Để đưa văn hóa lễ hội trở về đúng bản chất

Có lẽ trong đầu năm mới, câu chuyện văn hóa lễ hội là đề tài nóng nhất trên mặt báo. Hôm nay người ta chen nhau xin ấn; ngày mai đánh nhau, giành nhau lấy cho được lễ cúng…, chưa bao giờ hình ảnh xấu xí của người Việt trong nơi thờ tự linh thiêng lại làm lo lắng xã hội đến vậy…

Và điều người ta băn khoăn nhất là liệu những hình ảnh xấu xí đó có phản ánh được bản chất của các lễ hội tín ngưỡng dân gian này không? Hay đó chỉ là sự biến tướng mang hơi thở thời đại, khi mà giá trị vật chất đã dần thay thế cho những giá trị tinh thần được lưu giữ từ ngàn xưa? Câu hỏi không khó để có câu trả lời. Nhưng trả lời rồi thì lại có câu hỏi khác, khó hơn “làm sao để đưa bản chất của những hoạt động tín ngưỡng này trở về đúng bản chất nguyên sơ, vốn là những hoạt động văn hóa tinh thần đẹp đẽ?”.

Cả xã hội đã cùng đi tìm câu trả lời cho câu hỏi khó này. Báo chí đi tìm câu trả lời, người dân hiến kế, ngành chức năng đưa ra những giải pháp mang tính pháp lý kết hợp với công tác tuyên truyền, vận động. Nhưng có vẻ những giải pháp này phải đợi thêm thời gian để chứng tỏ hiệu quả, bởi trước mắt trên cả nước, đặc biệt là ở miền Bắc vẫn còn đầy rẫy những hình ảnh không đẹp trong các lễ hội tháng Giêng và có dấu hiệu “lây lan” vào miền Nam, nơi lễ hội ít mang tính “bạo lực” hơn. Vậy giải pháp căn cơ nhất là gì? Thiết nghĩ đó chính là việc xây dựng một xã hội tinh thần trong sáng, lành mạnh; tổ chức những hoạt động văn hóa phong phú, hấp dẫn, phù hợp với văn hóa dân tộc. Phương châm “lấy hoa thơm lấn dần cỏ dại” có thể là bí quyết để dẹp bỏ dần những phần biến tướng không hay ở các lễ hội dân gian.

Ở Bạc Liêu, hành vi tranh giành, chen lấn nhau xin cho được cái lộc chùa chiền không phổ biến và không nhiều. Tuy nhiên, do đông người đi chùa đầu năm nên có lúc tình hình an ninh trật tự vẫn còn chưa đảm bảo tốt; ý thức bảo vệ môi trường của một bộ phận người dân vẫn còn kém; một số ít nơi người đi lễ chùa đã bắt đầu có những hành vi mê tín dị đoan. Do đó ngành chức năng không nên lơ là với công tác quản lý. Quan trọng hơn hết, cả xã hội phải cùng bài trừ những hành vi ấy, không để lây lan thành căn bệnh để rồi lại lao vào những việc làm chưa thấy có đem lại may mắn hay không mà trước mắt đã gây nên hình ảnh xấu xí trong mắt mọi người!

N.L