Khát vọng lớn cho hạt muối

Bài cuối: Cần hướng đi đúng, tầm nhìn dài hạn

​>>Bài 3: Cơ hội nào cho hạt muối Bạc Liêu?

Khi những vấn đề “trói chân” nghề muối phát triển đã được làm rõ, đây cũng là lúc Bạc Liêu cụ thể hóa khát vọng thành hành động để giúp hạt muối, nghề muối và người làm muối đổi đời trên chính đồng mặn quê hương. Bạc Liêu đã nhanh chân hơn nhiều địa phương trong việc đề nghị công nhận nghề làm muối là di sản quốc gia, song đi liền với niềm tự hào là trọng trách phát triển nghề muối xứng tầm với giá trị bằng hướng đi đúng và một tầm nhìn dài hạn.

…………………........................................................................................................................................................................................................

Tạo thương hiệu cho muối Việt Nam trên toàn cầu

Định hướng cho tương lai ngành muối, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT - Lê Minh Hoan khuyến khích các lãnh đạo, chuyên gia, doanh nghiệp “mơ lớn, mơ một bức tranh toàn diện và theo đuổi tầm nhìn đó; tích hợp ứng dụng khoa học - kỹ thuật, du lịch, văn hóa vào giá trị sản phẩm, tạo thương hiệu cạnh tranh cho muối Việt Nam trên thị trường toàn cầu". Đồng thời nhắc nhở việc nghiên cứu vòng tuần hoàn của sản phẩm muối trong “nền công nghiệp xanh lam” cần xuất phát từ triết lý, tinh hoa của hương vị. Trong đó, giá trị dinh dưỡng của muối cần được khai thác triệt để. Cách tiếp cận đa ngành là không bán sản phẩm muối mà bán giá trị dinh dưỡng, kết nối với mục tiêu của Liên Hiệp Quốc về an ninh lương thực - thực phẩm và cân bằng dinh dưỡng. Như vậy, truyền thông về muối là củng cố giá trị dinh dưỡng, cải thiện sức khỏe người dùng, từ đó đảm bảo sinh kế cho nông dân.

Bộ trưởng Lê Minh Hoan cũng mong muốn thành lập một hiệp hội về muối và dinh dưỡng. Sau đó củng cố hợp tác xã, mời doanh nghiệp cơ khí về địa phương nghiên cứu, đề xuất mô hình giúp tăng năng suất lao động, giảm chi phí. Đặc biệt, cần đặt mục tiêu dài hạn, thay đổi nhận thức xã hội, hướng tới giá trị bền vững, cốt lõi từ niềm tự hào về hương vị quê hương. Có như vậy nghề muối mới phát huy được tinh hoa dân tộc chứa đựng trong từng hạt muối di sản.

…………...................................................................................................................................................................................................................

THỔI KHÁT VỌNG CHO DIÊM DÂN

Muối Bạc Liêu đã “định vị” được thương hiệu trên thị trường muối trong nước và quốc tế. Đã chen chân được vào thị trường Nhật Bản - một trong những quốc gia vốn rất “khó tính” về khâu kiểm duyệt thực phẩm nhập khẩu, muối Bạc Liêu cũng chỉ được biết đến qua dòng sản phẩm muối dùng trong thực phẩm dù rất nhiều sản phẩm từ muối có thể phục vụ cho cả lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, làm đẹp…

Từ hạt muối thô như hiện tại, khát vọng dành cho hạt muối Bạc Liêu là tạo ra cuộc sống sung túc, giá trị tương xứng hơn cho những người bám trụ với nghề. Để đánh thức khát vọng lớn ấy, điều đầu tiên là phải giúp diêm dân thấy được sự đa giá trị của hạt muối không chỉ là thứ gia vị ở gian bếp mà còn là dược phẩm, mỹ phẩm, sản phẩm du lịch… Tìm thấy giá trị đích thực của hạt muối, diêm dân cũng thay đổi tư duy lấy sản lượng, bù chất lượng, đeo đuổi ước mơ làm giàu trên chính đồng muối mặn. Đó cũng là chuyển tư duy sản xuất nông nghiệp sang làm kinh tế nông nghiệp bằng việc tạo ra hàng hóa có sức cạnh tranh, đáp ứng nhu cầu thị trường.

Bà Nguyễn Thu Huyền - điều phối viên Quỹ Môi trường toàn cầu, Chương trình Phát triển của Liên Hiệp Quốc (đơn vị tài trợ dự án bảo tồn, nâng cao giá trị nghề muối vùng ven biển huyện Hòa Bình) cho biết: “Từ khi mô hình du lịch muối thông minh được thí điểm ở làng muối Vĩnh Tiến (xã Vĩnh Thịnh), khát vọng với hạt muối đã bắt đầu ánh lên trong suy nghĩ, cách làm của bà con diêm dân. Ban đầu chỉ có muối thô thì nay chính người dân đã tham gia tạo ra những giá trị mới cho hạt muối. Đó là làm túi xông hơi dược liệu muối, các loại bánh, trà từ muối, xây dựng kênh giao dịch điện tử cho sản phẩm muối. Với 1kg muối nâu có giá bán 1.000 - 1.500 đồng (tùy thời điểm) thì nay họ có thể bán một túi xông hơi dược liệu với giá từ 200.000 - 250.000 đồng. Chính việc đánh vào giá trị kinh tế đã giúp người dân thay đổi tư duy sản xuất muối truyền thống sáng tạo ra hàng hóa đa dạng, giá trị cao”.

