Tăng cường công tác quản lý và xử lý chất thải rắn

Để bảo vệ môi trường (BVMT) thì công tác quản lý chất thải rắn (CTR) là một trong những nhiệm vụ cần được ngành Tài nguyên - Môi trường (TN-MT) và các địa phương quan tâm tập trung làm tốt. Tuy nhiên, việc xử lý CTR đã và đang gặp nhiều khó khăn.

Xử lý rác thải ở bãi rác Tân Tạo (thị trấn Châu Hưng, huyện Vĩnh Lợi).

GẶP KHÓ TRONG XỬ LÝ

Theo thống kê của ngành TN-MT, tổng lượng CTR trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu (cả đô thị và nông thôn) ước khoảng 92.000 tấn/năm. Trong đó, CTR từ các hộ gia đình, nhà hàng, các khu chợ và các điểm kinh doanh chiếm tới 60%, lượng còn lại phát sinh từ các khu - cụm công nghiệp và các hoạt động khác. Riêng tổng lượng rác thải sinh hoạt của toàn tỉnh hiện khoảng 250 tấn/ngày, khu vực thành thị chiếm khoảng 65%, còn lại là khu vực nông thôn.

Số lượng rác thải nhiều như thế, nhưng hệ thống thu gom, vận chuyển rác vẫn còn thiếu và trang bị sơ sài, chưa đảm bảo thu gom toàn bộ lượng rác phát sinh. Lượng rác thu gom mỗi ngày chỉ đạt khoảng 79% và chủ yếu tập trung ở khu vực thành thị.

Điều đáng nói, CTR sinh hoạt ở khu vực thành thị của tỉnh chủ yếu được thu gom về các bãi rác lộ thiên tập trung và chỉ được xử lý đơn giản bằng phun hóa chất nhằm giảm thiểu mùi hôi rồi chôn lấp; còn tại các vùng nông thôn thì người dân bỏ rác tự do xung quanh nhà, tự chôn lấp hoặc đốt cho nên không đảm bảo vệ sinh môi trường. Toàn tỉnh hiện có 6 bãi rác lộ thiên chôn lấp tập trung, lớn nhất là bãi rác Tân Tạo (thị trấn Châu Hưng, huyện Vĩnh Lợi) với diện tích 12ha, các bãi rác còn lại có diện tích nhỏ.

Đặc biệt, các cơ sở y tế trên địa bàn tỉnh mỗi ngày cần phải xử lý từ 1 - 2 tấn rác thải y tế (trong đó có gần 1 tấn là rác thải độc hại). Các CTR y tế được thu gom triệt để và phân loại tại các bệnh viện, loại rác thải thông thường được xử lý chung với rác thải đô thị. Một số bệnh viện mới chỉ có lò đốt rác y tế nhưng chưa đạt tiêu chuẩn vệ sinh của Bộ Y tế. Bệnh viện Đa khoa tỉnh mặc dù được trang bị lò đốt rác đạt tiêu chuẩn nhưng mới khai thác sử dụng hết khoảng 1/3 - 1/4 công suất lò đốt, trong khi các cơ sở y tế cấp huyện lại đang xử lý CTR y tế nguy hại bằng công nghệ thô sơ thủ công không đạt tiêu chuẩn môi trường…

Vứt rác bừa bãi gây ô nhiễm môi trường ở các xã vùng ven TP. Bạc Liêu. Ảnh: T.A

ĐẨY MẠNH HỖ TRỢ

Để quản lý tốt CTR nói riêng và các loại chất thải nói chung, thời gian qua các sở, ngành thuộc UBND tỉnh cơ bản thực hiện tốt công tác tham mưu trình UBND tỉnh phê duyệt quy hoạch quản lý CTR, đề án thu gom, xử lý CTR trên địa bàn tỉnh, hướng dẫn quy hoạch các công trình xử lý CTR, thẩm định công nghệ xử lý CTR, xây dựng cơ chế ưu đãi và hỗ trợ về tài chính đối với việc xã hội hóa hoạt động đầu tư cho quản lý CTR, hỗ trợ các hoạt động phân loại, thu gom, vận chuyển, xử lý giảm thiểu, tái chế, chôn lấp chất thải thông thường quy mô cấp huyện, thị xã, thị trấn, vùng nông thôn; nhân rộng mô hình xử lý CTR sinh hoạt bằng phương pháp ủ phân compost ở các xã nông thôn nhằm hạn chế ô nhiễm môi trường; khuyến khích các hoạt động tái chế, tái sử dụng chất thải, tiết kiệm và nâng cao hiệu quả sử dụng tài nguyên thiên nhiên; triển khai thực hiện tốt công tác đăng ký, cấp phép hành nghề mã số quản lý chất thải nguy hại trên địa bàn tỉnh theo quy định của Bộ TN-MT...

