm 2015. Thế nhưng, chỉ có 64 DN đăng ký tham gia BHXH, BHYT, BHTN cho NLĐ. Điều này đồng nghĩa với việc khi tăng mới 5 DN thì chỉ có 1 DN thực hiện đúng quy định của pháp luật về tham gia BHXH, BHYT, BHTN cho NLĐ!? Đây cũng là lý do để giải thích vì sao số lao động trong các DN được tham gia BHXH, BHYT, BHTN chỉ chiếm khoảng 30%. Vậy, còn 70% lao động không được thụ hưởng các chính sách về BHXH, BHYT, BHTN; và đây sẽ là gánh nặng cho xã hội trong tương lai khi phải giải quyết các chính sách hỗ trợ, đặc biệt là các lao động nghèo khi hết tuổi lao động không còn điểm tựa để nuôi sống bản thân.

NỢ ĐỌNG KÉO DÀI

DN trên địa bàn tỉnh tham gia BHXH, BHYT, BHTN không nhiều, nhưng tình trạng nợ đọng kéo dài cũng gây khó trong việc thực hiện các chính sách cho NLĐ. Chỉ tính riêng khoản nợ của DN trong 6 tháng năm 2017 chiếm hơn 75%/tổng nợ. Trong đó có nhiều DN nợ kéo dài nhiều năm, với tổng số tiền lên đến hàng tỷ đồng. Và NLĐ sẽ “mất trắng” nếu như DN phá sản.

Để hạn chế tình trạng nợ đọng, thời gian qua, BHXH tỉnh đã phối - kết hợp với các sở, ngành như: Sở LĐ-TB&XH, Báo Bạc Liêu, Liên đoàn Lao động tỉnh, Đài PT-TH tỉnh thực hiện thanh - kiểm tra công tác phát triển đối tượng, đôn đốc các đơn vị nợ đọng bước đầu bằng các biện pháp như: gửi thông báo, công văn nhắc nhở, buộc đơn vị làm cam kết thời gian trả nợ. Tuy nhiên, các biện pháp này không mang lại hiệu quả.

Nguyên nhân tồn tại khó khăn trên là do chế tài xử phạt đối với các đơn vị nợ BHXH chưa đủ mạnh, chưa có biện pháp thu hồi hiệu quả; việc xử lý những sai phạm trong lĩnh vực BHXH còn nhiều bất cập, xử phạt vi phạm hành chính chưa hiệu quả, do mức xử phạt còn nhẹ, không đủ sức răn đe. Việc truy cứu trách nhiệm đối với chủ DN vi phạm pháp luật còn nhiều hạn chế, dẫn đến tình trạng tái phạm và chậm khắc phục hậu quả, tính nghiêm minh của pháp luật không được đảm bảo và quyền lợi của NLĐ bị ảnh hưởng. Bên cạnh đó, việc kiểm tra, giám sát của các cơ quan có chức năng quản lý nhà nước về pháp luật của tỉnh, của các cấp, các ngành, các huyện, thị xã, thành phố có nơi chưa thật sự được chú trọng. Trong khi đó, lực lượng thanh tra lao động còn mỏng. Vì vậy, việc kiểm tra, thanh tra nhằm đôn đốc, giải quyết những vướng mắc về thực hiện các chế độ đối với NLĐ còn gặp nhiều khó khăn,

------------------------------------------------

Để bảo vệ các quyền, lợi ích của NLĐ, BHXH tỉnh kiến nghị UBND tỉnh và các sở, ban ngành cần tập trung làm tốt công tác phối - kết hợp và hỗ trợ các giải pháp như:

UBND tỉnh ban hành văn bản chỉ đạo các sở, ban ngành, đoàn thể có liên quan phối hợp với BHXH tỉnh tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra liên ngành tại các DN trên địa bàn tỉnh, khai thác phát triển đối tượng tham gia BHXH, BHYT, thu hồi nợ đọng. Đồng thời, khi xây dựng chỉ tiêu phát triển đối tượng tham gia BHXH (từ nay đến năm 2020) trong kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội hằng năm, nên bám sát chỉ tiêu phát triển đối tượng tham gia BHXH mà Nghị quyết 21 của Bộ Chính trị đã đề ra, từ đó xây dựng kế hoạch để các sở, ban ngành có liên quan phối hợp tổ chức thực hiện các giải pháp nhằm đạt được chỉ tiêu đã đặt ra. Tham mưu với Tỉnh ủy, UBND tỉnh đưa tiêu chí thực hiện chính sách BHXH, BHYT vào công tác đánh giá, xếp loại thi đua cuối năm của các tổ chức Đảng, chính quyền, các đơn vị sử dụng lao động.

Sở Kế hoạch và Đầu tư, Cục Thuế tỉnh phối hợp chặt chẽ với BHXH tỉnh để xác định số đơn vị, số lao động thuộc diện tham gia BHXH, BHYT bắt buộc để đôn đốc, yêu cầu đơn vị, DN tham gia BHXH, BHYT đầy đủ cho NLĐ.

Các đơn vị sau khi ký kết chương trình phối hợp thực hiện chính sách pháp luật về BHXH, BHYT với cơ quan BHXH, cần xây dựng kế hoạch hành động cụ thể nhằm đẩy mạnh công tác phối hợp tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân nói chung, thành viên các đơn vị ký kết nói riêng hiểu rõ hơn về quyền lợi và trách nhiệm khi tham gia BHXH, BHYT.

Cơ quan chủ trì thanh tra, kiểm tra liên ngành cần có trách nhiệm đôn đốc, nhắc nhở đơn vị thực hiện kết luận sau thanh tra, kiểm tra nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả của công tác thanh tra, kiểm tra liên ngành…

TÚ ANH (tổng hợp)