Đạo đức là vốn quý nhất của nghề luật sư

Để được cấp chứng chỉ hành nghề luật sư, các luật sư tập sự đều phải trải qua một kỳ thi vô cùng cam go. Và mọi người vẫn dặn nhau rằng, ngoài các bí kíp, các bài thi luật thì các luật sư còn phải học thuộc nằm lòng Bộ quy tắc đạo đức và ứng xử nghề nghiệp luật sư mới mong vượt qua được.

Phiên tòa xét xử bị cáo là luật sư tập sự nhưng tự nhận là luật sư, lừa đảo hàng chục khách hàng. Ảnh: K.K

Ngành nghề nào cũng vậy, vấn đề đạo đức vẫn luôn là ưu tiên hàng đầu, nhưng riêng với người hành nghề luật, trong đó có nghề luật sư, yêu cầu về đạo đức càng phải được coi trọng, thậm chí đã được đưa vào bộ quy tắc áp dụng. Một khi vi phạm, người luật sư có thể bị tước thẻ hành nghề. Đó là một yêu cầu khắt khe, nhưng hết sức cần thiết. Bởi nghề luật không chỉ đứng trên phương diện của lẽ phải mà còn cần phải có đạo đức tốt. Điều này không những được quy định cụ thể trong các quy định pháp luật về luật sư mà còn ở chính bản thân người hành nghề phải tự tu dưỡng, học tập, rèn luyện và tư duy trong suốt sự nghiệp của mình.

Bác Hồ đã từng nói: “Nghĩ cho cùng, vấn đề tư pháp, cũng như mọi vấn đề khác, là vấn đề ở đời, và làm người”. Câu nói của Bác hết sức giản dị, nhưng ngẫm nghĩ, lại rất đúng và rất hợp lý. Do dù là vấn đề pháp lý, là những quy định pháp luật, một khi vận dụng nó vào thực tiễn đời sống, vào từng trường hợp cụ thể thì nó cũng chính là những vấn đề của cuộc sống, những vấn đề của xã hội, giữa Nhà nước và người dân, hoặc giữa người với người. Đó chính là những chuyện ở đời, và chuyện làm người. Và người hành nghề tư pháp nói chung, nghề luật sư nói riêng, bên cạnh pháp luật, phải có lương tâm của người hành nghề luật đặt trong đó.

Nghề luật sư cũng là một trong những nghề kiếm được khá nhiều tiền. Một vụ việc tư vấn, đại diện pháp luật, bào chữa cho bị can, bị cáo; bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự cũng có thể thu về cho luật sư từ vài triệu đến hàng chục, thậm chí hàng trăm triệu đồng. Nhiều người vì cái hào nhoáng ấy mà say mê, rồi quên mất tôn chỉ, mục tiêu ban đầu mà người học luật, người hành nghề luật ngay khi còn ngồi ở các giảng đường đại học đã được dặn dò, giảng dạy.

Không ít luật sư hiện nay vì nhiều lẽ, đã dần không còn nhiệt huyết của người hành nghề luật từ trái tim của mình. Họ chỉ làm việc theo nguyên tắc. Nhận bào chữa các vụ việc chỉ định chỉ qua loa, sơ sài lấy có, thậm chí không xuất hiện mà gửi bài bào chữa cho Hội đồng xét xử, giao thư ký phiên tòa đọc cho xong thủ tục. Đối với các vụ việc nhận bào chữa cho khách hàng có thu phí, nhiều khi luật sư cũng lơ là làm lấy có, được mất của khách hàng cũng không ảnh hưởng đến mình như kiểu “mưa không ướt chân”; hoặc cũng có khi vẽ vời thêm bớt để tăng thêm chi phí, ký thêm hợp đồng... Rồi như kiểu mở văn phòng, chi nhánh công ty luật khắp nơi, quản lý không xuể, để cho nhân viên chưa có thẻ hành nghề luật sư quản lý, tự xưng là luật sư, nhận vụ việc của khách hàng rồi lừa đảo tiền tỷ. Thế nhưng sau những sự việc đó, người đứng tên là luật sư chính của công ty, chi nhánh văn phòng luật sư lại chẳng hề gánh chịu trách nhiệm.

Luật sư là những người am hiểu pháp luật. Vận dụng kiến thức pháp luật để thực hiện sứ mệnh cao quý chính là “kỹ năng”, là năng lực của luật sư, còn lạm dụng kiến thức pháp luật để chạy theo lợi ích vật chất lại là “chiêu trò” trong giới luật sư. Trừ trường hợp luật sư vi phạm pháp luật và bị xử lý hình sự, còn lại, việc xử lý vi phạm về đạo đức của luật sư rất khó. Không có chứng cứ, không rõ ràng, trong khi các luật sư luôn nắm luật ở đằng “cán”, nên cuối cùng, thiệt thòi vẫn thuộc về khách hàng, nếu luật sư cố tình muốn dùng kỹ xảo, lách luật.

Do vậy, nhân Ngày truyền thống của Luật sư Việt Nam, người viết bài này hy vọng, sẽ ngày càng có nhiều luật sư giỏi, dùng kỹ năng của mình để giúp người, giúp đời chứ không phải là kỹ xảo để kiếm tiền mà đánh mất đạo đức cao quý của luật sư.

KIM PHƯỢNG