Nâng cao nhận thức của ngư dân trong chống khai thác IUU

Thời gian qua, Bạc Liêu rất quan tâm đến việc phòng chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (gọi tắt là IUU), nhất là ngăn chặn tàu khai thác bất hợp pháp vùng biển nước ngoài. Ngoài tổ chức tuần tra, kiểm soát hoạt động khai thác, đánh bắt trên ngư trường của tỉnh, lực lượng chức năng còn tuyên truyền, giáo dục nhằm tạo sự chuyển biến về nhận thức, quyết tâm sớm khắc phục “thẻ vàng” của Ủy ban châu Âu (EC).

Tàu khai thác thủy hải sản hoạt động trên ngư trường của tỉnh.

Thay đổi từ nhận thức của ngư dân

Bạc Liêu với chiều dài 56km đường bờ biển, có ngư trường rộng lớn, có tiềm năng và lợi thế phát triển nghề khai thác hải sản - một trong 5 trụ cột kinh tế quan trọng của tỉnh. Nhằm động viên, hỗ trợ nhau trong việc thực hiện chống khai thác IUU, cùng với ngư dân trên cả nước tháo gỡ cảnh báo “thẻ vàng”, ngư dân trong tỉnh đang có nhiều mô hình hoạt động rất đáng được nhân rộng, triển khai như mô hình hoạt động theo hình thức tổ, đội hợp tác. Phát huy vai trò các tổ, đội khai thác hải sản xa bờ, kết hợp với bảo vệ an ninh chủ quyền vùng biển, các tàu hỗ trợ lẫn nhau trong quá trình khai thác, tìm kiếm ngư trường, hoặc khi có sự cố xảy ra. Hay như mô hình thu gom rác thải trên tàu cá xa bờ, các tàu sẽ chuẩn bị các túi lớn để đựng rác thải sinh hoạt của tàu mình và thu gom các ngư lưới cụ trôi nổi trên biển mang về bờ xử lý, góp phần giảm ô nhiễm môi trường biển và bảo vệ các loài thủy sinh quý hiếm không bị vướng vào các lưới trôi nổi trên biển...

Tại Cảng cá Gành Hào, Nhà Mát hay các bến xếp dỡ hàng hóa, các quy định của pháp luật về hoạt động thủy sản và chống khai thác IUU được tuyên truyền thường xuyên thông qua việc phát tờ rơi đến tận tay các chủ tàu, thuyền trưởng và lao động biển. Bên cạnh đó, bám sát khuyến nghị của EC, Văn phòng đại diện kiểm soát nghề cá đã tăng cường kiểm soát tàu cá xuất bến 100% đối với tàu cá có chiều dài từ 24m trở lên; kiểm tra nhập bến, lên cá và thu nộp nhật ký khai thác, báo cáo khai thác. Ngoài việc tổ chức tuyên truyền cho cộng đồng ngư dân về các quy định IUU, chính quyền các địa phương vùng biển phối hợp với lực lượng chức năng triển khai cho tất cả chủ tàu, thuyền trưởng tàu cá xa bờ ký cam kết không vi phạm vùng biển nước ngoài. Đồng thời, các địa phương lập danh sách tàu cá có nguy cơ cao, thường xuyên hoạt động ngoài tỉnh để đưa vào diện quản lý, theo dõi đặc biệt.

Từ sự động viên, hướng dẫn của các cơ quan nhà nước, đến nay, tất cả các chủ tàu cá trên địa bàn tỉnh đều tuân thủ nghiêm các quy định về chống khai thác IUU như: tàu cá dưới 6m bắt buộc phải đăng ký vào sổ đăng ký tàu cá của xã/phường; tàu cá từ 6m trở lên bắt buộc có đủ giấy đăng ký tàu cá, giấy phép khai thác thủy sản, danh bạ thuyền viên; tàu cá từ 12m trở lên phải được đăng kiểm, tàu từ 15m trở lên phải lắp thiết bị giám sát hành trình (VMS) tàu cá.

Thuyền trưởng phải thông báo ít nhất 1 giờ trước khi tàu cập cảng, rời bến; hoạt động đúng nghề, vùng ghi trong giấy phép, không sử dụng chất nổ, xung điện để đánh cá; ghi, nộp nhật ký khai thác thủy sản cho Ban quản lý cảng cá; duy trì liên tục kết nối thiết bị VMS suốt chuyến biển, không để tàu cá vượt ranh giới cho phép trên biển, không vượt sang vùng biển nước ngoài. Tàu cá phải được đánh dấu, có đủ trang thiết bị an toàn theo quy định, lao động có chứng chỉ phù hợp, tuyệt đối không sử dụng lao động chưa đủ tuổi theo quy định…

Ngoài các chính sách của Chính phủ, hằng năm, UBND tỉnh cũng đã có chính sách về phát triển sản xuất nông nghiệp, kinh tế nông thôn để hỗ trợ ngư dân và tàu cá đánh bắt xa bờ. Qua đó tạo động lực cho ngư dân mạnh dạn đóng mới, cải hoán, nâng cấp tàu cá với số lượng tàu cá phát triển mạnh.

Lực lượng chức năng kiểm tra một tàu cá tỉnh bạn đang khai thác trên ngư trường Bạc Liêu. Ảnh: C.L

Khắc phục 4 nhóm khuyến nghị của EC

Theo đánh giá của ngành chức năng, dù tình trạng tàu cá và ngư dân vi phạm vùng biển nước ngoài bước đầu được ngăn chặn, song vẫn còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ. Đáng chú ý là nhóm tàu cá khai thác xa bờ, vùng giáp ranh các nước vẫn thường xuyên mất kết nối tín hiệu giám sát hành trình tàu cá trên biển, nhóm tàu cá thường xuyên lưu trú, xuất bến ngoài tỉnh. Các hành vi vi phạm khai thác thủy sản theo Luật Thủy sản 2017 và vi phạm IUU trên địa bàn tỉnh tuy đã giảm nhưng vẫn còn xảy ra. “Trong thời gian tới, Bạc Liêu tiếp tục bám sát khắc phục 4 nhóm khuyến nghị của EC để triển khai các giải pháp chống khai thác IUU như tăng cường quản lý tàu cá hoạt động khai thác hải sản, nhất là đối với tàu cá hoạt động trên các vùng biển xa, kiên quyết không để xảy ra tình trạng tàu cá trong tỉnh khai thác trái phép tại vùng biển nước ngoài”, ông Lưu Hoàng Ly - Giám đốc Sở NN&PTNT, cho biết.

Để nắm bắt tình hình cũng như lắng nghe ý kiến ngư dân đang khai thác thủy hải sản trên ngư trường của tỉnh, từ đó đề ra những giải pháp phù hợp, Tỉnh ủy, UBND tỉnh mà trực tiếp là Bí thư Tỉnh ủy - Lữ Văn Hùng cùng với Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh - Lê Tấn Cận đã có chuyến đi thực tế vào đầu tháng 5/2023. Đoàn đã tiến hành kiểm tra ngẫu nhiên một số tàu cá đang neo đậu và khai thác thủy hải sản trên ngư trường Bạc Liêu, đồng thời, thăm hỏi, động viên bà con yên tâm bám biển quê hương cũng như không được vi phạm các quy định về chống khai thác IUU, đảm bảo các điều kiện an toàn khi vươn khơi. Nhân dịp này, đoàn cũng tặng cờ và nhắc nhở các tàu treo cờ Tổ quốc, bởi không chỉ để nhận biết tàu nước mình hay nước bạn mà còn là sự hiện diện của chủ quyền biển, đảo quê hương.

Chí Linh