Xử lý tình trạng trốn đóng, nợ đọng BHXH, BHYT và BHTN:​ Vì quyền lợi chính đáng của người lao động!

Phải khẳng định rằng, bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT) là 2 trụ cột quan trọng trong chính sách an sinh xã hội; đồng thời góp phần bảo vệ và đảm bảo các lợi ích cho con người trong phát triển bền vững.

NLĐ sẽ được bảo vệ và chăm sóc tốt khi DN thực hiện tốt chính sách BHXH và BHYT.

CÒN NHIỀU DN TRỐN ĐÓNG BẢO HIỂM

Trong giai đoạn hiện nay, khi tình hình thiên tai, dịch bệnh diễn biến khó lường thì chính sách bảo hiểm càng chứng minh rõ vai trò và giá trị trong việc đảm bảo an sinh xã hội. Người lao động (NLĐ) sẽ được khắc phục sự hẫng hụt về kinh tế do bị mất hoặc giảm đột ngột nguồn thu nhập vì ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, thất nghiệp… kể cả sự bảo vệ chăm sóc y tế.

Tuy nhiên, những năm gần đây, tình trạng trốn đóng, nợ đọng BHXH, BHYT và bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) của các đơn vị sử dụng lao động trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu có chiều hướng gia tăng. Điều này không chỉ gây khó khăn cho việc thực hiện các chính sách an sinh xã hội, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp của NLĐ.

Việc nợ BHXH, BHYT, BHTN gần như xảy ra phần lớn ở các doanh nghiệp (DN), từ DN lớn đến DN nhỏ. Chính việc nợ BHXH, BHYT, BHTN từ các DN đã gây hậu quả trực tiếp tới NLĐ. NLĐ không hề biết các DN - nơi họ làm việc - đang trực tiếp sử dụng tiền họ đóng BHXH, BHYT, BHTN để làm vốn kinh doanh. Đến khi gặp tai nạn nghề nghiệp, hoặc mất việc, NLĐ cần tới sự giúp đỡ của quỹ BHXH, BHYT, BHTN thì hầu như không nhận được sự trợ cấp nào. Do đó, việc khắc phục tình trạng nợ BHXH, BHYT, BHTN, nhất là tại các DN có ý nghĩa vô cùng to lớn. Đồng thời, đây phải được coi là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị cùng tích cực tham gia, nhằm bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp cho NLĐ.

Kiểm tra an toàn lao động tại một DN chế biến xuất khẩu trên địa bàn TX. Giá Rai. Ảnh: T.A

TRÁCH NHIỆM CỦA CẢ HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ

BHXH tỉnh Bạc Liêu hiện đang quản lý thu BHXH, BHYT, BHTN của hơn 2.500 đơn vị, tương ứng số người tham gia BHXH, BHYT 582.501 người; số thu BHXH, BHYT, BHTN hằng năm gần 1.200 tỷ đồng. Việc thu đúng, thu đủ, kịp thời BHXH, BHYT, BHTN là cơ sở để giải quyết chế độ cho NLĐ. Thế nhưng, tình trạng nợ đọng BHXH, BHYT, BHTN của các đơn vị sử dụng lao động có chiều hướng gia tăng đã ảnh hưởng đến hoạt động của ngành cũng như quyền lợi của người tham gia. Tính đến cuối năm 2021, toàn tỉnh có 671 đơn vị nợ BHXH với số tiền gần 41,6 tỷ đồng. Trong đó, nợ BHXH 36,3 tỷ đồng, nợ BHTN 1,2 tỷ đồng, nợ BHYT 3,9 tỷ đồng và nợ bảo hiểm tai nạn, bệnh nghề nghiệp 145 triệu đồng.

Nợ đọng BHXH tập trung ở khối DN ngoài quốc doanh, chiếm đến 74,38%. Việc nợ đọng BHXH, BHYT, BHTN đã làm ảnh hưởng lớn tới việc thực hiện các chế độ chính sách đối với NLĐ, nhất là khi họ ốm đau, thai sản, tai nạn lao động không được thanh toán chế độ. Một số NLĐ đến tuổi nghỉ hưu không được chốt sổ BHXH để giải quyết chế độ hưu trí, khiến cuộc sống của họ bấp bênh, thậm chí lâm vào cảnh khốn khó.

Cùng với trốn đóng BHXH, một vấn đề nan giải khác cũng liên quan trực tiếp đến quyền lợi của NLĐ đang bị các DN lợi dụng, đó là tình trạng DN lách luật để giảm bớt mức đóng BHXH, BHYT, BHTN... 

Có thể thấy rằng, ngoài nguyên nhân do tác động của suy thoái kinh tế trong nước cũng như khu vực và qua 2 năm nay do ảnh hưởng của dịch COVID-19 đã làm cho nhiều DN gặp khó khăn trong sản xuất - kinh doanh, một số DN phải hoạt động cầm chừng, việc làm và thu nhập của NLĐ không ổn định dẫn đến không có khả năng đóng BHXH, BHYT, BHTN đúng hạn, thì vẫn còn không ít DN có biểu hiện cố tình chây ỳ để chiếm dụng tiền đóng BHXH, BHYT, BHTN…

Với thực trạng như hiện nay, cùng với sự quyết liệt của ngành BHXH, các ngành, địa phương cần chung tay thực hiện tốt công tác này. Theo đó, phát huy vai trò của tổ chức Công đoàn trong việc chủ động tố giác, đấu tranh bảo vệ các quyền và lợi ích chính đáng cho NLĐ và kiên quyết đứng về NLĐ trong việc buộc DN phải tuân thủ thực hiện tốt các quy định của pháp luật về BHXH, BHYT và BHTN, bệnh nghề nghiệp, tai nạn lao động cho NLĐ.

LÊ DANH