Cụ thể, đối với UBND các huyện, thành phố, tổ chức lập, thẩm định và phê duyệt các trạm trung chuyển CTR phù hợp với quy hoạch và tình hình thực tế của địa phương. Hiện tại, việc thu gom, xử lý CTR được UBND các huyện, thành phố giao cho Trung tâm Dịch vụ đô thị tỉnh và các huyện, thị xã triển khai thực hiện. CTR từ các nguồn sinh hoạt, công nghiệp, du lịch, giao thông - vận tải được các Trung tâm Dịch vụ đô thị và một số hợp tác xã, tổ,  đội thu gom, vận chuyển trên những tuyến cố định; các bao gói thuốc bảo vệ thực vật và CTR nguy hại được các doanh nghiệp tư nhân hợp đồng thu gom, vận chuyển; CTR từ hoạt động xây dựng do chủ xây dựng thu gom, vận chuyển.

Đối với UBND các xã, phường, thị trấn, các tổ chức đoàn thể và cộng đồng dân cư, nguồn lực và các điều kiện đảm bảo cho công tác BVMT còn hạn chế. Công tác thu gom, xử lý rác thải khu vực nông thôn còn gặp nhiều khó khăn do cơ sở hạ tầng chưa đảm bảo, kinh phí đầu tư cho công tác quản lý và xử lý CTR không nhiều.

Đối với các chủ đầu tư cơ sở quản lý CTR; các chủ đầu tư thu gom, vận chuyển CTR; các chủ đầu tư xử lý CTR: Theo quy định, chất thải phải được các chủ nguồn thải CTR quản lý và phân loại tại nguồn và bàn giao cho chủ thu gom, vận chuyển và được tái chế, tái sử dụng; xử lý và thu hồi các thành phần có thể tái sử dụng làm nguyên liệu và sản xuất năng lượng. Ưu tiên sử dụng các công nghệ xử lý CTR khó phân hủy, có khả năng giảm thiểu khối lượng chất thải được chôn lấp nhằm tiết kiệm tài nguyên đất đai…

Tuy nhiên, hiện nay việc huy động nguồn lực các thành phần kinh tế tham gia vào công tác quản lý, thu gom và xử lý CTR trên địa bàn tỉnh còn nhiều hạn chế. Mặt khác, còn một bộ phận cộng đồng dân cư và cơ sở sản xuất - kinh doanh, dịch vụ chưa có ý thức, trách nhiệm trong công tác BVMT, vẫn còn tồn tại tình trạng vứt rác bừa bãi gây khó khăn cho công tác quản lý, xử lý CTR…

KHÁNH TRUNG

------------------------

Để tăng cường công tác quản lý CTR trên địa bàn, UBND tỉnh đã ban hành Quy định về quản lý CTR. Theo đó, việc quản lý CTR bao gồm: CTR sinh hoạt, CTR công nghiệp thông thường, CTR công nghiệp phải kiểm soát, CTR cồng kềnh và chất thải nguy hại.

Tuy nhiên, Quy định này không áp dụng cho quản lý CTR xây dựng; nội dung quy định về quản lý CTR xây dựng thực hiện theo quy định tại Thông tư 08/2017/TT-BXD của Bộ trưởng Bộ Xây dựng quy định về quản lý CTR xây dựng; những nội dung về hoạt động quản lý CTR không nêu trong Quy định này được thực hiện theo quy định của pháp luật hiện hành.

Quy định này áp dụng đối với các sở, ban, ngành cấp tỉnh, các cơ quan, đơn vị có liên quan; UBND các huyện, thị xã, thành phố; UBND các xã, phường, thị trấn; các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước có liên quan đến hoạt động CTR trên địa bàn tỉnh.

Về yêu cầu chung đối với quản lý CTR: Việc phòng ngừa, giảm thiểu, phân loại, thu gom, vận chuyển, tái sử dụng, tái chế và xử lý CTR phải đáp ứng các yêu cầu quy định tại Điều 56 Nghị định 08/2022/NĐ-CP của Chính phủ Quy định chi tiết một số điều của Luật BVMT năm 2020.