Tập trung đẩy nhanh tiến độ xây dựng nhà ở xã hội

Sự phát triển nhanh của quá trình đô thị hóa kéo theo nhu cầu nhà ở tăng cao, nhất là những lao động có thu nhập thấp. Do vậy, việc xây dựng nhà ở xã hội (NƠXH) không chỉ góp phần giải quyết nhu cầu an cư, mà còn mang ý nghĩa nhân văn trong đảm bảo công bằng, an sinh xã hội.

Thủ tướng Chính phủ - Phạm Minh Chính

Để tạo chuyển biến tích cực, rõ nét và phát triển nhanh NƠXH, Thủ tướng Chính phủ chỉ rõ một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm với các bộ, ngành, địa phương gồm:

Thứ nhất, về thể chế, Bộ Xây dựng chủ trì, rà soát lại thể chế, quy trình, thủ tục vướng mắc ở điểm nào, ai giải quyết, làm trong bao lâu, khi nào có kết quả, "rõ người, rõ việc, rõ tiến độ, rõ trách nhiệm, rõ sản phẩm"; vướng mắc tại các luật, nghị định, thông tư thì cơ quan nào phải sửa và đề xuất Chính phủ, trình Quốc hội. Nhấn mạnh lĩnh vực ưu đãi phải có chính sách ưu đãi, Thủ tướng yêu cầu việc này phải trình trong tháng 3, chậm nhất trong tháng 4.

Thứ hai, về quy hoạch, các địa phương phải quy hoạch, điều chỉnh quy hoạch NƠXH phù hợp, chậm nhất trong quý 2 phải xong, nếu vướng mắc thì đề xuất. Các địa phương có kế hoạch, chủ động giao đất cho các chủ đầu tư; nghiên cứu thu hồi các dự án lãng phí, khu đất bỏ hoang nhiều năm, xử lý vướng mắc, giao cho các chủ đầu tư; giải quyết, bố trí quỹ đất đầy đủ, nhanh cho chủ đầu tư; giải phóng mặt bằng cho doanh nghiệp. Tinh thần là chủ động, sáng tạo nhưng trong sáng, công khai, minh bạch, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí.

Thứ ba, Bộ Xây dựng rà soát lại tiêu chuẩn, quy chuẩn, định mức liên quan NƠXH (như chiều cao, vật liệu xây dựng…). Thủ tướng chỉ đạo cần thiết kế mẫu mã phù hợp từng vùng miền để có thể nghiên cứu việc tiến hành sản xuất hàng loạt, sử dụng các cấu kết lắp ghép để thi công nhanh; giao cho các doanh nghiệp lớn triển khai, góp phần phát triển các ngành công nghiệp phục vụ NƠXH, như sản xuất cấu kiện thép, bê-tông…

Thứ tư, về hạ tầng, các địa phương phải phát triển đồng bộ hạ tầng, đáp ứng yêu cầu, nếu cần thì đầu tư công; có thể chỉ định thầu đồng bộ giữa dự án NƠXH và dự án hạ tầng, quan trọng là phải phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí.

Thứ năm, về cơ chế vốn cho dự án NƠXH, Thủ tướng yêu cầu nghiên cứu mức lợi nhuận phù hợp (hiện 10%), có thể tăng nhưng quan trọng là dự án phải làm nhanh, kịp thời, "thay vì phải thủ tục mất 3 năm thì chỉ làm trong 1 - 2 tháng sẽ giúp tiết kiệm chi phí tuân thủ", nếu dự án kéo dài thì chi phí tuân thủ cũng tăng lên, gây lãng phí thời gian, công sức, niềm tin, phải làm việc nào dứt việc đó, làm việc nào ra việc đó.

