Luật Xử lý vi phạm hành chính: Phương pháp trấn áp tội phạm và tệ nạn ma túy đang bị ràng buộc

Từ khi Luật Xử lý vi phạm hành chính có hiệu lực (ngày 1/1/2014), Bạc Liêu không đưa đi cai nghiện bắt buộc được trường hợp nào. Đại tá Lê Tấn Thảnh - Phó Giám đốc Công an tỉnh cho rằng: một số quy định của Luật Xử lý vi phạm hành chính (có hiệu lực từ đầu năm nay) đã làm phương pháp trấn áp tội phạm và tệ nạn ma túy bị ràng buộc.

Chờ thông tư…

Luật Xử lý vi phạm hành chính đã chuyển quyền quyết định đưa người nghiện ma túy đi cai nghiện bắt buộc từ UBND cấp huyện sang Tòa án nhân dân (TAND) cấp huyện. Đây là bước chuyển cơ bản từ các quyết định mang tính thủ tục hành chính sang việc thụ lý xem xét và phán quyết của một cơ quan thực thi pháp luật. Quy định này đã nâng cao hơn việc bảo đảm quyền con người trong quá trình xem xét quyết định đưa hay không đưa một người nghiện ma túy vào cai nghiện tập trung bắt buộc thông qua các bước thụ lý hồ sơ và họp xét quyết định chính thức theo đề nghị của cơ quan tư pháp, công an và Phòng LĐ-TB&XH.

Theo Công an tỉnh, 70% số vụ trộm cắp tài sản, cướp, cướp giật là do đối tượng tội phạm và tệ nạn ma túy gây ra. Số liệu của Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy tỉnh cho thấy cả tỉnh có 575 người nghiện ma túy. Trong đó có tới 483 đối tượng đang ở ngoài xã hội, chiếm 84%; còn lại đang ở trại tạm giam, nhà tạm giữ và Trung tâm Giáo dục - Lao động và Xã hội (GD-LĐ&XH) - Sở LĐ-TB&XH.

Luật quy định người nghiện phải được cai nghiện tại cộng đồng từ 3 tháng trở lên. Nếu tái nghiện mới bị đưa đi cai. Việc xác định người nghiện ma túy do ngành Y tế phụ trách, nhưng đến nay Bộ Y tế chưa ban hành thông tư hướng dẫn Nghị định 221 (năm 2013) của Chính phủ quy định chế độ áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. Từ đó, không lập được hồ sơ người nghiện để chuyển qua TAND xem xét ra quyết định bắt buộc đi cai nghiện.

Ông Dương Công Lập, Chánh án TAND tỉnh xác nhận: “Chưa có trường hợp nào công an các huyện, thành phố chuyển sang tòa để đưa đi cai nghiện, hoặc trung tâm giáo dục, trường giáo dưỡng”. Từ đầu năm đến nay, TAND cấp huyện chỉ mới xem xét giảm thời gian tập trung cai nghiện cho 17 trường hợp.

vận động cai nghiện ma túy tự nguyện

Nếu TAND có nhận hồ sơ thì việc đưa người nghiện đi cai cũng chẳng dễ dàng. Mỗi tháng, TAND sẽ gửi giấy triệu tập đối tượng 1 lần do nhân viên tống đạt đưa đến. “Sau khi nhận giấy triệu tập lần 1 của tòa, con nghiện chắc chắn sẽ bỏ trốn” - Đại tá Phạm Quang Chung, Trưởng Công an TP. Bạc Liêu nói.

Lãnh đạo TAND tỉnh khẳng định: “Nếu người nghiện bỏ trốn, tòa sẽ cho áp giải, hoặc xử vắng mặt. Song, sẽ rất khó khăn cho lực lượng công an trong việc truy tìm, mất thời gian và tốn kém, nhưng chưa chắc đưa được đối tượng đi cai”. Việc này sẽ dẫn đến lượng người nghiện tăng cao, phát sinh tội phạm. Ngoài việc gây bất ổn xã hội, người nghiện ma túy còn là nguy cơ lây nhiễm HIV cho người khác. Đại tá Lê Tấn Thảnh bày tỏ: “Tội phạm và tệ nạn ma túy bị toàn dân phản đối, nhưng luật lại nới lỏng cho đối tượng này”.

Ngày 23/10/2014, Sở LĐ-TB&XH ra kế hoạch tuyên truyền, vận động cai nghiện ma túy tự nguyện tại Trung tâm GD-LĐ&XH. Theo kế hoạch, trong tháng 10/2014, 36 xã, phường, thị trấn có người nghiện tập trung tuyên truyền, để đến tháng 11 vận động đưa người nghiện đi cai, sang tháng 12 sẽ động viên “vét đuôi”. Theo ông Nguyễn Hoàng Vũ, Quyền Chi cục trưởng Chi cục Phòng chống tệ nạn xã hội (Sở LĐ-TB&XH), đây là cách làm mới mà chưa có tỉnh, thành phố nào ở ĐBSCL thực hiện.

Từ đầu năm đến nay, đã có 28 trường hợp đi cai nghiện tự nguyện. Song, rào cản lớn đối với người cai tự nguyện là phải đóng góp các khoản cho Trung tâm GD-LĐ&XH. Trong thời gian cai nghiện ma túy khoảng 6 tháng, tháng đầu tiên, người cai nghiện tự nguyện phải đóng 1.740.000 đồng, từ tháng thứ hai trở đi đóng 920.000 đồng. Cho nên, số người cai nghiện tự nguyện thấp. Hiện nay, ở Trung tâm GD-LĐ&XH có 66 người đang cai nghiện thì chỉ có 16 người tự nguyện.

Nguyễn Quốc