Mô hình “ấp đờn ca tài tử” - tại sao không?

Ở Bạc Liêu, nơi đâu cũng có đờn ca tài tử (ĐCTT), nhưng mỗi nơi thì có cách chơi khác nhau. Huyện Phước Long là một trong những địa phương có nhiều câu lạc bộ (CLB) ĐCTT hoạt động mạnh. Từ đó, mô hình “ấp ĐCTT” có lẽ nên xuất phát từ đây để nhân rộng ra toàn tỉnh…

Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Trung ương Ủy ban MTTQ Việt Nam: “Bạc Liêu nên có nhiều mẫu hình về xây dựng nông thôn mới cũng như phát triển sàn diễn cho mọi lứa tuổi để biểu diễn ĐCTT, như mô hình “ấp đờn ca tài tử” chẳng hạn”.

“Cái ổ” của ĐCTT!

Nói tới đội, nhóm, CLB ĐCTT hoạt động mạnh ở huyện Phước Long thì giới tài tử đều nghĩ ngay đến CLB ĐCTT ấp 8B (xã Phong Thạnh Tây A), do anh Phạm Văn Loan (thường gọi là Tư Loan) làm chủ nhiệm. Họ kháo vui với nhau rằng đây là “cái ổ” của ĐCTT. Anh Dương Minh Khương, Phó Giám đốc Trung tâm VH-TT huyện Phước Long cũng nhìn nhận: “Toàn huyện có 10 CLB ĐCTT hoạt động thường xuyên, trong đó có một số CLB hoạt động mạnh có thể gắn với phát triển du lịch. Điển hình nhất là CLB ĐCTT ấp 8B, xã Phong Thạnh Tây A”.

Thành lập với tên gọi ban đầu là CLB ĐCTT xã Phong Thạnh Tây A, nhưng địa bàn hoạt động chủ yếu là ở ấp 8B, nên dần dần mọi người quen gọi là CLB ĐCTT ấp 8B. Thành lập chẳng bao lâu, CLB ĐCTT của anh Tư Loan đã khuấy động phong trào văn nghệ ở miền quê yên ắng này, và được đánh giá là điển hình của toàn huyện. Trong hơn 30 thành viên tham gia CLB, có đến hơn 20 hộ nằm cùng một ấp với nhau, nhà cũng nằm gần nhau. Đặc biệt, có 13 thành viên thuộc Chi hội sân khấu của Liên hiệp Hội VHNT tỉnh. Bởi thế, nhiều người nói vui rằng bước vào ấp này giống lạc vào ấp của ĐCTT vậy! Ở “cái ổ” ĐCTT ấp 8B, hầu hết thành viên đều là bà con trong dòng họ với nhau. Cho nên, cách chơi cũng rất… tài tử! Anh Tư Loan chia sẻ: “Hơn 3/4 thành viên trong CLB đều là anh em bà con với tôi nên chơi rất thoải mái, có la rầy gì cũng không sợ giận. Người là anh, người là chị vợ, em vợ, con cháu, rồi tới con của tụi nó cũng gia nhập luôn. Mỗi lần sinh hoạt là bắt tụi nó trả bài, dượt đờn, dượt ca, nên trình độ của từng thành viên được nâng lên rõ rệt. Như Huỳnh Hoàn Hảo đã đoạt giải B toàn quốc Hội thi ĐCTT do tỉnh Vĩnh Long đăng cai tổ chức năm 2012”.

Một buổi sinh hoạt của CLB ĐCTT ấp 8B, xã Phong Thạnh Tây A. Ảnh: N.T

Hơn 3 năm đi vào hoạt động, các thành viên CLB ĐCTT ấp 8B dường như đã quên mình có nhiệm vụ duy trì phong trào văn hóa - văn nghệ ở địa phương, mà chỉ biết rằng chuyện đờn ca hát xướng diễn ra tự nhiên như một nhu cầu thiết yếu trong đời sống tinh thần của bà con. Vào ngày 13 âm lịch hàng tháng, cứ tầm 5 giờ chiều là mấy anh em trong CLB lại tề tựu ở nơi đã hẹn trước, rồi người chuẩn bị dàn âm thanh, người thì lo “mồi” để chút nữa “lai rai”… xong đâu vào đấy là bắt đầu “nhập tiệc”. Cái “tiệc hát” ấy diễn ra đến tận 10 - 11 giờ đêm mới tàn. Mấy nhà hàng xóm gần đó biết bữa nào có tổ chức ĐCTT cũng đến góp vui. Chỉ đơn giản bấy nhiêu mà tháng nào CLB của anh Tư Loan cũng đều đặn đưa tiếng hát của anh em ngày càng bay xa, tưới mát tâm hồn người dân quê vốn tất bật với những bộn bề, lo toan của cuộc sống.

Thành lập ấp ĐCTT

Trong chuyến làm việc tại Bạc Liêu, đồng chí Vũ Trọng Kim, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam có nói rằng: Bạc Liêu nên có nhiều mẫu hình về xây dựng nông thôn mới, cũng như phát triển sàn diễn cho mọi lứa tuổi để biểu diễn ĐCTT, như mô hình “ấp ĐCTT” chẳng hạn. Tạo khung cảnh, không gian bao la của ĐCTT gắn với phát triển du lịch thì còn gì bằng…

Từ hiệu quả của phong trào ĐCTT ở ấp 8B, thiết nghĩ có thể đề xuất thành lập “ấp ĐCTT” và nhân rộng ra toàn tỉnh.

Điều này xuất phát từ nhu cầu thực tế. Theo ghi nhận của chúng tôi, hiện nay, CLB ĐCTT của các ấp đều trong tình trạng hoạt động cầm chừng, do ít được đầu tư kinh phí. Để duy trì hoạt động, các thành viên phải tự đóng góp quỹ, hoặc tìm nhà tài trợ. Tuy nhiên, đó chỉ là giải pháp tạm thời. Vì vậy, nếu thực hiện mô hình ấp ĐCTT thì CLB ĐCTT các ấp sẽ được đầu tư nhiều hơn, để có điều kiện hoạt động lâu dài và phát triển hơn nữa.

Đặc biệt, Phước Long hiện đang hướng đến các tiêu chí của “nông thôn mới”, thì việc thực hiện mô hình ấp ĐCTT mang thương hiệu “nông thôn mới” là điều cần thiết. Mục đích của mô hình này là tạo ra không gian hoàn toàn mới cho ĐCTT, để tiến tới phát triển du lịch. Hơn nữa, khi mô hình ấp ĐCTT được hình thành sẽ góp phần phát huy tác dụng của các nhà văn hóa ấp, để giúp bà con nhân dân quen dần với việc sinh hoạt cộng đồng mà hiện nay lối sinh hoạt này dường như vẫn còn xa lạ với họ.

Ngọc Trân