Triển khai chiến dịch tiêm vắc-xin sởi – rubella

Tiêm ngừa bệnh sởi cho trẻ 9 tháng tuổi tại Trạm Y tế phường 5 (TP. Bạc Liêu). Ảnh: C.K

Vắc-xin sởi - rubella là vắc-xin phối hợp để phòng đồng thời hai bệnh sởi và rubella. Đây là vắc-xin sống, giảm độc lực. Loại vắc-xin sởi - rubella sử dụng trong chiến dịch tiêm chủng năm 2014 - 2015 là vắc-xin do hãng Serum Institute (Ấn Độ) sản xuất. Vắc-xin này đạt tiêu chuẩn tiền kiểm định của Tổ chức Y tế Thế giới, do Liên minh toàn cầu vắc-xin và tiêm chủng (GAVI) hỗ trợ kinh phí và do quỹ Nhi đồng Liên Hiệp Quốc (UNICEF) mua và cung ứng cho Việt Nam. Vắc-xin đã được sử dụng tại hàng chục nước trên thế giới.

Bệnh sởi và rubella không có thuốc điều trị đặc hiệu. Tiêm vắc-xin sởi - rubella là cách duy nhất phòng bệnh chủ động và hiệu quả. Vắc-xin phối hợp sởi - rubella giúp bảo vệ đồng thời cho trẻ em khỏi mắc hai bệnh sởi và rubella, và phòng hội chứng rubella bẩm sinh ở trẻ em. Hiệu quả bảo vệ của vắc-xin là 95%.

Dự án tiêm chủng mở rộng sẽ triển khai chiến dịch tiêm vắc-xin phối hợp sởi - rubella cho toàn bộ trẻ từ 1 - 14 tuổi tại tất cả xã, phường, thị trấn trên toàn quốc từ cuối năm 2014 đến đầu năm 2015. Mục tiêu của chiến dịch nhằm tạo miễn dịch chủ động phòng bệnh sởi và rubella, hướng tới mục tiêu loại trừ bệnh sởi, khống chế bệnh rubella và hội chứng rubella bẩm sinh. Sau chiến dịch, vắc-xin sởi đơn và vắc-xin phối hợp sởi - rubella sẽ tiếp tục được triển khai tiêm chủng theo lịch trong tiêm chủng mở rộng các năm tiếp theo.

Phụ nữ có thai chưa được tiêm phòng bệnh rubella trước thời gian mang thai, nếu nhiễm vi-rút rubella trong 3 tháng đầu của kỳ mang thai có thể truyền vi-rút sang cho thai nhi gây hội chứng rubella bẩm sinh. Vì vậy phụ nữ cần được tiêm chủng vắc-xin rubella trước khi có kế hoạch mang thai ít nhất 1 tháng.

Các trường hợp chống chỉ định tiêm vắc-xin sởi - rubella:

Có tiền sử sốc hoặc có phản ứng nghiêm trọng sau tiêm chủng vắc-xin chứa thành phần sởi hoặc rubella như: sốt cao trên 390C kèm co giật hoặc dấu hiệu não/màng não, tím tái, khó thở, sốc. Dị ứng với bất kỳ thành phần nào có trong vắc-xin, chẳng hạn như với neomycin. Có tình trạng suy chức năng các cơ quan (như suy hô hấp, suy tuần hoàn, suy tim, suy thận, suy gan). Tình trạng suy giảm miễn dịch nghiêm trọng bẩm sinh hoặc mắc phải (AIDS), phụ nữ có thai. Các trường hợp chống chỉ định khác theo hướng dẫn của nhà sản xuất.

Tạm hoãn tiêm vắc-xin sởi - rubella trong các trường hợp sau: Mắc các bệnh cấp tính, đặc biệt là các bệnh nhiễm trùng. Trẻ sốt # 37,50C hoặc hạ thân nhiệt # 35,50C (đo nhiệt độ tại nách). Trẻ mới dùng các sản phẩm globulin miễn dịch hoặc truyền máu, huyết tương trong vòng 3 tháng. Trẻ đang hoặc mới kết thúc liều điều trị corticoid (uống, tiêm) trong vòng 14 ngày, thuốc ức chế miễn dịch khác hay điều trị xạ trị.

Mắc bệnh bạch cầu cấp, thiếu máu nặng, các bệnh máu nghiêm trọng khác hoặc truyền máu.

Không nên dùng vắc-xin sởi - rubella cho phụ nữ mang thai vì đây là vắc-xin sống, giảm độc lực. Theo Tổ chức Y tế thế giới, việc thận trọng tránh tiêm vắc-xin rubella cho phụ nữ có thai là để phòng ngừa nguy cơ gây dị tật thai nhi theo lý thuyết mặc dù nguy cơ này chưa được chứng minh. Tuy nhiên, trên thực tế không ghi nhận tiêm vắc-xin sởi - rubella trong khi mang thai gây sẩy thai. Không ghi nhận trường hợp hội chứng rubella bẩm sinh đối với trên 1.000 trường hợp phụ nữ mang thai vô tình được tiêm vắc-xin rubella trong thời gian đầu thai kỳ. Do đó, nên tiêm vắc-xin trước khi có kế hoạch mang thai ít nhất từ 1 tháng trở lên.

Ngoài ra, vắc-xin sởi - rubella an toàn và hiệu quả khi tiêm chủng đồng thời với vắc-xin bạch hầu - ho gà - uốn ván (DPT), bạch hầu - uốn ván (DT hoặc Td), lao, bại liệt (OPV hoặc IPV), HIV, viêm gan B, vitamin A. Tuy nhiên, không được tiêm đồng thời hai mũi vắc-xin khác nhau vào cùng một vị trí.

Bác sĩ KIỀU ĐÌNH THÁI