Gỡ “nút thắt” trong thu hút đầu tư xây dựng nhà ở xã hội

Thực tế cho thấy, đối với công nhân, viên chức, người lao động nghèo, việc có được mái ấm để an cư luôn là nỗi khát khao của họ. Đây là một trong những tiền đề để Chính phủ ban hành Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia giai đoạn 2021 - 2030 và tầm nhìn đến năm 2045 tại Quyết định 2161.

NHU CẦU BỨC THIẾT

Một trong những mục tiêu quan trọng được đề ra trong Chiến lược này chính là đẩy mạnh phát triển nhà ở xã hội (NƠXH) đáp ứng nhu cầu của các đối tượng gặp khó khăn về nhà ở như: người thu nhập thấp đô thị, công nhân khu công nghiệp, cán bộ, công chức, viên chức, cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang nhân dân thông qua điều chỉnh, bổ sung chính sách, nhằm tăng nguồn cung kết hợp hỗ trợ khả năng thanh toán. Đồng thời, phát triển NƠXH theo dự án có vị trí, quy mô gắn với khu vực tập trung nhiều đối tượng có nhu cầu NƠXH tại các quỹ đất phát triển NƠXH được bố trí trong quy hoạch dự án phát triển đô thị, dự án phát triển nhà ở, nhằm đảm bảo công bằng và tăng khả năng tiếp cận hạ tầng đồng bộ và các dịch vụ xã hội thiết yếu. Cũng như, đa dạng hóa nguồn cung NƠXH thông qua việc bổ sung thêm các hình thức phát triển NƠXH phù hợp với thực tiễn. Các cơ chế ưu đãi về đầu tư, đất đai, tài chính, thuế... Trong đó, tập trung đẩy mạnh khuyến khích tổ chức, cá nhân thuộc mọi thành phần kinh tế tham gia phát triển nhà ở để cho thuê. Mỗi đối tượng cần có chính sách riêng và cụ thể, đảm bảo đúng mục tiêu, đúng đối tượng và đủ điều kiện, cũng như các chính sách ưu đãi phù hợp. Quan tâm giải quyết nhu cầu về chỗ ở cho công nhân gắn với khu vực sản xuất, bảo đảm đáp ứng đồng bộ hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội thiết yếu về giao thông, y tế, giáo dục, văn hóa của các khu nhà ở, tạo chỗ ở ổn định, nâng cao đời sống để công nhân an tâm lao động sản xuất, góp phần vào an sinh xã hội… Qua đó cho thấy, mục tiêu của Chiến lược này đậm tính nhân văn và tham gia giải quyết các nhu cầu bức thiết về nhà ở cho phần lớn lao động nghèo và những người có thu nhập thấp.

Với ý nghĩa và tầm quan trọng đó, UBND tỉnh Bạc Liêu đã ban hành Kế hoạch 115 về thực hiện Đề án của Thủ tướng Chính phủ “Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn NƠXH cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021 - 2030” trên địa bàn tỉnh. Tuy nhiên, việc thu hút đầu tư xây dựng NƠXH trong thời gian qua gặp nhiều khó khăn.

Không có nhà ở, nhiều lao động phải ở nhà thuê với giá và chi phí sinh hoạt khá cao. Trong ảnh: Một khu nhà trọ cho lao động nghèo trên địa bàn Phường 5 (TP. Bạc Liêu). Ảnh: K.T

KHÓ THU HÚT ĐẦU TƯ

Qua triển khai thực hiện Kế hoạch 115, trên địa bàn TP. Bạc Liêu đến nay đã thu hút được một số nhà đầu tư trong giai đoạn khảo sát, tiếp cận tham gia làm dự án NƠXH ở khu Bắc 23/8, khu vực Phường 7 với diện tích 30ha đất trong dân, hình thức lựa chọn nhà đầu tư tổ chức đấu thầu có sử dụng đất thực hiện dự án và khu 2 là tòa nhà cao tầng tại khu đất 2ha đất sạch do Nhà nước quản lý cặp Khu công nghiệp Trà Kha (Phường 8, TP. Bạc Liêu). Riêng các huyện, thị xã còn lại chưa có nhà đầu tư nào tiếp cận tham gia phát triển dự án này. Trong khi đó, chính sách Nhà nước có nhiều khuyến khích, ưu đãi cho phát triển dự án NƠXH cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân ở các khu công nghiệp.

