Chuyện về những con số báo cáo

Cuối năm, khi những báo cáo tấp nập đổ về, được đọc tại các hội nghị tổng kết ngành dọc, ngành ngang thì đó cũng là thời điểm của những con số “lên sóng”. Những số liệu báo cáo có khi chỉ vài chục, vài trăm, có khi lên hàng triệu, tỷ… tùy theo đơn vị tính hay tính chất của công việc, tuy nhiên ai cũng phải thừa nhận rằng nếu thiếu con số, báo cáo cũng mất đi linh hồn của nó!

Có người đi dự hội nghị một ngành, sau khi đọc xong báo cáo đã tỏ ý thắc mắc: sao mới tháng trước, trong một cuộc kiểm tra, con số này còn nhỏ xíu mà bây giờ lại nhanh chóng lên cao thế này? Hay mới quý trước còn nghe cơ sở than thở chưa có vốn thực hiện, bây giờ lại có kết quả thực hiện lên đến hàng mấy chục… Thật ra đó chỉ là một kiểu “làm xiếc” với những số liệu báo cáo mà nếu ai đi dự hội nghị thường xuyên sẽ sớm phát hiện ra. Đặc biệt, với những con số mang tính định tính hơn định lượng và khó có thể kiểm tra một cách chắc chắn như số du khách đến tỉnh, số lao động có việc làm, số lượt người tham gia các cuộc tuyên truyền, ra quân làm vệ sinh môi trường, tỷ lệ hộ dân dùng nước sạch…, thường được đưa ra dưới dạng ước lượng. Và cũng chính vì ước lượng nên việc nâng thêm một chút cũng không phải là việc hiếm và dễ dàng được chấp nhận!

Một kiểu biến hóa khác của số liệu báo cáo: Con số mới vừa được ngành nọ tổ chức “ăn mừng” vì là kết quả đạt được trong năm, thì ngay hôm sau, cũng chính con số đó lại được ngành khác báo cáo như là thành tích làm được trong năm của mình. Việc chạy lộn xộn này của những con số thường diễn ra ở các tổ chức chính trị - xã hội với công tác vận động quần chúng. Một gia đình có hội viên phụ nữ, thanh niên, nông dân thì mô hình sản xuất của hộ đó sẽ được tính cho cả 3 tổ chức đoàn thể?!

Tuy nhiên, trên thực tế cũng có những con số trong lĩnh vực kinh tế không thể sai một chút, ví như tỷ lệ giải ngân vốn, số công trình được thực hiện, tổng thu ngân sách… Cho nên, khi đọc báo cáo và trích báo cáo, xin hãy tỉnh táo để nhìn thấy số liệu thực và ước lượng để đánh giá tình hình một cách sát sườn nhất, từ đó đưa ra giải pháp thực hiện nhiệm vụ mới phù hợp với thực tiễn.

N.L