Phát huy vai trò các địa phương trong công tác quản lý trật tự xây dựng

Thực hiện Chỉ thị 04 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Nghị quyết 45 của HĐND tỉnh và Kế hoạch 10 của UBND tỉnh về tăng cường hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý quy hoạch xây dựng (QHXD) và trật tự xây dựng (TTXD) trên địa bàn tỉnh, thời gian qua, các ngành, các cấp đã tích cực vào cuộc và bước đầu mang lại những kết quả đáng phấn khởi.

Quản lý tốt quy hoạch và trật tự xây dựng góp phần đảm bảo kiến trúc và không gian đô thị. Trong ảnh: Một góc TP. Bạc Liêu nhìn từ trên cao. Ảnh: T.A

Số vụ vi phạm TTXD giảm

Năm qua, số đồ án quy hoạch chung, quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết của tỉnh tăng, tỷ lệ đô thị hóa đạt 35,48%. Đặc biệt, số vụ vi phạm TTXD giảm so với cùng kỳ năm trước (13/66) và tỷ lệ chấp hành quyết định xử phạt có cao hơn so với trước (69,2% so với năm 2022 là 59,09%). Mặc dù công tác quản lý QHXD và TTXD trên địa bàn tỉnh có nhiều chuyển biến tích cực, song nhìn chung vẫn còn tồn tại nhiều khó khăn và hạn chế.

Nguyên nhân chính dẫn đến tình hình vi phạm TTXD trên địa bàn các huyện, thị xã, thành phố vẫn còn xảy ra, việc triển khai các văn bản chỉ đạo Tỉnh ủy, HĐND tỉnh, UBND tỉnh về công tác QHXD và TTXD chưa đạt hiệu quả cao là do các địa phương thiếu quyết liệt trong huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị. Về khách quan, công tác quản lý nhà nước về QHXD và TTXD của UBND cấp huyện thực hiện chưa tốt, dẫn đến tình trạng công trình vi phạm tồn đọng nhiều, khó xử lý.

Bên cạnh đó, quy hoạch chi tiết xây dựng tại các địa phương chưa được phủ kín và chất lượng một số đồ án quy hoạch chưa cao. Công tác rà soát điều chỉnh quy hoạch, nhất là điều chỉnh cục bộ quy hoạch chung, điều chỉnh quy hoạch chi tiết tại các đô thị, khu tập trung đông dân cư còn thiếu tính hợp lý, chưa đồng bộ dẫn đến chưa đảm bảo mỹ quan đô thị. Đồng thời, sau khi có Luật Kiến trúc năm 2020, các quy chế quản lý kiến trúc quy hoạch được phê duyệt đã hết hiệu lực dẫn đến công tác cấp phép xây dựng gặp nhiều khó khăn do thiếu cơ sở pháp lý, ảnh hưởng trực tiếp đến công tác quản lý TTXD.

Khó khăn nữa là nguồn kinh phí phục vụ cho công tác QHXD còn rất hạn chế. Thêm vào đó, đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác quản lý TTXD, đất đai tại UBND cấp xã rất ít (chỉ có từ 1 - 2 người) nên đôi lúc không thể đảm nhận hết công việc được giao và không hoàn thành nhiệm vụ. Một số địa phương còn bố trí công chức phụ trách không phù hợp với chuyên môn, đa phần là kiêm nhiệm nên công tác kiểm tra, phát hiện xử lý vi phạm TTXD còn chưa được thường xuyên và kịp thời.

Mặt khác, hiện các địa phương đang gặp khó khăn trong việc xác định mốc phạm vi hành lang bảo vệ công trình kênh theo Quyết định 26 của UBND ban hành Quy định phân cấp quản lý, khai thác công trình thủy lợi trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu. Từ đó, việc xử lý các công trình xây dựng trong phạm vi đất bảo vệ công trình thủy lợi gặp khó. Song song đó, công tác quản lý TTXD trong hành lang bảo vệ đê điều còn chồng chéo giữa các quy định của Luật Đê điều và các quy định của Luật Lâm nghiệp…

Xử lý chưa đủ sức răn đe

Từ thực tiễn cho thấy, tồn tại những hạn chế và yếu kém trong công tác quản lý QHXD và TTXD là do vai trò giám sát và quản lý của các địa phương chưa tốt. UBND cấp huyện, cấp xã còn thiếu kiên quyết trong việc xử lý các công trình vi phạm. Theo quy định là phải phá dỡ, nhưng do nể nang nên chỉ phạt tiền rồi cho tồn tại, dẫn đến việc xử lý đã qua của các địa phương chưa đủ sức răn đe, không hiệu quả. Từ đó tạo tâm lý xem thường pháp luật về TTXD của người dân, không chấp hành các quyết định xử phạt của cơ quan nhà nước.

