Hội thảo "Thượng đỉnh Chiến tranh Việt Nam" tại Mỹ: Cần rút ra bài học khép lại quá khứ từ cuộc chiến tranh Việt Nam

Từ ngày 27 - 28/4, tại Thư viện Tổng thống Lyndon Baines Johnson (Mỹ) đã diễn ra Hội thảo về chiến tranh Việt Nam với tên gọi “Thượng đỉnh Chiến tranh Việt Nam - The Vietnam War Summit”. Ngoại trưởng Mỹ - John Kerry đã có bài phát biểu với tư cách một người từng trực tiếp tham gia cuộc chiến, cho rằng “cuộc chiến Việt Nam đã cho thấy một bài học về việc khép lại quá khứ để hướng tới tương lai”...

“Hàn gắn không phải là lãng quên”

Phát biểu tại hội thảo, Ngoại trưởng John Kerry chỉ rõ bài học quan trọng nhất mà nước Mỹ cần rút ra từ kinh nghiệm của cuộc chiến tranh Việt Nam là khi đánh giá về một nước cần nhìn nhận qua lăng kính của người dân ở chính nước đó. Ông ca ngợi sự cởi mở "phi thường" của nhân dân Việt Nam khi vượt qua sự thù hận để mở rộng cửa cho phép người Mỹ quay trở lại tìm kiếm binh lính Mỹ bị chết hoặc mất tích trong chiến tranh Việt Nam, cho dù còn rất nhiều bộ đội Việt Nam hy sinh vẫn chưa tìm được hài cốt. Theo ông, phía Việt Nam muốn làm như vậy bởi vì chính bản thân người dân Việt Nam cũng muốn gác lại quá khứ chiến tranh để hướng tới tương lai.

Đại sứ Phạm Quang Vinh phát biểu tại Hội thảo "Thượng đỉnh Chiến tranh Việt Nam". 

Ngoại trưởng John Kerry nhấn mạnh, với ông cũng như nhiều cựu binh Mỹ khác, quá trình hàn gắn và bình thường hóa quan hệ sau chiến tranh không phải là lãng quên vì lãng quên có nghĩa là ngừng học hỏi; quan hệ giữa Mỹ và Việt Nam đã thay đổi nhanh chóng sau 20 năm bình thường hóa quan hệ. Số lượng du khách Mỹ tới Việt Nam tăng từ 60.000 lên nửa triệu người, kim ngạch thương mại song phương tăng từ 400 triệu USD lên 45 tỷ USD, số lượng du học sinh Việt Nam tại Mỹ tăng từ 800 lên gần 19.000 người. Ông thừa nhận mặc dù vẫn còn tồn tại những bất đồng, hai nước đều đang cố gắng vượt qua và tôn trọng thể chế chính trị của nhau. Hiện, hai nước đang tăng cường hợp tác trên các lĩnh vực, đặc biệt là trong các vấn đề an ninh, quan hệ giữa quân đội với quân đội ngày càng được mở rộng, hai nước tham gia Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) chiếm tới hơn 40% GDP toàn cầu, hợp tác chặt chẽ trong vấn đề sông Mê Công, trường Đại học Full Bright sẽ được mở tại Thành phố Hồ Chí Minh vào cuối năm nay...

Trên cương vị một quân nhân, ông John Kerry từng được trao nhiều huân chương khi phục vụ trong lực lượng Hải quân Mỹ trong chiến tranh Việt Nam. Tuy nhiên, sau khi rời quân ngũ, ông trở thành một người phản chiến mạnh mẽ dẫn đến làn sóng biểu tình rầm rộ phản đối chiến tranh Việt Nam tại Mỹ hồi năm 1971. Ngoại trưởng John Kerry cho biết, ông thường hồi tưởng lại những ký ức về cuộc chiến tranh Việt Nam khi tìm kiếm giải pháp tại các nước bị chiến tranh tàn phá như Syria, Triều Tiên hay cuộc chiến chống tổ chức "Nhà nước Hồi giáo" (IS) tự xưng.

 “Một sự khởi đầu mới”...

