Xử lý tiền đặt cọc trong trường hợp giao dịch bất thành

Hỏi: Cha mẹ tôi có hợp đồng mua một mảnh đất vườn với giá 800 triệu đồng của một người thông qua môi giới. Hai bên đã thống nhất việc mua bán, cha mẹ tôi đặt cọc 100 triệu đồng. Số tiền còn lại sẽ bàn giao đủ khi hoàn tất thủ tục chuyển nhượng.

Tuy nhiên, do một số trục trặc phía bên bán, họ quyết định không bán và xin được trả tiền cọc lại. Xin được hỏi, việc trả cọc lại như thế có đúng quy định không hay họ phải trả thêm một khoản phí cho việc họ không bán. Pháp luật quy định vấn đề này thế nào?

Nguyễn Ngọc Trang Anh (TP. Bạc Liêu)

Trả lời: Điều 328 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định đặt cọc là việc một bên (bên đặt cọc) giao cho bên kia (bên nhận đặt cọc) một khoản tiền hoặc kim khí quý, đá quý hoặc vật có giá trị khác (tài sản đặt cọc) trong một thời hạn để bảo đảm giao kết hoặc thực hiện hợp đồng.

Trường hợp hợp đồng được giao kết, thực hiện thì tài sản đặt cọc được trả lại cho bên đặt cọc hoặc được trừ để thực hiện nghĩa vụ trả tiền. Nếu bên đặt cọc từ chối việc giao kết, thực hiện hợp đồng thì tài sản đặt cọc thuộc về bên nhận đặt cọc, nếu bên nhận đặt cọc từ chối việc giao kết, thực hiện hợp đồng thì phải trả cho bên đặt cọc tài sản đặt cọc và một khoản tiền tương đương giá trị tài sản đặt cọc, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.

Căn cứ theo quy định này và những thông tin bạn cung cấp thì giữa cha mẹ bạn và chủ đất đã tồn tại quan hệ đặt cọc nhằm thực hiện việc chuyển giao quyền sử dụng đất, trong đó gia đình bạn là bên đặt cọc, còn chủ đất là bên nhận đặt cọc. Nếu bên bán không thể thực hiện việc chuyển nhượng đất thì phải trả lại tiền đặt cọc cho cha mẹ bạn cộng với một khoản tiền tương đương tiền đặt cọc. Tổng số mà cha mẹ bạn được nhận sẽ là 200 triệu đồng.

Hoặc hai bên cũng có thể thỏa thuận về phương án xử lý tiền đặt cọc, ví dụ như tiền lãi suất theo quy định của ngân hàng… nếu gia đình bạn đồng ý vì như thế có lợi hơn cho bên hủy hợp đồng. Còn việc chỉ trả lại tiền đặt cọc là không đúng quy định, nếu không thỏa thuận được, cha mẹ bạn có quyền khởi kiện ra tòa án.

Thân ái!

Luật gia KIM PHƯỢNG