Giải ngân vốn đầu tư công: Đòi hỏi sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị

Với những tác động tiêu cực của dịch COVID-19 đã làm ảnh hưởng trực tiếp đến tăng trưởng kinh tế. Do vậy, việc đẩy mạnh các dự án đầu tư công là một trong những giải pháp quan trọng góp phần cho tăng trưởng và bù đắp những thiếu hụt từ khu vực kinh tế tư nhân. Song, muốn thực hiện tốt giải pháp này và đảm bảo cho tăng trưởng chung của nền kinh tế thì giải ngân vốn đầu tư công phải được thực hiện tốt, tránh tình trạng vốn bị “đóng băng” như những năm trước đây.

Dự án nâng cấp tuyến đê biển sử dụng vốn đầu tư công đang được khẩn trương thi công.

GIẢI NGÂN VỐN LÀ NHIỆM VỤ TRỌNG TÂM

Với ý nghĩa, tầm quan trọng trong việc sử dụng có hiệu quả vốn đầu tư công, ngay từ đầu năm 2020, Tỉnh ủy, UBND tỉnh đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo công tác này. Đồng thời, UBND tỉnh đã thành lập Ban chỉ đạo đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công và triển khai các dự án ngoài ngân sách do Chủ tịch UBND tỉnh - Dương Thành Trung làm Trưởng ban.

Cùng với đó, Tỉnh ủy cũng ban hành Công văn số 1045 về tập trung chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công năm 2020 và chỉ đạo các cấp, các ngành phải xem đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công là nhiệm vụ trọng tâm của năm 2020. Theo đó, cấp ủy, chính quyền, nhất là người đứng đầu cơ quan, đơn vị nâng cao hơn nữa vai trò, trách nhiệm, trực tiếp chỉ đạo quyết liệt, có hiệu quả công tác giải ngân vốn đầu tư công, nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, hoàn thành các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của năm 2020.

Đặc biệt trong thời gian qua, Bạc Liêu nhận được sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong việc chấn chỉnh, siết chặt kỷ cương và nêu cao tinh thần trách nhiệm của người đứng đầu trong công tác xây dựng cơ bản, từ đó đã có tác động tích cực và lan tỏa đến từng địa phương. Theo đó, Chủ tịch UBND tỉnh đã quán triệt tinh thần này đến các cấp, các ngành, từng chủ đầu tư và khẳng định sẽ xử lý trách nhiệm của người đứng đầu, không xem xét thi đua khi không hoàn thành nhiệm vụ giải ngân nguồn vốn đầu tư.

Với tinh thần quyết liệt trong lãnh đạo, điều hành, tính đến trung tuần tháng 8/2020, kết quả giải ngân vốn đầu tư công có tiến triển tốt và đạt 41,49% (tương đương 1.502.153 triệu đồng). Dự kiến trong những tháng tiếp theo, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công sẽ tăng cao, do một số dự án đã kịp thời tháo gỡ các vướng mắc, khó khăn; dự án đã có kết quả đấu thầu đang được đẩy nhanh tiến độ thi công. Trong đó, một số nguồn giải ngân tốt như: cân đối ngân sách đạt 70,19%; nguồn vượt thu dự toán ngân sách năm 2019 đạt 76,74%; nguồn vốn chương trình mục tiêu quốc gia (được giao trong tháng 4/2020) đến nay giải ngân đạt 64,83%. Tuy nhiên, nếu so với kế hoạch giải ngân vốn đầu tư công của tỉnh trong tháng 8/2020 phải trên 60% thì chưa đạt.

Riêng nguồn vốn ODA và vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ nước ngoài tính đến tháng 8/2020 chỉ mới giải ngân đạt 27,2% kế hoạch. Nguyên nhân, do quá trình thực hiện các dự án phải tuân thủ theo quy trình của nhà tài trợ, phải qua nhiều bước, các bước thực hiện phải xin ý kiến thông qua nhà tài trợ. Vì vậy làm mất nhiều thời gian và ảnh hưởng đến kết quả giải ngân chung của tỉnh. Thêm vào đó, một số hạng mục đã có kết quả đấu thầu, nhưng chưa kịp thời giải ngân (do nguồn ngân sách địa phương bố trí vốn đối ứng chưa đảm bảo để thực hiện công tác giải phóng mặt bằng (GPMB) nên nhà tài trợ chưa thống nhất giải ngân)…

Ngoài ra, một số dự án nằm ở vùng sâu vùng xa, do khó khăn trong việc vận chuyển vật tư, một số nhà thầu gặp khó về tài chính nên tiến độ thi công còn chậm; một số dự án đang hoàn thiện thủ tục như: thiết kế bản vẽ thi công, lập dự toán, tổ chức đấu thầu… cũng làm ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân vốn đầu tư công và chưa đạt kế hoạch đề ra.

