Tăng cường quản lý các giao dịch thương mại điện tử đúng quy định pháp luật

Thời gian qua, mặc dù đã có nhiều biện pháp kiểm tra, kiểm soát nhưng tình trạng lợi dụng thương mại điện tử (TMĐT) để kinh doanh hàng giả, hàng nhái, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ trên một số website TMĐT bán hàng hoặc sàn giao dịch TMĐT vẫn tiếp tục diễn ra; phương thức, thủ đoạn hoạt động của các đối tượng vi phạm ngày càng tinh vi. Nhiều đối tượng chỉ bán hàng qua trung gian kiếm lời, bán hàng không rõ nguồn gốc, lừa đảo trên mạng… Người dân, cử tri ở Bạc Liêu vô cùng bức xúc trước tình trạng này. Mới đây, tại buổi chất vấn của Ủy ban Thường vụ Quốc hội liên quan đến TMĐT, Bộ Công thương đã có giải trình liên quan đến vấn đề này.

Tháng 9/2022, Bộ Công thương đã xây dựng, trình Chính phủ ban hành Nghị định 98 về quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Trong đó có chế tài xử lý việc cung cấp thông tin, buôn bán hàng giả, hàng cấm trên môi trường Internet. Ngày 31/1/2022, Bộ đã xây dựng trình Chính phủ ban hành Nghị định 17, trong đó bổ sung nhiều chế tài xử phạt vi phạm hành chính liên quan tới hoạt động TMĐT trong các lĩnh vực hóa chất và vật liệu nổ công nghiệp; điện lực, an toàn đập thủy điện, sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả; hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng; hoạt động dầu khí, kinh doanh xăng dầu và khí.

Tính đến hết năm 2021, đã thực hiện kiểm tra gần 3.000 vụ việc (bao gồm hành vi vi phạm về TMĐT và các hành vi lợi dụng TMĐT để kinh doanh hàng hóa nhập lậu, hàng không rõ nguồn gốc, xuất xứ, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, hàng giả), xử phạt trên 20 tỷ đồng.

Tràn lan các trang bán hàng trên mạng, kể cả kit test và thuốc điều trị COVID-19. Ảnh: K.P

Bên cạnh đó, Bộ cũng đã phối hợp chặt chẽ với Ban Chỉ đạo 389 quốc gia, các Bộ Công an, Y tế, Thông tin và Truyền thông cung cấp thông tin, rà soát và xử lý hàng trăm website, ứng dụng vi phạm mỗi năm. Chuyển hồ sơ sang Bộ Công an xử lý nhiều vụ việc vi phạm có dấu hiệu hình sự để làm rõ và có biện pháp xử lý kịp thời, ngăn chặn nguy cơ gây thiệt hại trên quy mô lớn cho người dân. Năm 2021, Bộ Công thương đã yêu cầu các sàn, các website tiến hành rà soát, ngăn chặn và gỡ bỏ 7.561 gian hàng với 18.725 sản phẩm vi phạm. Đặc biệt, trong bối cảnh COVID-19 diễn biến phức tạp, Bộ đã có văn bản yêu cầu các sàn TMĐT, các website TMĐT bán hàng rà soát và gỡ bỏ 13.796 sản phẩm, thiết bị hỗ trợ điều trị COVID-19 như kit test, thiết bị đo SpO₂,… có dấu hiệu vi phạm trên 4.216 gian hàng.

Đánh giá nguyên nhân, dễ thấy nhất là việc quản lý lỏng lẻo các website và các trang mạng xã hội. Bên cạnh đó còn do tâm lý thích mua hàng tốt giá rẻ, hoặc thích hàng nhái thương hiệu nổi tiếng hoặc chưa đủ kỹ năng và thông tin để nhận biết. Về nguyên nhân chủ quan, do các trang thiết bị phục vụ thực thi công vụ còn chưa đáp ứng được những thay đổi của công nghệ sản xuất, mô hình kinh doanh mới, năng lực của cán bộ thực thi công vụ còn yếu. Công tác phối hợp giữa các đơn vị liên quan đến xử lý các hành vi vi phạm về hàng giả, hàng nhái trong TMĐT như các ngành Công an, Quản lý thị trường, Hải quan, Vệ sinh an toàn thực phẩm, Bảo vệ người tiêu dùng... vẫn còn hạn chế.

Bộ Công thương cũng cam kết trước cử tri, sắp tới sẽ tiếp tục triển khai tăng cường công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trong hoạt động TMĐT giai đoạn 2020 - 2023. Hoàn thiện Đề án về chống hàng giả và bảo vệ người tiêu dùng trong TMĐT giai đoạn 2021 - 2025. Hoàn thiện thể chế, chính sách về công tác chống hàng giả trong TMĐT; Nâng cao năng lực, kỹ năng nghiệp vụ trong hoạt động thực thi pháp luật về TMĐT; Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm. Cùng với đó, sẽ tăng cường giám sát hàng hóa trên môi trường mạng, tạo niềm tin cho người tiêu dùng trong hoạt động mua sắm trực tuyến, bảo vệ các thương nhân, tổ chức kinh doanh lành mạnh và thúc đẩy TMĐT phát triển.

KIM PHƯỢNG