Thứ sáu, về huy động nguồn lực, giao Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc chỉ đạo Bộ Tài chính, hoàn thành việc lập quỹ nhà ở quốc gia trong tháng 3/2025. Thực hiện phê duyệt danh sách người được mua, thuê mua, thuê NƠXH trên cơ sở dữ liệu dân cư tích hợp với các tiêu chuẩn, tiêu chí. Cùng với đó, có cơ chế hỗ trợ giải phóng mặt bằng của địa phương; huy động nguồn lực xã hội, người dân, hợp tác công tư; nguồn vốn ngân sách địa phương ủy thác qua Ngân hàng Chính sách xã hội… Ngân hàng Nhà nước không tính tín dụng cho vay NƠXH vào “room” tín dụng của các ngân hàng…

…………………………..............................................................................................................................................................................................

TRIỂN KHAI NHIỀU DỰ ÁN

Nhằm triển khai thực hiện Đề án 1 triệu căn hộ NƠXH của Thủ tướng Chính phủ, Tỉnh ủy, UBND tỉnh luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo công tác này và đến nay đã đạt được một số kết quả bước đầu. Như NƠXH thuộc 20% quỹ đất trong Dự án nhà ở thương mại thuộc khu Tổ hợp 409ha trên địa bàn xã Hiệp Thành, xã Vĩnh Trạch Đông (TP. Bạc Liêu), hiện có 3 dự án NƠXH đang thực hiện thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư, chấp thuận nhà đầu tư với tổng số 1.027 căn NƠXH của Công ty Cổ phần BEDA T&C. Cụ thể, khu B với quy mô 338 căn, hiện nay hạ tầng của khu này cơ bản hoàn thành và theo dự kiến của nhà đầu tư, sau khi được chấp thuận chủ trương đầu tư, chủ đầu tư sẽ hoàn thành đầu tư 338 căn NƠXH; khu C với quy mô 258 căn và khu G quy mô 431 căn, theo báo cáo của chủ đầu tư, 2 khu này đang trong giai đoạn thi công kết cấu hạ tầng và dự kiến sẽ triển khai đầu tư NƠXH trong năm 2026.

Đối với các dự án NƠXH độc lập, như khu nhà ở sinh viên đường 3 tháng 2 (Phường 1, TP. Bạc Liêu), có quy mô khoảng 150 căn hộ. Để khai thác hiệu quả khu nhà ở sinh viên, Sở Xây dựng đã tham mưu cho UBND tỉnh trình Bộ Xây dựng trình Thủ tướng Chính phủ cho phép chuyển đổi công năng khu nhà ở sinh viên sang NƠXH thuộc tài sản công để cho thuê. Sau khi được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận, Sở Xây dựng sẽ tham mưu cho UBND tỉnh ban hành quyết định chuyển đổi công năng theo quy định.

Cùng với đó là khu đất của lô F thuộc khu tái định cư khu công nghiệp Trà Kha (Phường 8, TP. Bạc Liêu), khu này có diện tích khoảng 2.800m² (đất sạch do Trung tâm Phát triển quỹ nhà và đất tỉnh quản lý), quy hoạch xây dựng là khu nhà ở công nhân với quy mô 9 tầng, mục đích sử dụng là đất ở đô thị. Song, theo quy định của pháp luật về nhà ở năm 2023, không còn quy định NƠXH cho công nhân mà chỉ có nhà ở lưu trú cho công nhân trong khu công nghiệp, loại nhà ở này được đầu tư xây dựng trên phần diện tích đất thương mại, dịch vụ thuộc phạm vi khu công nghiệp theo quy định của pháp luật về quản lý khu công nghiệp để bố trí cho cá nhân là công nhân thuê trong thời gian làm việc tại khu công nghiệp đó. Xét thấy vị trí khu đất nằm ngoài khu công nghiệp, mục đích sử dụng là đất ở đô thị không phù hợp cho đầu tư nhà ở lưu trú công nhân trong khu công nghiệp. Qua đối chiếu quy hoạch xây dựng, quy hoạch sử dụng đất thì khu đất này phù hợp cho đầu tư dự án NƠXH. Do đó, Sở Xây dựng có báo cáo đề xuất UBND tỉnh chấp thuận chủ trương cho đầu tư khu NƠXH tại lô đất nêu trên và giao UBND TP. Bạc Liêu lập đề xuất chủ trương đầu tư trình Sở Tài chính thẩm định, trình UBND tỉnh quyết định để kêu gọi nhà đầu tư.