Dự án cầu Xẻo Vẹt (huyện Hồng Dân) chậm tiến độ do ảnh hưởng công tác GPMB.

GPMB VẪN LÀ ĐIỂM NGHẼN

Có thể nói, công tác GPMB được xác định là khâu khó khăn nhất trong quá trình thực hiện các dự án đầu tư. Theo thống kê của Ban quản lý dự án (QLDA) đầu tư xây dựng các công trình giao thông và địa phương, đến nay vẫn còn một số hộ dân chưa thống nhất bàn giao mặt bằng, không chịu nhận tiền bồi thường làm ảnh hưởng đến công tác giải ngân (số vốn chưa kịp thời giải ngân do chưa bàn giao mặt bằng trên 172 tỷ đồng). Trong đó, tập trung ở một số dự án như: tuyến đường Hộ Phòng - Gành Hào vẫn còn 6 hộ chưa bàn giao mặt bằng; tuyến đường và cầu Kênh Tư - cầu Châu Điền về xã Long Điền Đông còn 3 hộ chưa bàn giao mặt bằng; tuyến đường dẫn vào cầu Giá Rai mới còn 40 hộ chưa bàn giao mặt bằng; tuyến đường Giồng Nhãn - Gành Hào còn 18 hộ chưa bàn giao mặt bằng; cầu Cái Cùng còn 4 hộ chưa bàn giao mặt bằng; cầu Xẻo Vẹt và đường nối vào cầu Xẻo Vẹt còn 3 hộ không đồng ý giao mặt bằng; tuyến Giá Rai - Gành Hào còn 4 hộ chưa bàn giao mặt bằng… Các công trình, dự án còn vướng GPMB này chủ yếu là do các hộ đòi nâng giá đất và giá trị tài sản trên đất.

Từ các dự án, công trình giao thông trên cho thấy, chỉ vì vướng vài hộ nhưng làm cho cả công trình phải tạm ngừng thi công. Trong khi đó, các dự án, công trình này khi hoàn thành đưa vào sử dụng sẽ góp phần tích cực vào phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, và người được hưởng lợi trực tiếp chính là các hộ dân bị ảnh hưởng khi đường, cầu giao thông được xây dựng hoàn thành. Như huyện Hồng Dân vốn được xem là “ốc đảo” vì chỉ có duy nhất tuyến đường chính từ Ninh Quới A về trung tâm huyện là thị trấn Ngan Dừa. Xuất phát từ yếu kém về hạ tầng giao thông mà trong nhiều năm qua huyện Hồng Dân không thể thu hút được các nhà đầu tư hay các dự án động lực cho tăng trưởng kinh tế. Đồng thời, không thể phát huy được thế mạnh từ sản xuất nông nghiệp khi giao thông bị “ách tắc”. Do vậy, Hồng Dân muốn phát triển thì giao thông phải đi trước một bước. Đó là ngoài phát triển các tuyến giao thông chính để kết nối với các huyện lân cận về trục dọc, Hồng Dân phải phát triển các tuyến giao thông trục ngang và dự án cầu Xẻo Vẹt chính là một trong những giải pháp để giúp huyện mở ra khả năng kết nối với tỉnh Hậu Giang và các tỉnh khác.

Xây dựng cầu GTNT sử dụng vốn đầu tư công tại TX.Giá Rai. Ảnh: L.D

Xuất phát từ ý nghĩa và tầm quan trọng này, khơi dậy ý thức, trách nhiệm từ mỗi người dân vì một Hồng Dân phát triển nhanh và không cam chịu đứng ở cuối bảng xếp hạng về tăng trưởng là việc làm rất cần thiết. Bởi tới đây, Tỉnh ủy, UBND tỉnh sẽ kiến nghị và xin vốn Trung ương để đầu tư mở rộng, xây dựng mới nhiều tuyến đường trọng điểm cho Hồng Dân phát triển và các dự án giao thông này chắc chắn sẽ liên quan đến công tác GPMB. Vì vậy, hơn ai hết, bản thân mỗi người dân cần thấy được trách nhiệm của mình với quê hương và hãy cùng với Đảng bộ tỉnh, địa phương tham gia, cống hiến cho những công trình ích nước, lợi nhà.

