Trận tập kích cụm Đồn Cây Dương: Trận đánh tiêu biểu được đưa vào sách

Trong cuộc chiến chống Mỹ cứu nước, trận tập kích cụm Đồn Cây Dương tại xã Vĩnh Mỹ của bộ đội địa phương huyện Vĩnh Lợi (cũ), đêm 17, rạng 18/12/1973 được Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh bình chọn là một trong 10 trận đánh tiêu biểu, điển hình về nâng cao hiệu suất chiến đấu tiêu diệt và bắt sống địch, thu và phá hủy nhiều vũ khí, phương tiện chiến tranh của chúng; được biên soạn thành sách để giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ.

Cụm đồn Cây Dương thuộc xã Vĩnh Mỹ (huyện Vĩnh Lợi cũ), cách TP. Bạc Liêu 18km về phía Tây, Tây Bắc.

1. Tình hình địch

Địch đóng cụm đồn này vào thời điểm bình định cấp tốc đầu năm 1970 do một trung đội nghĩa quân, 3 trung đội phòng vệ và 3 hội tề ấp chốt giữ. Trung đội nghĩa quân có 24 tên, do tên Trí làm đồn trưởng, trang bị một khẩu M79, 23 khẩu AR15, một máy thông tin PRC 25 và trên 100 viên đạn; 3 trung đội phòng vệ và 3 ban tề ấp trên 70 tên, trang bị hầu hết là súng cạc-bin, tự động Mỹ, trên 150 quả lựu đạn và 3 máy HT1.

+ Điểm mạnh: Địch quân số đông, ở trong công sự vững chắc, hệ thống công sự, vật cản được cấu trúc hỗn hợp, phức tạp. Là cụm đồn có 4 đồn tam giác liên hoàn, nên địch dễ chi viện ứng cứu cho nhau, đồng thời được pháo 105mm trực tiếp chi viện.

+ Yếu: Cụm đồn được đóng gần phân chi khu Vĩnh Mỹ, chưa bị ta tấn công lần nào, nên địch có phần chủ quan mất cảnh giác. Là cụm đồn, nhưng quân số lại hỗn hợp nên khó chỉ huy, dễ bị rối loạn khi ta tấn công. Là lực lượng phòng vệ nên phần đông bị bắt buộc, trình độ kỹ - chiến thuật yếu, tinh thần chiến đấu hoang mang, nếu bị ta tấn công bất ngờ thì đầu hàng bỏ chạy.

2. Tình hình Nhân dân

Vùng này, trước đây là vùng giải phóng, nên Nhân dân hầu hết đều tốt với cách mạng. Nhưng do bom đạn ác liệt, Nhân dân di tản đi nơi khác sinh sống nên nhà cửa thưa thớt. Chung quanh đồn nhà cửa tập trung đông hơn, nhưng chủ yếu là ở hai đầu của đồn, hầu hết là gia đình binh sĩ.

3. Tình hình ta

Từ khi bộ đội địa phương huyện Vĩnh Lợi thành lập đến nay liên tiếp đánh địch nhiều trận, làm cho chúng khiếp sợ.

Càng đánh càng thắng, càng đánh càng mạnh, không ngừng lớn lên và trưởng thành từ đánh đồn tam giác, rồi tứ giác, đến đánh sân bay. Hầu hết anh em trong đơn vị là người ở địa phương, cán bộ thì trưởng thành tại đơn vị nên rất am hiểu về địch, thông thạo về địa hình và nắm chắc về tình hình tư tưởng, điều kiện của đơn vị.

Tóm lại: Đơn vị luôn có khí thế thi đua giết giặc lập công, luôn tin tưởng vào khả năng và sở trường đánh kỳ tập của đơn vị, đội ngũ cán bộ dày dạn có kinh nghiệm lãnh đạo, chỉ huy trong chiến đấu, nhất là đánh công đồn được anh em tin tưởng.

4. Cách đánh

Vận dụng hình thức kỳ tập, bí mật cắt hàng rào vào đặt mìn và lực lượng ém sẵn, dùng B40 và mìn mở cửa đồng loạt nổ súng nhanh chóng, xung phong đánh chiếm các lô-cốt, dùng lựu đạn, thủ pháo, bắn găm, bắn gần tiêu diệt địch và phát triển đánh chiếm hầm chỉ huy, các bờ tường và lô-cốt còn lại.

* Bảo đảm:

Cơ số đạn mang theo AR15: 140 viên/khẩu; B40: 2 quả/khẩu. Mỗi đồng chí có ít nhất 3 quả thủ pháo, 3 quả mìn định hướng. Về thông tin liên lạc: 1 máy PRC 25 để liên lạc về Ban chỉ huy cơ bản, còn lại các mũi chủ yếu là thông tin vận động.

5. Diễn biến chiến đấu

Theo đúng hiệp đồng, 21 giờ 30 phút ngày 17/12/1973, các mũi đã đến điểm tập kết cuối cùng. Địch lúc này không có gì thay đổi, các mũi trưởng dẫn tổ cắt rào vào làm nhiệm vụ. Đến 23 giờ 30 phút cùng ngày, các cửa mở chỉ còn lại lớp rào trong cùng, ra báo cáo với chỉ huy chung, địch vẫn bình thường.

