Những lưu ý khi chọn ngành đại học

Khác với những mùa tuyển sinh đại học trước đây, mùa tuyển sinh năm 2022 có nhiều sự thay đổi trong đăng ký dự thi và xét tuyển. Điểm mới đáng chú ý là thay vì thí sinh (TS) được đăng ký và điều chỉnh nguyện vọng 3 đợt thì nay được rút ngắn thành 1 đợt (kéo dài 6 tuần sau khi TS biết điểm thi tốt nghiệp THPT). Vậy nên năm nay TS cần phải cân nhắc thật kỹ lưỡng trong việc đăng ký nguyện vọng để chọn ngành chính xác, vì nếu đặt sai là không thể thay đổi được.

NHỮNG SAI LẦM PHỔ BIẾN

Đây là giai đoạn khá “cân não” đối với các TS sau khi biết điểm thi tốt nghiệp THPT, bởi vì các em phải thường xuyên cập nhật ngưỡng đảm bảo chất lượng đầu vào một số khối ngành chuẩn bị ứng tuyển; đồng thời theo dõi việc công bố mức điểm nhận hồ sơ xét tuyển trên hệ thống, trang thông tin điện tử của các trường đại học… để đưa ra lựa chọn chính xác. Và trước 17 giờ ngày 20/8/2022, TS phải đưa ra lựa chọn cuối cùng cho tương lai của mình.

Nhiều năm theo sát công tác tư vấn, định hướng nghề nghiệp cho học sinh khối 12, những giáo viên có thâm niên đã ghi nhận và lọc ra rất nhiều sai lầm của TS trong chọn ngành. Một trong những sai lầm tai hại nhất chính là “chọn trường có tiếng thay vì chọn trường vừa miếng”. Đơn cử như những TS đạt điểm cao thì có suy nghĩ phải chọn trường thật tốt, thật có tiếng thì cơ hội việc làm sau khi ra trường sẽ lớn hơn. Nhưng các bạn lại quên nghĩ đến khía cạnh ngành đó có phù hợp với mình không; để rồi một khi chọn sai phải trượt dài, hụt hơi và đứt gánh giữa đường.

Cũng có rất nhiều TS, phụ huynh chọn “học đại ở đại học”. Tức là ưu tiên chọn trường trước đã, rồi vào học ngành gì cũng ổn hết. Thế nhưng, điều này lại dẫn đến rất nhiều hệ lụy như lãng phí tiền bạc, thời gian, công sức… nếu không tìm hiểu kỹ ngành học và thất vọng buông xuôi vì nó.

Bên cạnh đó, tâm lý chọn “vùng quá an toàn” khi đăng ký nguyện vọng đôi khi cũng là một sai lầm. Đó là nếu TS đạt 27 điểm sẽ có tâm lý chọn trường lấy 25 - 26 điểm năm trước đó để đảm bảo đậu. Nhưng có một thực tế là nếu vùng an toàn càng rộng, cơ hội được học ngành mong muốn của bạn lại càng thấp. Nên có lúc TS cũng nên mạo hiểm một chút, chỉ cần sắp xếp thông minh các bạn sẽ không phải hối tiếc vì bỏ lỡ những ngành học mình yêu thích.

Đó là còn chưa kể những sai lầm trong việc cứ nghĩ trường, ngành nào học phí cũng như nhau dẫn đến không cân đối được tài chính, chi phí. Có TS, gia đình vẫn nặng tâm lý sợ con em mình trượt đại học, mất lượt ở trường tốt nên cứ chăm chăm vào ngành, trường học nhất định rồi bỏ qua cơ hội học tập ở những môi trường tốt hơn.

Thêm một sai lầm nữa mà nhiều TS vẫn mắc phải đó là chọn ngành theo sở thích nhưng lại phi thực tế vì năng lực, sở trường bản thân không cho phép. Để rồi đang học thì chán nản bỏ dở giữa chừng, hoặc “đu đến cùng” nhưng khi ra trường lại thất nghiệp vì không phù hợp với xu hướng của thị trường lao động…

Các TS trao đổi thông tin về điểm chuẩn tuyển sinh các nhóm ngành năm trước sau kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2022. Ảnh: Đ.K.C

SÁNG SUỐT ĐỂ CÓ LỰA CHỌN ĐÚNG

Trong kỳ thi tốt nghiệp THPT vừa qua, TS Trần Tiến Sĩ (lớp 12A1, Trường THPT Võ Văn Kiệt, huyện Phước Long) là “thủ khoa” tốt nghiệp theo bài thi (Toán 9,6 điểm, Ngữ Văn 8 điểm, Vật Lý 9,25 điểm, Hóa 9 điểm, Sinh 8,5 điểm, Tiếng Anh 9,6 điểm); cũng là TS nằm trong tốp điểm cao khối A1 và D. Tiến Sĩ chia sẻ: “Năm nay em chọn ngành Sư phạm Toán - Trường đại học Sư phạm TP. Hồ Chí Minh. Một phần vì được định hướng từ cha mẹ, một phần vì em yêu thích ngành học này. Thêm nữa là điểm thi, năng lực, sở trường của bản thân đều đáp ứng các yêu cầu của ngành học… Qua tìm hiểu thì năm trước ngành Sư phạm Toán lấy 26,7 điểm. Cân nhắc nhiều yếu tố em mới đưa ra quyết định cuối cùng này”.

Theo các chuyên gia giáo dục, lý thuyết lựa chọn nghề nghiệp lý tưởng chính là có sự đan xen hài hòa giữa đam mê, nhu cầu và năng lực. Hãy ưu tiên chọn cái gì mình giỏi nhất, cái gì mình thích nhất và cái đó thỏa đầu ra, thu nhập của tương lai mới là lựa chọn đúng đắn, phù hợp nhất mọi thời đại.

Trong xu thế phát triển hiện nay, dẫu có hàng vạn công việc, ngành nghề khác nhau cùng cộng hưởng để phục vụ nhu cầu xã hội, nhưng có 6 nhóm lĩnh vực ngành nghề đang thu hút nhiều nguồn nhân lực mà các bạn trẻ nên đặc biệt lưu tâm khi chọn ngành. Cụ thể, nhóm 1 là kỹ thuật, công nghệ; nhóm 2 là thương mại tài chính, quản trị kinh doanh; nhóm 3 là dịch vụ truyền thông, du lịch, khách sạn, chăm sóc sức khỏe, thời trang, thương mại; nhóm 4 là hành chính, an ninh, quân đội, tòa án, làm việc ở các cơ quan truyền thông; nhóm 5 liên quan đến nghệ thuật như ca hát, nội thất… Và nhóm 6 liên quan đến giáo dục, y tế, nghiên cứu…

Sau khi nghiên cứu kỹ các nhóm ngành, các bạn TS hãy đánh giá năng lực thật sự của bản thân. Bản thân mình thuộc nhóm năng lực nào sẽ tương ứng với từng lĩnh vực nghề nghiệp cụ thể, từ đó sẽ chọn được nghề mình thích và nghề phù hợp với khả năng hiện có của chính mình.

Đừng quá vội vàng, hãy tìm hiểu kỹ phổ điểm năm nay, sau đó dựa vào lĩnh vực nghề nghiệp mình yêu thích để đưa ra lựa chọn chính xác nhất, phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh và đam mê mà mình luôn theo đuổi các bạn nhé!

Kim Trúc