Song, đối với những hộ khi đã giải quyết và thực hiện đúng các quy định của pháp luật nhưng vẫn cố tình gây khó cũng cần có ngay các giải pháp giáo dục, răn đe. Ông Phan Thanh Duy, Bí thư Huyện ủy Hồng Dân, cho biết: “Để đưa Hồng Dân phát triển thì Đảng bộ huyện xem phát triển giao thông là khâu đột phá. Vì vậy, Hồng Dân sẽ kiên quyết làm tốt công tác GPMB và không để kéo dài. Đồng thời, cùng với công tác vận động, giáo dục tuyên truyền, huyện sẽ tổ chức bảo vệ thi công để đẩy nhanh tiến độ hoàn thành các dự án”.

Theo Chủ tịch UBND tỉnh - Dương Thành Trung: “Với mục tiêu đến tháng 11/2020 giải ngân vốn đầu tư công phải đạt 90% kế hoạch (tương đương 2.471.069 triệu đồng) và đạt 100 kế hoạch vào tháng 1/2021. Đây là nhiệm vụ khá nặng nề và cần sự vào cuộc quyết liệt, khẩn trương của cả hệ thống chính trị. Qua đó, quyết tâm hoàn thành kế hoạch giải ngân vốn đầu tư công và góp phần quan trọng cho tăng trưởng kinh tế năm 2020”.

KIM TRUNG

Theo ông Phạm Thành Hiến, Phó Giám đốc Sở KH-ĐT: Để đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công, các cấp, các ngành và chủ đầu tư tiếp tục thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về giải ngân vốn và tập trung thực hiện tốt các giải pháp sau:

Đối với cấp có thẩm quyền: Quyết định điều chỉnh vốn những dự án dự kiến không có khả năng giải ngân hết trong năm sang dự án có nhu cầu đẩy nhanh tiến độ hoàn thành dự án; tiếp tục sắp xếp thời gian mời các chủ đầu tư báo cáo cụ thể từng dự án để kịp thời giải quyết những khó khăn, vướng mắc theo thẩm quyền…

Về chỉ đạo các chủ đầu tư: Chủ động rà soát báo cáo tiến độ và đôn đốc các đơn vị tư vấn, thi công triển khai theo kế hoạch đề ra. Phối hợp với các địa phương giải quyết dứt điểm công tác giải phóng mặt bằng; lên kế hoạch giải ngân định kỳ 15 ngày, hàng tháng, quý.

Các sở, ngành có liên quan: Cần khẩn trương xử lý ngay những nội dung liên quan đến dự án thuộc lĩnh vực ngành mình phụ trách, cập nhật số liệu giải ngân để kịp thời báo cáo cấp có thẩm quyền. Đẩy mạnh công tác cải cách hành chính, rút ngắn hơn nữa thời gian giải quyết hồ sơ theo quy định. Bên cạnh đó, kịp thời tham mưu xử lý những vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện dự án. Đồng thời chủ động tham mưu điều chuyển nguồn vốn từ những dự án giải ngân thấp sang những dự án cần vốn thanh toán khối lượng hoàn thành.

Chủ động tổ chức kiểm tra, giám sát việc triển khai thực hiện kế hoạch. Kiên quyết xử lý nghiêm và kịp thời các tổ chức, cá nhân vi phạm quy định của pháp luật và cố tình cản trở, gây khó khăn, làm chậm tiến độ giao, thực hiện và giải ngân kế hoạch đầu tư công. Thay thế kịp thời những cán bộ, công chức yếu kém về năng lực, trình độ, suy thoái về đạo đức nghề nghiệp, gây nhũng nhiễu, tiêu cực hoặc thao túng, chi phối trong quản lý vốn đầu tư, đấu thầu…

Phát động phong trào thi đua đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công

Sau cuộc họp giao ban trực tuyến với các Bộ, cơ quan Trung ương và các địa phương về giải ngân vốn đầu tư công, Văn phòng Chính phủ đã thông báo Kết luận của Thủ tướng Chính phủ - Nguyễn Xuân Phúc với mục tiêu đặt ra là phải nỗ lực phấn đấu, quyết tâm cao nhất để giải ngân 100% vốn đầu tư công kế hoạch năm 2020 và các năm trước chuyển sang.

