Tinh thần cách mạng quật khởi của quân và dân Bạc Liêu trong những ngày Nam bộ kháng chiến

Mặc dù còn bộn bề khó khăn, thiếu thốn, nhưng với khát khao bảo vệ đến cùng nền độc lập tự do, nhân dân Nam bộ đã nhất tề đứng lên chiến đấu chống xâm lược với tinh thần “thà hy sinh tất cả chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ”. Hòa chung khí thế đó, quân và dân Bạc Liêu đã sát cánh cùng nhân dân các tỉnh Nam bộ chiến đấu chống thực dân Pháp xâm lược với tinh thần cách mạng quật khởi, kiên cường…

Một xưởng chế tạo vũ khí của quân giải phóng miền Nam Việt Nam. Ảnh: Internet

Thực hiện chủ trương của Xứ ủy và lời kêu gọi của Ủy ban Kháng chiến (UBKC) Nam bộ, ngày 23/9/1945, quân và dân Sài Gòn đã nổ súng, mở màn cho cuộc kháng chiến chống Pháp xâm lược của nhân dân Nam bộ. Nhưng với sự chi viện lực lượng từ các địa phương khác, trong đó có một trung đội Cộng hòa vệ binh của tỉnh Bạc Liêu, quân và dân Sài Gòn đã cầm chân quân Pháp hơn 1 tháng trước khi chúng đánh chiếm các tỉnh Nam bộ khác. Ngày 30/10/1945, Pháp đánh chiếm Cần Thơ, tại đây chúng gặp phải sự kháng cự quyết liệt của quân dân ta, 13 chiến sĩ thanh niên xung phong của Bạc Liêu chi viện cho Cần Thơ đã anh dũng hy sinh tại mặt trận Bình Thủy. Ngày 9/11/1945, Pháp đánh chiếm Sóc Trăng, Tỉnh ủy và UBKC tỉnh Bạc Liêu đã đưa lực lượng vũ trang lên phối hợp với tỉnh bạn mở mặt trận ngăn chặn địch tại cầu Nhu Gia. Lực lượng ta phá cầu, đánh đẩy lui địch nhiều đợt dùng thuyền vượt sông, gây cho chúng nhiều tổn thất, do đó, phải đến ngày 29/1/1946 Pháp mới tiến đánh đến Bạc Liêu.

Trận Vàm Lẽo là trận mở màn cho những cuộc chiến đấu oanh liệt của quân và dân Bạc Liêu chống Pháp. Do có nội gián nên địch đã phá được cản trên sông để tiến đánh vào tỉnh lỵ Bạc Liêu. Trận chiến tại cầu Cả Phượng do đồng chí Tào Văn Tỵ chỉ huy đã tiêu diệt được nhiều tên địch, tuy nhiên do chưa có kinh nghiệm chiến đấu, nên 13 chiến sĩ cảm tử của ta đã bị địch bắt và hôm sau chúng đem ra hành quyết nhằm uy hiếp tinh thần chiến đấu của ta. Thế nhưng chúng đã nhầm, quân dân Bạc Liêu càng thêm căm thù giặc Pháp, càng đoàn kết hợp sức để chiến đấu, tiêu diệt địch. Nhân dân các quận Vĩnh Lợi, Giá Rai đã phá Cầu Sập, dùng bè rơm, ghe chài chứa đầy đất nhận chìm để làm cản trên sông, phá lộ, đốn cây, giăng dây thép tạo cản trên lộ Đông Dương, các hộ dân hai bên lộ thì thực hiện “vườn không, nhà trống”, trên mọi nẻo đường tiến công của quân xâm lược đều vấp phải sự kháng cự quyết liệt của các đội cảm tử quân, gây cho chúng nhiều tổn thất. Tuy nhiên, do vũ khí thô sơ, chưa có nhiều kinh nghiệm chiến đấu trước một kẻ thù được trang bị vũ khí hiện đại nên nhiều chiến sĩ và người dân yêu nước đã anh dũng hy sinh, đến ngày 2/2/1946, thực dân Pháp đã đánh chiếm được thị trấn Cà Mau.

