Ranh giới mong manh

Trong hầu hết các phiên tòa, có một câu nói mà các bị cáo thường nói với Hội đồng xét xử như một lời bào chữa, hoặc có khi như một sự phân trần: “Bị cáo không nghĩ làm như thế là phạm tội”. Ở một số hoàn cảnh, tôi tin là bị cáo đó nói thật. Bởi có những công việc, ranh giới giữa có tội và không có tội rất mong manh...

Bị cáo N.H.L, một trong bốn bị cáo của phiên tòa xét xử tội đưa, nhận hối lộ, trong lúc trả lời những câu hỏi của Hội đồng xét xử, đã nói rằng, bị cáo biết việc mình nhận tiền là không đúng, nhưng không nghĩ đó là phạm tội nhận hối lộ. Vì bị cáo nghĩ, số tiền mà phía đối tác đưa sau khi xong công việc giống như tiền bồi dưỡng, tiền cảm ơn mà thôi. Bị cáo cũng không hề hoạnh họe, làm khó dễ để “đặt vấn đề” đòi chung chi trước.

Tương tự như vậy, bị cáo B.T.H cũng cho rằng, những món quà, những khoản tiền mà mình nhận được chỉ đơn thuần từ tình cảm anh em với nhau. Vài ba triệu đồng hỗ trợ đi công tác, một vật dụng hàng ngày như cái mắt kính, chiếc đồng hồ… ai dám khẳng định đó là của hối lộ. Bởi ngoài mối quan hệ trong công việc thì mỗi người còn có những mối quan hệ tình cảm bạn bè.

Những dịp lễ, tết, với phong tục của người Á Đông, chúng ta vẫn hay tặng quà cho nhau để bày tỏ tình cảm, thậm chí cả lòng biết ơn. Những lúc bệnh hoạn, anh em đồng nghiệp, bạn bè góp tiền ủng hộ đi trị bệnh, có người góp ít, cũng có người góp nhiều. Vậy những quà nào, tiền nào là nhận được từ tình cảm, còn cái nào là “trên mức tình cảm” có liên quan tới của hối lộ - thật không đơn giản. Bởi con người là tổng hòa của hàng chục, thậm chí hàng trăm mối quan hệ đan xen nhau. Ai dám chắc mình luôn làm đúng?

Có những trường hợp, kẻ đi đưa hối lộ đặt thẳng vấn đề, đưa anh cái này, anh phải làm cho tôi cái kia. Giao - nhận rõ ràng. Ở những vụ việc đó, tội đưa, nhận hối lộ thật dễ phân xử.

Nhưng cũng có lắm người, để đạt được mục đích của mình, họ xây dựng mối quan hệ từ những tình cảm rất… con người với nhau. Họ mua chuộc cán bộ từ chính những món quà hoặc tiền “trên mức tình cảm” này. Và nhiều cán bộ Nhà nước - những con người thật sự không hề muốn tham nhũng, cũng không hề nghĩ mình sẽ phạm tội tham ô, nhận hối lộ, nhưng nếu bản lĩnh không vững vàng thì rất dễ bị sa chân. Ban đầu chỉ là giúp đỡ nhau, chứ đâu ai nói “toạc móng heo” là thế này thế khác. Thế nhưng, đâu ai biết được, đằng sau đó, những kẻ đưa hối lộ còn toan tính gì?!

Kim Kim