Hướng nghiệp từ trên ghế nhà trường

Chuyện “thừa thầy thiếu thợ” vẫn là nỗi lo cần giải quyết của xã hội bao lâu nay và nếu không rốt ráo giải quyết cơ cấu lao động thì không những không thể tận dụng lợi thế “dân số vàng” để phát triển đất nước, mà còn phải giải quyết những hệ lụy về sau.

Chưa bàn đến chuyện chất lượng đào tạo, với 1.989 cơ sở giáo dục nghề nghiệp do Bộ LĐ-TB&XH quản lý mà mỗi năm chỉ thu hút khoảng 10% trong tổng số hơn 1 triệu thí sinh dự thi THPT là quá ít. Có rất nhiều nguyên nhân cản trở các bạn trẻ học nghề mà thực tế đa phần những yếu tố tâm lý tác động với suy nghĩ thông thường là thích đi học đại học để làm “thầy”; chưa biết xin việc ra sao, cứ có bằng đại học cho chắc chắn rồi tính tiếp…

Xã hội có sự phân công lao động rõ ràng, không ai toàn diện, mỗi người chỉ có một số kỹ năng nhất định. Điều này thường phát lộ khi các bạn trẻ còn ngồi trên ghế nhà trường nếu phụ huynh và giáo viên cùng để ý, sớm định hướng cho học sinh. Một số ngành nghề cần học từ sớm mới đủ thời gian tích lũy kiến thức, khả năng thực hành để khi tốt nghiệp THPT đã có thể đi làm tự nuôi sống bản thân. Quan trọng hơn là rèn luyện ý thức yêu lao động, quý trọng sức lao động, gián tiếp hình thành “sức đề kháng” với các tệ nạn, không còn phải là gánh nặng của gia đình và xã hội. Pháp luật đã cho phép người từ đủ 15 tuổi trở lên được quyền lao động; thật lãng phí nguồn lực lao động trẻ tuổi này nếu họ không được đào tạo chu đáo. Lợi ích hướng nghiệp trên ghế nhà trường có thể thấy rõ nhưng dường như chưa được chú trọng khi giáo dục ở bậc THCS và THPT dạy tích hợp kiến thức với hướng nghiệp khơi khơi; dạy nghề đơn điệu, chất lượng thấp không nên đầu nên đũa. Nên chăng, học sinh ngoài học văn hóa cần được tổ chức học nghề một cách nghiêm túc và bài bản ngay từ cuối cấp THCS? Cách làm này nếu được thực thi phải chăng sẽ giúp “phân luồng” lao động sớm, tránh “thừa thầy thiếu thợ” như hiện nay?

Cùng với việc tiên liệu khả năng tài chính của mỗi gia đình, các bậc phụ huynh chú ý hướng nghiệp cũng nên dân chủ lắng nghe nguyện vọng của các bạn trẻ về ước mơ nghề nghiệp của con em mình. Mỗi người chỉ làm tốt và gắn bó dài lâu với công việc nếu họ có tình yêu và sự say mê.

HÀM ĐAN