Bên cạnh đó, cơ quan tham mưu cấp Giấy phép xây dựng ở địa phương (Phòng Quản lý đô thị, Phòng Kinh tế - Hạ tầng) chưa chủ động phối hợp với chính quyền cấp xã kiểm tra theo nội dung giấy phép được cấp, trong khi đó, trình độ, năng lực cán bộ cấp xã còn hạn chế, dẫn đến nhiều công trình xây dựng sai nội dung giấy phép được cấp. UBND cấp huyện, cấp xã cũng chưa mạnh dạn xử lý trách nhiệm đối với tổ chức, cá nhân làm công tác quản lý TTXD; còn buông lỏng, thiếu kiểm tra, xử lý không kịp thời, thậm chí còn dung túng, bao che cho sai phạm. Từ đó chưa tạo tâm lý răn đe đối với cán bộ, công chức làm công tác quản lý ở lĩnh vực này. Một số địa phương vẫn còn tình trạng cấp huyện đùn đẩy trách nhiệm lên cấp tỉnh hoặc có tư tưởng chờ cấp tỉnh đến thì mới phối hợp xử lý. Các chế độ thông tin, báo cáo theo quy chế phối hợp cũng chưa được UBND cấp huyện thực hiện tốt... Từ đó làm cho công tác quản lý TTXD gặp không ít khó khăn, các công trình vi phạm không được phát hiện kịp thời, ngăn chặn và xử lý theo quy định.

Ngoài ra, việc phối hợp giữa các đơn vị ngành dọc khi kiểm tra, chỉ lập biên bản ghi nhận hiện trạng và chuyển cho UBND cấp huyện đề nghị xử lý các hành vi vi phạm hành lang bảo vệ an toàn đường bộ, đường thủy, đê điều... thuộc các tuyến do Trung ương quản lý chưa được đôn đốc, xử lý đến nơi, đến chốn.

Tất cả những khó khăn và bất cập này thiết nghĩ cần phải được tập trung giải quyết trong năm 2024 gắn với phát huy vai trò, trách nhiệm của các địa phương và cả sự giám sát của Nhân dân.

Một số nhiệm vụ trọng tâm

Nhằm tăng cường hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý QHXD và TTXD địa bàn tỉnh trong thời gian tới, Sở Xây dựng sẽ tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc quản lý nhà nước về TTXD của UBND cấp huyện, cấp xã, nhằm kịp thời chấn chỉnh, khắc phục, kể cả xử lý trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân để xảy ra các sai phạm. Đồng thời, tăng cường tổ chức hoặc phối hợp với UBND cấp huyện tổ chức các lớp bồi dưỡng về chuyên môn, nghiệp vụ, đạo đức công vụ và kỹ năng giao tiếp cho cán bộ, công chức trực tiếp làm công tác quản lý TTXD trên địa bàn tỉnh. Tăng cường kiểm tra tình hình quản lý TTXD, tiến độ thi công các hạng mục đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật tại các dự án khu dân cư, khu đô thị mới trên địa bàn tỉnh.

Cùng với đó, kiến nghị UBND tỉnh tiếp tục chỉ đạo Sở TN-MT tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật trong quản lý, sử dụng đất với các tổ chức, cá nhân trên địa bàn tỉnh; hướng dẫn chuyên môn, nghiệp vụ cho công chức cấp huyện, cấp xã trong công tác xử lý vi phạm hành chính về đất đai.

Tổng hợp, giải quyết các khó khăn, vướng mắc của các sở, ban, ngành cấp tỉnh và UBND cấp huyện trong công tác quản lý QHXD và TTXD để kịp thời hướng dẫn, giải quyết theo thẩm quyền, hoặc báo cáo UBND tỉnh xem xét, giải quyết…

TÚ ANH