Theo Quyết định 89/QĐ-UBND năm 2023 của UBND tỉnh Quyết định ban hành Kế hoạch phát triển nhà ở 5 năm (giai đoạn 2021 - 2022) và năm 2023 trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu, các địa phương cũng có đăng ký danh mục, vị trí phát triển NƠXH. Trên cơ sở hành lang pháp lý đã có, đủ điều kiện cho phát triển dự án, vì vậy, Sở Xây dựng mong lãnh đạo các địa phương quan tâm kêu gọi các nhà đầu tư tham gia để tỉnh phấn đấu đạt chỉ tiêu theo Kế hoạch 115 đề ra. Bởi theo Sở Xây dựng, khó khăn, vướng mắc trong đầu tư xây dựng NƠXH lâu nay là trên địa bàn tỉnh không có quỹ đất sạch để kêu gọi các nhà đầu tư tham gia thực hiện dự án NƠXH cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp cả 2 giai đoạn. Đây chính là “nút thắt” khiến cho các dự án NƠXH khó thực hiện và không thu hút được các nhà đầu tư.

Nếu “nút thắt” này tiếp tục “bị nghẽn” và không tháo gỡ được bằng những giải pháp căn cơ, thì khả năng đến năm 2030 không hoàn thành nhiệm vụ theo Quyết định 338 của Chính phủ giao cho Bạc Liêu xây dựng 1.900 căn NƠXH. Từ khó khăn trên, Sở Xây dựng quyết tâm nghiên cứu, đề xuất giải pháp triển khai thực hiện Đề án trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu và sẽ tổ chức hội nghị chuyên đề Giải pháp triển khai thực hiện Kế hoạch 115 của UBND tỉnh Bạc Liêu thực hiện Đề án của Thủ tướng Chính phủ “Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn NƠXH cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021 - 2030” trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu”.

Để giải quyết những khó khăn và vướng mắc hiện nay, Sở Xây dựng kiến nghị UBND tỉnh giao cho Sở Tài chính, Sở Kế hoạch - Đầu tư đề xuất nguồn kinh phí ngân sách để bố trí bồi thường, hỗ trợ và tái định cư, tạo quỹ đất sạch, đầu tư xây dựng NƠXH từ ngân sách nhà nước, hoặc là tổ chức kêu gọi các doanh nghiệp vào đầu tư phát triển NƠXH.

Bên cạnh đó, giao cho các huyện, thị xã, thành phố rà soát lại trên địa bàn của địa phương mình, có quỹ đất sạch thì đối chiếu quy hoạch có phù hợp khu dân cư không, nếu không phù hợp phải đề xuất điều chỉnh quy hoạch cho phù hợp, cập nhật danh mục vào chương trình phát triển nhà ở, làm cơ sở đề xuất chủ trương đầu tư, nếu có diện tích đất sạch nhỏ thì đề xuất và nghiên cứu xây nhà tầng sao cho phù hợp. Như Khu công nghiệp Trà Kha hay là Khu công nghiệp Láng Trâm, nếu có diện tích đất lớn thì làm nhà ở liên kế trệt phù hợp với phong tục, tập quán của người dân địa phương.

Cùng với đó, đôn đốc các dự án khu nhà ở đã có chủ trương và đang triển khai thì khẩn trương hoàn thiện cơ sở hạ tầng đúng theo dự án đã phê duyệt, đảm bảo tiến độ theo chủ trương đầu tư, bàn giao 20% quỹ đất phát triển NƠXH theo quy định cho Nhà nước để tiến hành kêu gọi đầu tư dự án NƠXH.

Thực tiễn cho thấy, nếu các dự án NƠXH được xây dựng và phát triển thì không chỉ tham gia giải quyết vấn đề về an sinh, mà còn trực tiếp giải quyết các vấn đề về tăng trưởng kinh tế, phát triển các khu, cụm công nghiệp và góp phần đạt các tiêu chí về dân cư. Như TP. Bạc Liêu - một trong những khó khăn hiện nay là quy mô dân số không đạt so với tiêu chí của một đô thị loại I. Vì thế, giải pháp duy nhất là thu hút dân số từ các nơi khác đến sinh sống và tham gia làm việc ở các khu công nghiệp. Muốn vậy, cùng với các chính sách về nhập cư thì yêu cầu cơ bản của người lao động là phải có nhà ở với mức thu nhập thấp mà xây dựng NƠXH chính là nhu cầu đầu tiên. Mặt khác, khi quy mô dân số tăng lên sẽ kéo theo nhu cầu tiêu dùng, mua sắm và sử dụng các dịch vụ. Đây là những tiền đề quan trọng góp phần vào kích thích sức mua, bổ sung nguồn lực cho tăng trưởng kinh tế và tái đầu tư xã hội, thúc đẩy sản xuất - kinh doanh phát triển…

Theo thống kê của Hiệp hội Bất động sản Việt Nam, nhu cầu nhà ở bình dân ngày càng bức thiết khi cơ cấu dân số đang bước vào thời kỳ dân số vàng với 70% dân số trong độ tuổi lao động, sự phát triển của các gia đình trẻ, nhu cầu tách hộ của các gia đình lớn… Như vậy, nhu cầu nhà ở là rất lớn, nhất là các trung tâm kinh tế thu hút lao động phục vụ cho phát triển sản xuất - kinh doanh.

KIM TRUNG