Bảo tồn và phát huy giá trị nghệ thuật Đờn ca tài tử: Những việc cần làm

Thực hiện Đề án bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể Nghệ thuật Đờn ca tài tử (ĐCTT) Nam Bộ trên địa bàn tỉnh năm 2020, UBND TP. Bạc Liêu đã xây dựng kế hoạch với nhiều giải pháp đồng bộ. Tuy nhiên trên thực tế, việc thực hiện Đề án để bảo tồn và phát huy giá trị nghệ thuật ĐCTT Nam Bộ hoàn toàn không đơn giản.

Một tiết mục biểu diễn tại Liên hoan giao lưu ĐCTT Nam Bộ trên địa bàn TP. Bạc Liêu. Ảnh: T.Đ.T

Để bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể Nghệ thuật ĐCTT Nam Bộ, việc mà các địa phương thường hay làm bấy lâu nay chính là thành lập các câu lạc bộ (CLB) ĐCTT và đầu tư dàn nhạc. Tuy nhiên trên thực tế thì cách làm này chưa phải là giải pháp tối ưu, thiếu yếu tố bền vững. Có thể minh chứng qua việc hàng chục CLB ĐCTT được thành lập trên địa bàn thành phố từ mô hình Mỗi ấp một CLB. Thế nhưng các CLB này chỉ hoạt động trong một thời gian gian ngắn rồi “rã gánh”.

Bảo tồn và phát huy nghệ thuật ĐCTT không đơn giản là đầu tư vật chất hay thành lập các CLB mà cái chính là phải xây dựng được một đội ngũ biết “giữ lửa” và “thổi hồn” cho loại hình nghệ thuật này. Hay nói cách khác, chính là các cơ chế, chính sách và các mô hình để phát huy nhân tố con người với chức năng là chủ thể văn hóa.

Điều này đã được chứng minh ở những CLB với những hạt nhân tâm huyết, sẵn lòng truyền dạy, tổ chức sinh hoạt ĐCTT theo một cách tự nhiên, không gượng ép, hoặc chạy theo phong trào. Ở đó, các thành viên tham gia CLB đều có chung niềm đam mê ca hát và mong muốn được bảo tồn, phát huy nghệ thuật ĐCTT. Do vậy, một trong những giải pháp quan trọng để bảo tồn và phát huy nghệ thuật ĐCTT chính là phát huy vai trò của các nghệ nhân, bởi họ chính là “chất keo” kết dính, tạo sức lan tỏa cho cộng đồng. Bên cạnh đó, phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” ở các phường, xã chính là không gian để các nghệ nhân, các CLB giao lưu thông qua các cuộc thi ĐCTT hoặc lồng ghép vào các lễ hội văn hóa truyền thống.

Làm tốt việc duy trì các CLB ĐCTT không chỉ tạo ra sân chơi, phát huy hiệu quả các thiết chế văn hóa, làm phong phú thêm đời sống văn hóa tinh thần ở khu dân cư, mà còn là mô hình phục vụ cho phát triển du lịch văn hóa, du lịch sinh thái, nhất là các xã vùng ven. Với mô hình “cây nhà, là vườn”, các buổi biểu diễn phục vụ du khách được đích thân các nghệ nhân biểu diễn sẽ tạo thêm nguồn thu cho những người “giữ lửa”.

Tư Đô Thị