Đồng muối trắng Đông Hải đang chờ ngày thu hoạch.

Cần chiến lược dài hơi cho hạt muối Bạc Liêu

Nhận thấy dư địa, tiềm năng lớn của nghề muối, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Đề án phát triển ngành muối giai đoạn 2021 - 2030. Từ Đề án này, Bộ NN&PTNT đang cùng với Bạc Liêu triển khai dự án cải tạo, nâng cấp cơ sở hạ tầng đồng muối (gọi tắt là Dự án) ở 2 địa phương có thế mạnh và vẫn còn giữ được nghề muối truyền thống là huyện Đông Hải và huyện Hòa Bình. Cụ thể, dự án sẽ cải tạo, xây dựng mới hơn 15km đường giao thông và thay mới 4 cây cầu phục vụ cho diện tích sản xuất muối hơn 1.300ha tại 2 xã Điền Hải và Long Điền Đông (huyện Đông Hải). Dù đang được triển khai, song nhiều bà con diêm dân đã bày tỏ sự phấn khởi bởi không chỉ giải quyết điểm nghẽn giao thông vào ruộng muối mà còn góp phần giúp cho việc sản xuất, vận chuyển muối được thuận tiện hơn, tạo điều kiện cho hạt muối xứ biển Bạc Liêu trở mình, vươn xa.

Trong chuyến công tác tìm kiếm cơ hội đầu tư về lĩnh vực chế biến muối chuyên sâu tại tỉnh Bạc Liêu, ông Hoong Cheong Hon - nhà chiến lược kinh doanh quốc tế cho biết: “Thị trường muối đang tăng trưởng rất nhanh, những năm tiếp theo, ngoài châu Âu, thì thị trường châu Á sẽ không ngừng mở rộng. Nguyên do là ngoài y tế, thì các ngành nghề đang rất cần muối, đặc biệt ở thị trường lớn thế giới là Trung Quốc, tập trung trong lĩnh vực hóa chất, công nghiệp. Với vùng nguyên liệu và chất lượng hạt muối đã được khẳng định thì muối Bạc Liêu khi được chế biến bài bản sẽ tạo ra giá trị kinh tế cao hơn rất nhiều”.

Rõ ràng hạt muối Bạc Liêu có rất nhiều điều kiện để nâng tầm giá trị, điều cần thiết bây giờ là một chiến lược dài hơi với sự chung tay của cả nhà nông, Nhà nước, nhà khoa học. Chủ tịch UBND tỉnh - Phạm Văn Thiều khẳng định: “Cùng với con tôm và hạt lúa thì hạt muối là một trong những mặt hàng nông sản có thương hiệu và thế mạnh của tỉnh. Tuy nhiên, thời gian qua, giá trị hạt muối chưa được xem trọng khiến cho diện tích muối ngày một thu hẹp, đời sống bà con diêm dân ngày càng khó khăn, vất vả. Tới đây, tỉnh sẽ tập trung nguồn lực để phát triển nghề muối một cách bài bản, khoa học, đáp ứng nhu cầu của thị trường cả trong nước và quốc tế, giúp nâng cao giá trị hạt muối và đời sống bà con diêm dân”.

Cùng với việc liên kết sản xuất, chế biến đa dạng các mặt hàng từ muối, du lịch trải nghiệm... tỉnh cũng như các địa phương cần chú ý đến việc quảng bá, xây dựng các kênh phân phối. Nhìn ra tỉnh bạn, Cà Mau làm hẳn một ngày hội để giới thiệu với bạn bè cả nước và quốc tế thương hiệu con cua biển vùng rừng ngập mặn Năm Căn, Ngọc Hiển. Tới đây, Bạc Liêu sẽ tổ chức Festival về muối, đó cũng là hoạt động quảng bá hạt muối và nghề muối có tầm quy mô nhất đến thời điểm này! Thiết nghĩ, sau lễ hội này, Bạc Liêu cần “thừa thắng xông lên” tìm kiếm thị trường, đối tác trong sản xuất, chế biến chuyên sâu ngành hàng muối. Đặc biệt là chế biến muối dùng trong lĩnh vực mỹ phẩm, dược phẩm để nâng cao giá trị hạt muối.

Đồng muối Vĩnh Thịnh, Điền Hải vừa qua đợt cao điểm thu hoạch. Những hạt phù sa nặng tình đất vẫn âm thầm kết tinh thành những hạt ngọc biển, đĩa muối mặn vẫn đậm đà từ câu hát tới từng bữa cơm ngon. Hạt muối nhỏ đang chờ những khát vọng lớn lao sẽ thành hiện thực để làm đổi đời diêm dân, làm giàu xứ sở. Lan tỏa văn hóa nghề muối thông qua tổ chức các hoạt động văn hóa như: Festival, triển lãm, kết hợp phát triển phục vụ du lịch; đa dạng hóa các sản phẩm chế biến từ muối để tạo cho muối Bạc Liêu một vị trí riêng biệt; kết nối thị trường, tìm đường cho hạt muối đi xa..., rất nhiều việc phải làm nếu thật sự quan tâm đến hạt muối bằng cả tình muối!

Hữu Thọ - Chí Linh