Sau khi thực dân Pháp chiếm được các trung tâm đô thị của Bạc Liêu, lực lượng cách mạng tạm thời rút lui về các vùng nông thôn sâu, thành lập các mặt trận chiến đấu kháng Pháp. Các mặt trận Ngan Dừa - Phước Long, Tân Hưng, Cái Tàu - An Biên được thành lập, đặc biệt có cả mặt trận Giồng Bốm do cụ Cao Triều Phát - Phó Chủ nhiệm Mặt trận Việt Minh tỉnh thành lập, cụ đã kêu gọi hơn 2.000 tín đồ Cao Đài Minh Chân Đạo có tinh thần yêu nước cầm súng chiến đấu bảo vệ quê hương, đất nước. Từ ngày 6 - 15/4/1946, Pháp đã đưa quân tấn công nhiều đợt vào mặt trận Giồng Bốm, các tín đồ yêu nước đã chiến đấu ngoan cường, gây cho địch nhiều tổn thất. Thế nhưng do không tương quan lực lượng, vũ khí thô sơ, nên cuối cùng mặt trận Giồng Bốm đã thất thủ, hàng trăm tín đồ yêu nước đã anh dũng ngã xuống. Tương tự, tại các mặt trận khác cũng đã diễn ra nhiều trận đánh hết sức ác liệt ngăn chặn các bước tiến của địch, tuy nhiên trước một kẻ thù được trang bị vũ khí chiến đấu hiện đại, các mặt trận lần lượt thất thủ.

Tuy thất bại, nhưng sau hơn 3 tháng cầm cự với địch đã đủ thời gian cho Xứ ủy, Khu ủy và Tỉnh ủy xây dựng các căn cứ cách mạng vững chắc tại Cái Tàu, Khánh Bình, Tân Hưng Tây, Tân Thuận, Tân Duyệt. Từ khoảng tháng 6/1946, sau khi nối thông liên lạc giữa các lực lượng và nhận được sự chỉ đạo từ Trung ương Đảng, quân và dân Bạc Liêu đã chủ động phản công địch từ thành thị cho đến nông thôn. Nhiều cách đánh sáng tạo với những vũ khí thô sơ, sẵn có cũng đã gây ít nhiều khó khăn, tổn thất cho địch. Điển hình như việc bứt rút các đồn Chủ Chí, Đầu Sấu, Bến Mã bằng cách quăng xác động vật chết vào các giếng nước uống, cắt đứt đường tiếp tế lương thực, un khói mù bằng phân heo, phân gà và ớt vào đồn. Ngoài ra, lực lượng của ta còn dùng hình thức cải trang trà trộn vào nội thị để bất ngờ tiêu diệt địch…

Đặc biệt, lực lượng của ta đã cải tiến thủy lôi của Nhật bỏ lại để chặn đánh tàu sắt của Pháp tại kênh xáng Đội Cường, tại Giá Ngựa - Bảy Háp. Đáng kể nhất là trận thủy lôi chiến Mây Đốc - Vàm Đình vào sáng 10/11/1946, với sự chỉ huy của đồng chí Tào Văn Tỵ, ta đã đánh chìm 1 tàu sắt và 1 sà lan địch, tiêu diệt 1 trung đội lính Lê Dương, thu nhiều súng, đạn dược của địch. Trận đánh này đã làm nức lòng quân và dân Bạc Liêu cũng như nhân dân Nam bộ vì nó mở ra khả năng mới cho việc trừng trị giặc Pháp, tàu sắt của địch không còn là phương tiện chiến tranh bất khả xâm phạm.

Sự phản công mãnh liệt của quân và dân Bạc Liêu buộc thực dân Pháp phải co cụm lại tại các khu vực đô thị, lực lượng của ta dần làm chủ được nhiều vùng nông thôn rộng lớn, đặc biệt là nối thông vùng căn cứ U Minh thượng với U Minh hạ. Những vùng nông thôn được giải phóng đã trở thành những căn cứ cách mạng vững chắc bảo vệ các cơ quan lãnh đạo của Đảng, của chính quyền cách mạng và quân, dân Bạc Liêu trong những năm tháng kháng chiến chống thực dân Pháp tiếp theo sau khi Chủ tịch Hồ Chí Minh ra lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến.

Như vậy, trong hơn 1 năm Nam bộ kháng chiến, quân và dân Bạc Liêu đã đoàn kết chiến đấu quật khởi, kiên cường, góp phần vào thắng lợi bước đầu hết sức quan trọng của cuộc kháng chiến chống Pháp, đồng thời quân và dân ta đã tích lũy được nhiều kinh nghiệm đấu tranh vũ trang, từ việc xây dựng căn cứ địa, xây dựng lực lượng vũ trang, tự trang bị vũ khí, lương thực tại chỗ, đến việc hình thành các chiến thuật chiến tranh du kích với nhiều phương thức đánh địch sáng tạo nhưng rất hiệu quả.

Trong giai đoạn xây dựng và bảo vệ quê hương đất nước hiện nay, thiết nghĩ các cấp ủy đảng, chính quyền, Mặt trận, đoàn thể trong tỉnh cần phải coi trọng, giữ gìn và phát huy mạnh mẽ tinh thần đoàn kết, quật khởi, kiên cường của nhân dân Nam bộ nói chung, quân và dân Bạc Liêu nói riêng. Được như vậy thì không có khó khăn, thử thách nào có thể cản trở được sự phát triển vươn lên của quê hương Bạc Liêu trong thời gian tới…

Nguyễn Bình Tân (Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy)