Nghịch lý tăng – giảm

Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 6 và 6 tháng đầu năm tăng rất thấp, cho thấy nỗ lực tháo tồn kho đã không thật sự hiệu quả. Đáng lo hơn là những nghịch lý phía sau chỉ số này còn thể hiện áp lực lên hoạt động của doanh nghiệp (DN) và cuộc sống của người dân vẫn ngày càng nặng hơn.

Bởi nhóm hàng có mức tăng cao hơn mức chung của rổ hàng hóa tính CPI trong 6 tháng đầu năm là dịch vụ y tế, giáo dục, giá xăng... Đây đều là các sản phẩm, dịch vụ thiết yếu, không thể cắt giảm, đồng nghĩa với chi phí đầu vào của DN, chi phí sinh hoạt của mỗi gia đình đã tăng lên. Trong khi 6 tháng qua là quãng thời gian các DN nỗ lực để tháo tồn kho thông qua các chương trình khuyến mãi, giảm giá... Chi phí đầu vào tăng lên trong khi giá bán ra buộc phải hạ xuống, “gồng” được để tồn tại cũng là một thành tích đối với bất kỳ đơn vị nào. Với người dân, khi chi phí tăng lên thì tâm lý thắt lưng buộc bụng cũng được gia cố mạnh mẽ. Điều đó lý giải vì sao sức mua vẫn hết sức ì ạch. Có một điều cần phải nói thêm, nhóm sản phẩm, dịch vụ tăng giá nói trên đều thuộc Nhà nước quản lý. Vậy thay vì đưa ra các giải pháp kích cầu thiếu hiệu quả, nên chăng ổn định giá cả các mặt hàng thiết yếu để giảm chi phí đầu vào cho người dân, DN, từ đó giảm giá thành, tăng sức mua?

Đáng lo hơn là CPI tăng thấp nhưng giá cả của rất nhiều hàng hóa, đặc biệt là nông sản, thực phẩm trên thực tế không giảm. Suốt mấy tháng đầu năm nay, người nuôi gia cầm thua lỗ vì giá thịt, giá trứng bán rẻ hơn giá thành tới 30 - 40% nhưng ngoài chợ lẻ giá vẫn giữ ở mức cao. Tình trạng “rẻ ở ruộng, đắt ngoài chợ” đã và đang xảy ra với hầu hết các loại thực phẩm, nông sản sử dụng trong bữa ăn của mỗi gia đình. Người dân ở các thành phố vẫn hằng ngày đọc những câu chuyện đắng lòng về vải, thanh long, dưa hấu, lúa gạo... được mùa rớt giá. Nhưng họ hầu như không bao giờ có thể mua được các sản phẩm này với giá rẻ hơn chứ đừng nói đến giá rớt. Nếu không giải quyết được khâu phân phối để hạn chế tình trạng “ế đồng đắt chợ” thì rất khó chờ đợi thị trường nội địa là một cứu cánh như chúng ta đang kỳ vọng.

CPI giảm nhưng hoạt động DN vẫn tiếp tục sa sút; tồn kho giảm nhưng không phải vì sức mua tăng mà do nhiều công ty đã ngưng sản xuất... Con số chưa phản ánh đúng thực trạng nên nếu giải pháp chỉ dựa vào các con số thì những nút thắt trong nền kinh tế hiện nay khó mà tháo được.

Nguyên Khanh