Chính sách mới và an sinh xã hội

Theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) sửa đổi có hiệu lực từ ngày 1/1/2016, lao động nam đang đóng BHXH khi vợ sinh con cũng được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản từ 5 - 14 ngày.

Trường hợp vợ sinh đôi thì được nghỉ 10 ngày làm việc, từ sinh 3 trở lên thì cứ thêm mỗi con được nghỉ thêm 3 ngày làm việc. Trường hợp vợ sinh đôi trở lên mà phải phẫu thuật thì được nghỉ 14 ngày làm việc. Luật cũng bổ sung thêm 3 đối tượng cho bảo hiểm bắt buộc; Nhà nước hỗ trợ tiền đóng BHXH tự nguyện cho một số đối tượng; điều chỉnh chế độ hưu trí; tăng mức trợ cấp ốm đau…

Nhiều người chỉ nhìn việc sửa đổi Luật BHXH như một sự thay đổi đơn thuần về mặt chính sách, giống như việc vợ đẻ, chồng nghỉ sinh là một sự nhận thức mới về bình đẳng giới. Nhưng sự thật, phải đánh giá đây là một bước tiến bộ cực kỳ đáng kể về tư duy an sinh xã hội mà Việt Nam theo đuổi suốt gần 30 năm thực hiện công cuộc đổi mới. An sinh xã hội (với các trụ cột bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, trợ giúp và ưu đãi xã hội) luôn là vấn đề trung tâm trong chiến lược phát triển đất nước, nhưng cái chúng ta đạt được thì mới ở mức rất khiêm tốn.

An sinh xã hội với nội hàm là sự bảo đảm thực hiện các quyền để con người được an bình, bảo đảm an ninh, an toàn trong xã hội thì đòi hỏi chúng ta phải nỗ lực nhiều hơn nữa, trong việc cung cấp các dịch vụ công cộng, bảo đảm an ninh trật tự. Nhưng ở nghĩa hẹp hơn, an sinh xã hội để bảo đảm thu nhập và một số điều kiện thiết yếu khác cho cá nhân, gia đình và cộng đồng trong trường hợp bị giảm hoặc mất thu nhập vì lý do bị giảm, mất khả năng lao động hay mất việc làm; cho những người già cô đơn, trẻ em mồ côi, người tàn tật, những người yếu thế, người bị ảnh hưởng bởi thiên tai địch họa… thì Việt Nam đã làm và được cộng đồng quốc tế thừa nhận là khá tốt.

Tuy nhiên, hạn chế lớn nhất hiện nay của chính sách an sinh xã hội của chúng ta là chủ yếu dựa vào ngân sách mà chưa có chính sách hữu hiệu để huy động các nguồn khác, đặc biệt từ cộng đồng. Các quỹ BHXH, đặc biệt là quỹ bảo hiểm y tế ở trong tình trạng báo động trong tương lai gần; Chất lượng cung cấp các dịch vụ an sinh xã hội, đặc biệt là dịch vụ y tế, còn hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu gia tăng mức sống của dân cư là một thách thức hiện hữu, cần phải giải quyết.

Đồng Nhân