Hội nghị Đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách: Bắt buộc ghi âm, ghi hình khi hỏi cung

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng phát biểu Bế mạc Hội nghị. Ảnh: TTXVN

Đề xuất quy định bắt buộc ghi âm, ghi hình hoạt động hỏi cung bị can trong dự thảo Bộ luật Tố tụng hình sự (sửa đổi) đã nhận được sự đồng tình của nhiều đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách, sáng 26-8, khi Hội nghị Đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách cho ý kiến về vấn đề này. Tuy nhiên, một số đại biểu vẫn đóng góp thêm ý kiến để hoàn thiện hơn nội dung rất mới, thể hiện rõ quan điểm cải cách mạnh mẽ trong hoạt động tư pháp này.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội-sau khi tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội tại Kỳ họp thứ chín, Quốc hội khóa XIII-đã chỉnh lý dự thảo Bộ luật Tố tụng hình sự (sửa đổi) về nội dung này như sau: “Việc hỏi cung bị can tại cơ sở giam giữ hoặc tại trụ sở cơ quan điều tra được ghi âm, ghi hình, trừ trường hợp do trở ngại khách quan mà không thể ghi âm, ghi hình được, thì phải nêu rõ lý do trong biên bản hỏi cung. Việc hỏi cung bị can tại các địa điểm khác có thể ghi âm, ghi hình khi cơ quan, người có thẩm quyền tố tụng xét thấy cần thiết”.

Theo giải trình của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, việc ghi âm, ghi hình hoạt động hỏi cung là cần thiết để vừa bảo đảm minh bạch quá trình hỏi cung, vừa bảo vệ bị can, chống bức cung, dùng nhục hình, bảo vệ người hỏi cung tránh bị vu cáo. Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy, việc hỏi cung bị can có thể được tiến hành ở nhiều nơi và trong những điều kiện rất khác nhau; có bị can bị tạm giam, có bị can ở ngoài xã hội; có bị can chỉ hỏi cung một lần, có bị can phải hỏi cung rất nhiều lần; có trường hợp cùng một thời điểm phải hỏi cung rất nhiều người. Vì vậy, để bảo đảm tính khả thi, hiệu quả, tránh lãng phí, phù hợp với điều kiện nước ta thì quy định việc hỏi cung bị can tại cơ sở giam giữ hoặc tại trụ sở cơ quan điều tra được ghi âm, ghi hình là phù hợp; còn tại các địa điểm khác thì có thể ghi âm, ghi hình khi cơ quan, người có thẩm quyền tố tụng xét thấy cần thiết; đồng thời, để thống nhất thực hiện cần có hướng dẫn cụ thể của các cơ quan có thẩm quyền về việc ghi âm, ghi hình.

Theo đại biểu Bùi Mạnh Hùng (Bình Phước), việc ghi âm, ghi hình hoạt động hỏi cung bị can phải là quy định bắt buộc, không nên có điều khoản loại trừ là “trừ trường hợp do trở ngại khách quan mà không thể ghi âm, ghi hình được thì phải nêu rõ lý do trong biên bản hỏi cung”. Đại biểu giải thích, tại trụ sở cơ quan điều tra, cơ sở giam giữ khó có thể có khó khăn, trở ngại gì cản trở việc ghi âm, ghi hình. Trong khi đó, phương tiện ghi âm, ghi hình cũng rất đơn giản, thậm chí điện thoại cũng có chức năng đó.

Ngoài ra, đại biểu Bùi Mạnh Hùng cũng đề nghị tôn trọng quyền được tự ghi âm, ghi hình của người làm chứng, cung cấp thông tin. Trong trường hợp cần thiết, cơ quan điều tra phải coi đó là chứng cứ, tránh trường hợp bỏ qua những chứng cứ quan trọng. Với việc hỏi cung ở ngoài trụ sở cơ quan điều tra và cơ sở giam giữ, tuy việc ghi âm, ghi hình là không bắt buộc, nhưng cũng cần trao cho bị can quyền được tự ghi âm, ghi hình, hoặc yêu cầu cơ quan điều tra ghi âm, ghi hình. “Tôi nghĩ cái này để bảo đảm tính minh bạch ở mọi nơi, mọi lúc và cũng giúp cho cơ quan điều tra, giúp cho cơ quan tư pháp có đủ bằng chứng và xét xử minh bạch hơn”, đại biểu nói.

Đại biểu Lê Thị Nga (Thái Nguyên) đề xuất thay từ “được” ghi âm, ghi hình thành “phải” ghi âm, ghi hình để khẳng định, ghi âm, ghi hình là nghĩa vụ, buộc cơ quan điều tra phải thực hiện khi tiến hành hỏi cung bị can.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng nhấn mạnh, đã hỏi cung là phải ghi âm, ghi hình để bảo đảm quyền con người đã được ghi nhận trong Hiến pháp, đồng thời bảo đảm được quyền của các cơ quan bảo vệ pháp luật. Tuy nhiên, Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý, nội dung quy định cần cụ thể, tránh quy định chung chung theo kiểu “vì lý do khách quan”…

Sau khi các đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách cho ý kiến về dự thảo Bộ luật Tố tụng hình sự (sửa đổi), Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng phát biểu bế mạc hội nghị.

Nguồn: QĐND