Chủ tịch UBND tỉnh - Dương Thành Trung chỉ đạo các địa phương tập trung giải ngân vốn đầu tư công theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Theo đó, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các Bộ, cơ quan Trung ương và địa phương tập trung thực hiện quyết liệt các nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu sau:

Triển khai thực hiện nghiêm Nghị quyết 84 của Chính phủ về các nhiệm vụ, giải pháp tiếp tục tháo gỡ khó khăn cho sản xuất - kinh doanh, thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công và bảo đảm trật tự an toàn xã hội trong bối cảnh đại dịch COVID-19; các nghị quyết về phiên họp thường kỳ của Chính phủ; các chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ: Chỉ thị số 11 về các nhiệm vụ, giải pháp cấp bách tháo gỡ khó khăn cho sản xuất - kinh doanh, bảo đảm an sinh xã hội ứng phó với dịch COVID-19; Văn bản số 622 và số 623 về tập trung chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công năm 2020.

Các Bộ, cơ quan Trung ương, địa phương phải xác định rõ các tồn tại, yếu kém trong các khâu từ chỉ đạo, điều hành, quản lý đến tổ chức thực hiện dự án đầu tư. Xác định công tác chỉ đạo, kiểm tra, đôn đốc, xử lý kịp thời những khó khăn, vướng mắc trong giải ngân vốn đầu tư công, nhất là vướng mắc về thủ tục đầu tư, giải phóng mặt bằng (GPMB), thủ tục nghiệm thu, thanh quyết toán vốn đầu tư… là nhiệm vụ trọng tâm của các cấp ủy đảng và chính quyền. Từ đó đề ra các giải pháp cụ thể, đồng bộ, kịp thời tháo gỡ các rào cản, khó khăn, vướng mắc, khơi thông điểm nghẽn, khắc phục những yếu kém, đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công. Phát động phong trào thi đua ở từng cấp, ngành, cơ quan, đơn vị để tập trung đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công những tháng còn lại của năm 2020; đồng thời, thúc đẩy đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), đầu tư tư nhân để tạo động lực góp phần phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội.

Xây dựng chương trình hành động, kế hoạch cụ thể về đầu tư công để có giải pháp cụ thể tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong đền bù GPMB, đấu thầu… Thường xuyên rà soát, kiểm tra, đôn đốc không để xảy ra tình trạng chậm trễ, tồn đọng vốn, nợ đọng xây dựng cơ bản, tồn đọng hồ sơ giải quyết các thủ tục dự án đầu tư; đẩy nhanh công tác nghiệm thu, quyết toán, không để dồn vào cuối năm. Chủ động rà soát tiến độ giải ngân của từng dự án để kịp thời có phương án điều chuyển theo thẩm quyền hoặc báo cáo cấp có thẩm quyền theo quy định, bảo đảm hiệu quả vốn đầu tư.

Gắn trách nhiệm của người đứng đầu với kết quả giải ngân. Phân công trách nhiệm từng đồng chí lãnh đạo của Bộ, cơ quan Trung ương và địa phương phụ trách trực tiếp từng lĩnh vực đầu tư, theo dõi tiến độ thực hiện, giải ngân của từng dự án, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc; kiên quyết không để chậm những việc thuộc thẩm quyền được giao và phối hợp chặt chẽ với các cấp, các ngành liên quan. Gắn trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, đơn vị với kết quả giải ngân, coi đây là căn cứ quan trọng để đánh giá cán bộ, bình xét thi đua, khen thưởng, kỷ luật đối với cán bộ. Trường hợp không hoàn thành kế hoạch giải ngân theo tiến độ đề ra, phải kiểm điểm trách nhiệm của tập thể, người đứng đầu, cá nhân có liên quan; kiên quyết chống trì trệ, tham nhũng, tiêu cực trong đầu tư công; điều chuyển, kiểm điểm, xử lý những trường hợp làm chậm, sai phạm theo quy định…

Thủ tướng Chính phủ đề nghị các đồng chí Bí thư Tỉnh ủy, Thành ủy và yêu cầu Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo sát sao các sở, ban, ngành và Chủ tịch UBND các quận, huyện, xã, phường trong tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về GPMB, bồi thường, tái định cư, xử lý kịp thời khiếu nại, tạo sự đồng thuận của Nhân dân, không được để chậm, ảnh hưởng đến tiến độ triển khai dự án đầu tư công…

TÚ ANH (tổng hợp)