- Lúc 00 giờ 00 phút ngày 18/12/1973, đưa lực lượng vào triển khai, mũi chủ yếu vào trước rồi đến các mũi thứ yếu. Địch vẫn không phát hiện, chỉ bắn vu vơ vài loạt đạn nhọn. Đến 1 giờ 20 phút cùng ngày, ta đã xong các cửa mở và đặt mìn, các mũi đã vào đúng vị trí chờ lệnh nổ súng. Tình hình địch lúc này, chúng bắn nhiều loạt đạn nhọn vu vơ về phía Tây đồn.

- Đến 1 giờ 22 phút ngày 18/12/1973, đồng chí Nguyễn Hồng Đông ra lệnh cho mũi chủ yếu nổ súng. Xạ thủ B40 bắn 1 quả vào lô-cốt số 1, nhưng đạn bay ra khỏi lô-cốt số 1. Các mũi đồng loạt nổ súng xung phong đánh chiếm lô-cốt đã được phân công. Qua 1 phút chiến đấu, mũi chủ yếu đã chiếm được lô-cốt số 1. Riêng mũi thứ yếu bị địch ở đồn nghĩa quân lô-cốt số 2 dùng tiểu liên, lựu đạn đánh trả quyết liệt, đồng chí Hùng mũi trưởng hy sinh, không phát triển được. Các mũi thứ yếu 1, thứ yếu 2, thứ yếu 3, chưa đầy 1 phút đã đánh chiếm được lô-cốt đầu cầu, địch có lớp thì chết, lớp đầu hàng.

- 1 giờ 23 phút, đồng chí Lê Phước Bình ra lệnh cho các tổ nhanh chóng đánh chiếm, tiêu diệt toàn bộ quân địch ở hầm chỉ huy, trong đó có tên đồn trưởng. Các tổ khác phát triển đánh chiếm cạnh tường phía Bắc và lô-cốt số 3, bắt liên lạc với mũi chủ yếu. Khi phát triển đánh chiếm nửa cạnh tường phía Tây - Tây Nam thì địch dùng tiểu liên đánh trả, ta bị thương một đồng chí. Nhờ sự phối hợp chặt chẽ với mũi chủ yếu, nên qua 2 phút chiến đấu, tổ 3 làm chủ được nửa cạnh tường phía Tây - Tây Nam của đồn nghĩa quân.

- Mũi thứ yếu: đồng chí Chánh, Quyền Đại đội trưởng đã vượt lên trực tiếp dẫn mũi vòng trái, tránh sự đề kháng của địch, nhanh chóng đánh chiếm nửa cạnh tường phía Tây - Tây Nam làm bàn đạp phát triển chiếm lô-cốt số 2. Qua 2 phút chiến đấu, mũi thứ yếu đã đánh chiếm được lô-cốt số 2, tiêu diệt toàn bộ quân địch, tiếp tục phát triển đánh chiếm cạnh tường phía Nam và lô-cốt số 3, bắt liên lạc với mũi chủ yếu.

Các mũi thứ yếu 1, 2 và 3 nhanh chóng phát triển đánh chiếm các bờ tường và lô-cốt còn lại. Chỉ trong 2 phút chiến đấu, ta đã làm chủ hoàn toàn 3 đồn phòng vệ. Qua 5 phút chiến đấu, ta đã tiêu diệt toàn bộ cụm đồn Cây Dương. Đồng thời, tổ chức cảnh giới thu dọn chiến trường và rời khỏi trận địa.

6. Kết quả

Ta tiêu diệt 30 tên, trong đó có tên trưởng đồn nghĩa quân và 3 ban tề ấp. Bắt sống 60 tên, thu 63 khẩu súng các loại, trên 10.000 viên đạn các loại, 100 quả lựu đạn, 1 máy thông tin PRC 25, 3 máy HT1. Phá hủy 2 máy phát điện và một chiếc xe Honda.

* Thiệt hại của ta: Hy sinh một đồng chí và một đồng chí bị thương.

7. Ý nghĩa

Trận đánh đạt hiệu quả chiến đấu cao. Ta tiêu diệt gọn quân địch, bắt nhiều tù binh, thu nhiều vũ khí, góp phần đánh bại âm mưu lấn đất giành dân của địch, phá thế kìm kẹp, mở rộng vùng giải phóng và tạo khí thế trong các phong trào quần chúng nhân dân. Đồng thời, qua đó giúp phong trào cách mạng ở địa phương từng bước vươn lên đứng vững trên địa bàn mình. Qua trận đánh này cũng giúp bộ đội địa phương huyện Vĩnh Lợi nâng cao thêm một bước về trình độ kỹ - chiến thuật, cách đánh địch trong cụm đồn có công sự vững chắc. Đồng thời, qua đó cũng có thêm niềm tin và lòng tự hào trong toàn thể cán bộ, chiến sĩ trong đơn vị và Nhân dân.

Hữu Duyên (Nguồn: Bộ CHQS tỉnh)