Niềm tin công lý

Cuối tuần qua, 2 phiên liên tiếp, Thường vụ Quốc hội (QH) trả lại các dự thảo pháp quy do Tòa án Nhân dân (TAND) tối cao chủ trì soạn thảo vì chất lượng văn bản không đạt.

Ngoài kỹ thuật lập pháp bị chê là non kém, thì cả dự thảo sửa đổi Luật Tổ chức TAND và dự thảo Pháp lệnh Xử lý các hành vi cản trở hoạt động tố tụng của tòa án đều phạm chung lỗi “chưa bảo đảm tính hợp hiến và tính thống nhất của hệ thống pháp luật”.

QH cho phép ban hành Pháp lệnh Xử lý hành chính các hành vi cản trở hoạt động tố tụng của TAND, nhưng cơ quan soạn thảo lại trình “pháp lệnh Xử lý các hành vi cản trở hoạt động tố tụng của tòa án”. Điều này dẫn đến việc, có khá nhiều quy định trong dự thảo pháp lệnh này hạn chế quyền cơ bản của công dân (các quy định về hành vi bị xử lý, người bị xử lý… mở rộng hơn so với quy định của các đạo luật tố tụng, hạn chế quyền khởi kiện vụ án hành chính của người bị xử phạt…). Ủy ban Tư pháp của QH cũng chỉ ra hàng loạt quy định của dự thảo trái các quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự, Luật Tố tụng hành chính, Luật Báo chí, Luật Khiếu nại… Dự thảo luật Tổ chức TAND (sửa đổi) cũng được thiết kế với nhiều điều khoản mà nói như ông Phan Trung Lý - Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của QH là “hiểu sai Hiến pháp”.

Việc các văn bản pháp quy đang trong quá trình soạn thảo phải tiếp thu, chỉnh sửa, thậm chí chỉnh sửa nhiều lần là chuyện bình thường. Nhưng điều khiến nhiều người cảm thấy khó hiểu và không khỏi lo ngại chính ở chỗ: Tòa án là một chế định tư pháp, nơi duy nhất nhân danh Nhà nước để tuyên bố một người có tội hoặc vô tội và áp dụng hình phạt hoặc các biện pháp tư pháp đối với họ, lại chủ trì soạn thảo ra những văn bản chứa đựng những quy phạm sai, xâm phạm quyền công dân.

Tòa là biểu tượng của công lý, có nhiệm vụ bảo vệ công lý, là nơi công dân gửi niềm tin rằng bất kỳ vi phạm pháp luật nào cũng bị xử lý; bất kỳ quyền hoặc lợi ích hợp pháp nào của công dân bị xâm phạm đều được bảo vệ theo đúng pháp luật. Vậy niềm tin công lý ấy sẽ thế nào, khi chính những người giữ quyền công lý lại không hiểu hoặc không tôn trọng luật pháp?

Đồng Nhất