Công nhận kết quả hòa giải thành ở cơ sở - Một thủ tục cần thiết

Hòa giải ở cơ sở từ lâu vốn được xem là một truyền thống đạo lý tốt đẹp của dân tộc Việt Nam. Hòa giải góp phần giải quyết kịp thời từ gốc mâu thuẫn, xích mích, các tranh chấp trong gia đình, cộng đồng dân cư, từ đó khôi phục, duy trì, củng cố tình đoàn kết trong nội bộ nhân dân, phòng ngừa, hạn chế vi phạm pháp luật, tội phạm, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội.

Hội thi Hòa giải viên giỏi tỉnh Bạc Liêu năm 2016. Ảnh: K.P

Hiệu quả của công tác hòa giải thành ở cơ sở quan trọng như vậy, tuy nhiên trong số những vụ việc hòa giải thành đó, có nhiều vụ việc đương sự không thực hiện nhưng không có cơ chế để bắt buộc và chính quyền cũng không có biện pháp thi hành nào khác ngoài việc theo dõi, đôn đốc việc thực hiện.

Để khắc phục tình trạng trên, Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015 có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2016, tại Chương XXXIII quy định “Thủ tục công nhận kết quả hòa giải thành ngoài Tòa án”.

Để hướng dẫn cho các bên tham gia hòa giải thành ở cơ sở thực hiện thủ tục đề nghị Tòa án nhân dân (TAND) ra quyết định công nhận kết quả hòa giải thành ở cơ sở, Bộ Tư pháp đã có Công văn số 1503/BTP-PBGDPL hướng dẫn thực hiện thủ tục đề nghị TAND công nhận kết quả hòa giải thành ở cơ sở. Theo đó, để được TAND ra quyết định công nhận kết quả hòa giải thành ở cơ sở thì phải đáp ứng một số điều kiện.

Các bên tham gia thỏa thuận hòa giải có đầy đủ năng lực hành vi dân sự; vụ, việc được hòa giải tuân thủ đúng quy định pháp luật về hòa giải ở cơ sở; có văn bản hòa giải thành, nội dung thỏa thuận hòa giải thành là hoàn toàn tự nguyện, không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội, không nhằm trốn tránh nghĩa vụ với Nhà nước hoặc người thứ ba; một hoặc cả hai bên có đơn yêu cầu Tòa án công nhận kết quả hòa giải thành ở cơ sở. Thời hạn gửi đơn yêu cầu Tòa án ra quyết định công nhận kết quả hòa giải thành ở cơ sở là 6 tháng, kể từ ngày lập văn bản hòa giải thành. Cơ quan tiếp nhận đơn yêu cầu là TAND cấp huyện nơi người yêu cầu cư trú, làm việc. Tòa án xem xét, ra quyết định công nhận là kết quả hòa giải thành vụ việc xảy ra giữa các bên do hòa giải viên đã hòa giải thành theo quy định của Luật Hòa giải ở cơ sở.

Từ khi Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015 có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2016, việc TAND công nhận kết quả hòa giải thành ở cơ sở là rất ít, vì hòa giải viên, các bên tranh chấp chưa biết hoặc chưa thấy được tầm quan trọng, hiệu quả khi TAND công nhận kết quả hòa giải thành ở cơ sở. Việc yêu cầu Tòa án ra quyết định công nhận kết quả hòa giải thành ở cơ sở cũng là hoàn toàn tự nguyện, các bên có quyền gửi đơn yêu cầu hoặc không gửi đơn yêu cầu. Nhiệm vụ của hòa giải viên là tuyên truyền, giới thiệu, hướng dẫn, giúp các bên thực hiện thủ tục đề nghị TAND công nhận kết quả hòa giải thành ở cơ sở nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả của thỏa thuận hòa giải thành ở cơ sở.

HỒNG QUANG (Sở Tư pháp)