Đại sứ Việt Nam tại Hoa Kỳ Phạm Quang Vinh đã tham dự hội thảo và có bài phát biểu tại phiên thảo luận “Việt Nam và Mỹ trong thế kỷ 21: Một sự khởi đầu mới”. Đại sứ Phạm Quang Vinh điểm lại những cơ hội xây dựng một mối quan hệ tốt đẹp từng bị bỏ lỡ, như gần 230 năm trước, khi Tổng thống Jefferson, một trong các tác giả của bản Tuyên ngôn độc lập của nước Mỹ, đã cố gắng đưa giống lúa của Việt Nam về trồng và những bức thư của Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi Tổng thống Tru-man trong giai đoạn 1945  - 1946 đề nghị hai nước “hợp tác toàn diện”. Thay vào đó, hai nước đã phải trải qua một cuộc chiến tranh đầy đau thương, với nhiều hậu quả ghê gớm. Về phía Việt Nam, đó là 3 triệu người chết, 4 triệu người bị thương tật; 4,8 triệu người phơi nhiễm chất da cam/đi-ô-xin, và hàng trăm ngàn người mất tích. Một cuộc chiến tranh mà cựu Tổng thống Bill Clinton mô tả là “đau đớn và ám ảnh” và Ngoại trưởng John Kerry cho là “một sự thất bại nặng nề nhất về năng lực ngoại giao và nhãn quan chính trị”.

Nhưng lịch sử đã sang trang như lời Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trong chuyến thăm lịch sử tới Mỹ tháng 7/2015: “Có lẽ ít ai hình dung được bằng cách nào mà hai nước Việt Nam và Mỹ có thể vượt qua được nỗi đau của chiến tranh để xây dựng một mối quan hệ phát triển mạnh mẽ và tích cực như hiện nay”.

Về chính trị, hai nước đã khẳng định ở cấp cao nhất về nguyên tắc tôn trọng “thể chế chính trị và độc lập chủ quyền” của nhau, tạo cơ sở tin cậy cho việc tiếp tục thúc đẩy và làm sâu sắc hơn quan hệ đối tác. Về kinh tế, thương mại, sau hơn 20 năm, trao đổi thương mại đã tăng 90 lần, lên đến 45 tỷ đô-la Mỹ năm 2015. Triển vọng này sẽ còn lạc quan hơn nữa sau khi các bên hoàn tất phê chuẩn Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP). Hợp tác an ninh quốc phòng có nhiều bước tiến với việc hai bên ký kết Tuyên bố tầm nhìn chung 2015, triển khai hợp tác trên các lĩnh vực như an ninh hàng hải, tìm kiếm cứu nạn, đối phó thiên tai và gìn giữ hòa bình. Đặc biệt, hợp tác giải quyết hậu quả chiến tranh như rà phá bom mìn còn sót lại, tẩy độc và chăm sóc y tế người bị phơi nhiễm chất da cam/đi-ô-xin trở thành một nội dung ưu tiên của quan hệ. Giao lưu văn hóa, giáo dục, thăm viếng, trao đổi kinh nghiệm ngày càng diễn ra sôi động.

Đại sứ Phạm Quang Vinh nhắc lại Tuyên bố tầm nhìn chung 2015, công nhận sự thành công và đóng góp nhiều mặt của Cộng đồng người Việt tại Mỹ đối với mỗi nước cũng như quan hệ hai nước. Hai nước mở rộng trao đổi ở quy mô khu vực với nhiều sáng kiến thiết thực như GHSA (y tế), LMI (môi trường, nguồn nước, biến đổi khí hậu), trong khuôn khổ ASEAN và hợp tác Đông Á, bao gồm duy trì hòa bình, ổn định tại khu vực. Trong bài phát biểu, Đại sứ cũng đề nghị phía Mỹ sớm công nhận Việt Nam có quy chế thị trường và dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm vũ khí đối với Việt Nam.

Đại sứ Phạm Quang Vinh khẳng định đây sẽ là bối cảnh thuận lợi cho chuyến thăm Việt Nam sắp tới của Tổng thống Mỹ B.Obama.

Thông qua những trao đổi thẳng thắn về chiến tranh Việt Nam, hội thảo nhằm nhìn lại các biến cố lớn của cuộc chiến, và rút ra các bài học cho hiện tại và tương lai.

Theo TTXVN