Nhà ở xã hội Khu dân cư Tràng An (Phường 7, TP. Bạc Liêu) góp phần tạo an cư cho người lao động có thu nhập thấp.

Riêng các khu đất quy hoạch phát triển NƠXH trên địa bàn các huyện: Hòa Bình, Vĩnh Lợi, Phước Long và TX. Giá Rai cũng phù hợp với chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở đã được phê duyệt. Cụ thể, TX. Giá Rai có 2 khu, gồm: Khu thứ nhất, có vị trí thuộc khóm 1, Phường 1, quy mô khoảng 1,7ha, hiện trạng ao đìa do Nhà nước quản lý (đất sạch). Theo ý kiến UBND TX. Giá Rai, khu đất này phù hợp với quy hoạch chung của thị xã. Khu thứ hai, có vị trí thuộc ấp 3, xã Phong Thạnh A, quy mô khoảng 2ha, hiện trạng đất bãi rác cũ do Nhà nước quản lý (đất sạch).

Đối với địa bàn huyện Hòa Bình, khu đất quy hoạch phát triển NƠXH nằm ở vị trí thuộc ấp Chùa Phật, thị trấn Hòa Bình, quy mô khoảng 2ha, hiện trạng đất nuôi trồng thủy sản, một phần do Nhà nước quản lý, một phần thuộc quyền sử dụng của người dân. Địa bàn huyện Vĩnh Lợi, khu đất quy hoạch phát triển NƠXH có vị trí thuộc ấp Thông Lưu B, thị trấn Châu Hưng, quy mô khoảng 2.800m², hiện trạng đất trồng lúa, do người dân đang quản lý sử dụng. Huyện Phước Long, khu đất quy hoạch phát triển NƠXH có vị trí thuộc ấp Long Hòa, thị trấn Phước Long, quy mô sử dụng khoảng 8,62ha (dự kiến chia ra 2 giai đoạn để kêu gọi đầu tư, giai đoạn 1 khoảng 2,84ha và giai đoạn 2 khoảng 5,78ha).

Qua báo cáo của các địa phương, cơ bản vị trí các khu đất quy hoạch cho phát triển NƠXH đều phù hợp với quy hoạch chung đô thị, nhưng chưa lập phê duyệt quy hoạch chi tiết theo quy định. Trên cơ sở đó, để đảm bảo các điều kiện cho kêu gọi đầu tư NƠXH, Sở Xây dựng đã có báo cáo đề xuất UBND tỉnh giao các địa phương khẩn trương lập đề xuất chủ trương đầu tư trình Sở Tài chính, trình UBND tỉnh xem xét quyết định, thời gian thực hiện trong tháng 3/2025.

Nhà ở cho lao động nghèo và vấn đề bức thiết khi nhiều hộ phải sống thuê trong những căn phòng ọp ẹp và ẩm thấp.

THỰC HIỆN CÒN CHẬM

Theo Sở Xây dựng, việc phát triển NƠXH trên địa bàn tỉnh thời gian qua vẫn còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc. Đó là công tác lập điều chỉnh phê duyệt quy hoạch xây dựng của các địa phương còn tương đối chậm, mà cụ thể là Đề án 1 triệu căn hộ NƠXH của Thủ tướng Chính phủ được triển khai từ năm 2023, quá trình triển khai, phần lớn các khu đất dự kiến phát triển NƠXH đều chưa có quy hoạch xây dựng nên không đủ cơ sở để lập đề xuất chủ trương đầu tư, đến nay mới cơ bản hoàn thành việc lập điều chỉnh quy hoạch chung xây dựng, chưa phê duyệt quy hoạch chi tiết xây dựng.

