Nông thôn mới - cần hiệu quả bền vững hơn là danh hiệu

Tuần qua, đoàn công tác của Hội đồng lý luận Trung ương đã có chuyến khảo sát thực tế về nhiều vấn đề liên quan đến quá trình phát triển của đất nước trong thời kỳ mới. Một trong những vấn đề đó là chuyện xây dựng nông thôn mới (NTM) ở cơ sở.

NTM - cụm từ được nhiều người nhắc đến trong thời gian gần đây nhưng không phải ai cũng hiểu hết nội hàm cùng ý nghĩa sâu xa của nó. Ở nông thôn, phong trào xây dựng NTM được phát động rầm rộ, lan tỏa đến từng nhà, từng ngõ xóm. Nhưng khi bắt tay vào thực hiện, mới phát hiện quá nhiều vấn đề bất cập cũng bởi sự không rõ ràng này.

Ví như chuyện phát triển bền vững sau khi công nhận đạt chuẩn NTM, nhiều xã vẫn có thói quen báo cáo "địa phương đã chuyển dịch cơ cấu kinh tế đúng hướng" nhưng hướng chuyển dịch là gì thì không biết! Hay chuyện làm sao để vận dụng được nguồn nội lực để phát triển, giảm dần phụ thuộc vào ngoại lực sau khi được công nhận NTM cũng chưa có giải pháp cụ thể. Rõ ràng, mục tiêu của các địa phương bây giờ là nỗ lực tối đa để đạt chuẩn NTM, nhưng sau khi đã trở thành NTM thì tiếp tục sẽ như thế nào vẫn còn chưa được định hình. Đây là vấn đề cần được các cấp, các ngành quan tâm, bởi kết quả xây dựng NTM phải được phát huy lâu dài và bền vững trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội của địa phương chứ không phải là cái danh hiệu trước mắt!

Một vấn đề khác cũng được đoàn công tác quan tâm trong quá trình thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM xoay quanh các tiêu chí của NTM. 19 tiêu chí được xây dựng từ các cơ quan chức năng ở Trung ương, khi đưa vào áp dụng thực tiễn mới bộc lộ ra nhiều bất hợp lý đối với từng vùng miền, nhất là khu vực ĐBSCL. Từ kết cấu địa lý đến phong tục tập quán của vùng Tây Nam bộ đều có những điểm khác biệt so với nội dung tiêu chí. Điển hình như xã NTM phải có nghĩa trang tập trung, mỗi ấp phải có một nhà văn hóa, xã phải có hội trường với quy mô lớn... những điều khá xa lạ với thói quen sinh hoạt văn hóa của người dân nên rất khó khăn khi triển khai thực hiện.

Vì vậy, nếu cứ chạy theo danh hiệu mà quên đi bản chất của NTM là nâng cao đời sống người dân, hình thành những vùng quê giàu có bằng chính nội lực của mình thì NTM chỉ là một vỏ bọc mà thôi!

N.L