Cho mượn đất không chịu trả, phải làm sao?

Hỏi: Bà nội em lúc còn sống có cho ông dượng mượn nhà ở (xã Hưng Thành, huyện Vĩnh Lợi) và có giao ước khi nào ông dượng chết mới trả nhà. Nhà đất cho mượn trước năm 1993. Năm 2004, bà nội kêu ba em về làm giấy tờ nhà đất đó để sau này khỏi phiền phức. Lúc này, ông dượng viết giấy mượn đất có chứng nhận của trưởng ấp và mọi người làm chứng. Đến năm 2012, ông dượng qua đời, ba em làm đúng theo giao ước yêu cầu gia đình ông dượng trả đất. Tuy nhiên, vợ ông dượng và mấy người con, cháu không trả và đưa ra giấy tờ đã đóng thuế đất nhiều năm. Em lên xã hỏi thì xã nói giấy do ông dượng viết khi xưa chỉ là giấy tay, chỉ có trưởng ấp xác nhận, không có xác nhận của xã nên không có giá trị pháp lý. Giờ đất đó thuộc dạng tranh chấp.

Xin hỏi: xã trả lời vậy có đúng không? Gia đình em phải làm sao để đòi lại đất?

Lâm Thu Thảo (155/162, Lý Nam Đế, phường 7, quận 11, TP. HCM)

Trả lời:

Vấn đề mà bạn hỏi, tòa soạn xin được trả lời như sau:

Việc UBND xã xác nhận nhà đất này đang tranh chấp là đúng. Tuy nhiên, xã cho rằng, việc ông dượng của bạn có làm giấy xác nhận có mượn đất, được trưởng ấp ký xác nhận là không có giá trị pháp lý là chưa chính xác.

Bởi, giấy xác nhận có mượn nhà ở do ông dượng ký nhận đó cũng được xem là một giấy tờ quan trọng, có thể có giá trị chứng minh một sự thật: nhà đất đó là mượn của gia đình bạn. Còn việc xác định tờ giấy đó có giá trị pháp lý hay không, có đủ độ tin cậy hay không là do cơ quan có thẩm quyền quyết định khi tiến hành giải quyết vụ việc.

Bộ luật Dân sự tại Điều 401 có quy định về hình thức của hợp đồng dân sự: “Hợp đồng dân sự có thể được giao kết bằng lời nói, bằng văn bản hoặc bằng hành vi cụ thể…”. Như vậy, hành vi bà nội bạn cho ông dượng mượn nhà ở cũng xem là một giao dịch dân sự, và thỏa thuận ở tới chừng nào ông dượng qua đời thì phải trả nhà đất lại được xem là thỏa thuận về thời hạn trả tài sản (căn nhà).

Vụ việc này, gia đình bạn cần khởi kiện ra tòa án (cấp huyện nơi có đất) để đòi lại nhà, đất cho mượn ở. Tòa án sẽ xem xét các tình tiết, các chứng cứ mà các bên cung cấp để đưa ra quyết định. Gia đình bạn nên cung cấp các thông tin liên quan đến việc cho mượn đất, ngoài giấy xác nhận của ông dượng thì có thể còn có các nhân chứng và giấy tờ đất trước đó chứng tỏ đất, nhà của bà nội bạn.

Thân ái!

Luật gia Kim Phượng