Bên cạnh đó, các địa phương chưa bố trí được quỹ đất sạch dành phát triển NƠXH, nguồn ngân sách tỉnh còn khó khăn chưa đủ điều kiện để hỗ trợ các địa phương trong công tác giải phóng mặt bằng làm NƠXH. Thêm vào đó, một số thay đổi của quy định pháp luật về NƠXH cũng là nguyên nhân khó khăn trong phát triển NƠXH. Bởi theo quy định của Luật Nhà ở năm 2023, NƠXH là nhà chung cư, loại nhà ở này hoàn toàn mới so với phong tục, tập quán của người dân địa phương, nên các nhà đầu tư cũng có tâm lý e ngại chưa mạnh dạn trong đầu tư xây dựng, như ở các thành phố lớn khác khi phát triển nhà chung cư sẽ tranh thủ được diện tích mặt đất để cất nhiều căn…

Theo ông Dương Chí Bình - Phó Giám đốc Sở Xây dựng: Để phát triển nhanh NƠXH, Sở Xây dựng kiến nghị UBND tỉnh chỉ đạo giao UBND các huyện: Hòa Bình, Vĩnh Lợi, Phước Long, TX. Giá Rai và TP. Bạc Liêu khẩn trương lập phê duyệt quy hoạch chi tiết xây dựng và trình chủ trương đầu tư dự án NƠXH trên địa bàn làm cơ sở để kêu gọi đầu tư. Thời gian để các địa phương trình chủ trương đầu tư các dự án nhà ở xã hội đến Sở Tài chính là trong tháng 3/2025.

Cùng với đó, giao UBND huyện Hồng Dân, huyện Đông Hải phối hợp với Sở Xây dựng rà soát, tổng hợp nhu cầu NƠXH trên địa bàn, xác định danh mục vị trí khu vực quy hoạch phát triển NƠXH để đưa vào chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở của tỉnh làm cơ sở thực hiện trong thời gian tới. Đồng thời, giao Sở Tài chính chủ trì, phối hợp với các sở, ngành liên quan tham mưu cho UBND tỉnh cân đối nguồn ngân sách hỗ trợ các địa phương giải phóng mặt bằng tạo quỹ đất sạch cho phát triển NƠXH. Sớm tổng hợp, thẩm định trình UBND tỉnh quyết định chủ trương đầu tư đối với 3 dự án NƠXH thuộc 20% quỹ đất tại các khu B, C, G thuộc Tổ hợp dự án 409ha trên địa bàn xã Vĩnh Trạch Đông, xã Hiệp Thành (TP. Bạc Liêu).

Tạo được an cư sẽ giúp người lao động ổn định cuộc sống và thi đua sản xuất. Ảnh: K.T

Theo báo cáo của Bộ Xây dựng tại hội nghị trực tuyến toàn quốc về tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, thúc đẩy phát triển NƠXH do Thủ tướng Chính phủ - Phạm Minh Chính chủ trì vừa qua thì trên địa bàn cả nước đến nay có 10 địa phương đã đưa chỉ tiêu phát triển NƠXH vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội hằng năm và 5 năm của địa phương; 30 địa phương ban hành kế hoạch triển khai Đề án 1 triệu căn hộ NƠXH. Tổng hợp báo cáo của các địa phương, trên địa bàn cả nước đã quy hoạch 1.309 vị trí với quy mô 9.737ha đất làm NƠXH. Trong giai đoạn từ năm 2021 đến nay, trên địa bàn cả nước có 655 dự án NƠXH đã được triển khai với quy mô 593.428 căn; trong đó có 103 dự án hoàn thành với quy mô 66.755 căn, 137 dự án đã khởi công xây dựng với quy mô 114.618 căn; 415 dự án được chấp thuận chủ trương đầu tư với quy mô 412.055 căn. Tổng số tiền giải ngân theo chương trình 120.000 tỷ đồng là 2.845 tỷ đồng.

KIM TRUNG