Để việc cúng lễ đầu năm văn minh, không mê tín

Kết thúc những ngày Tết sẽ bước vào những kỳ lễ hội tháng Giêng, vừa tưng bừng vui tươi vừa đáp ứng nhu cầu hưởng thụ và nâng cao đời sống tinh thần của người dân. Tuy nhiên, đây cũng là thời điểm nhiều hoạt động mê tín dị đoan nở rộ nếu chúng ta không biết cảnh giác và tự mình phân biệt.

Người dân lễ bái tại Quán âm Phật đài (phường Nhà Mát, TP. Bạc Liêu). Ảnh: K.K

“BÓI RA MA, QUÉT NHÀ RA RÁC”

Lợi dụng sự thiếu hiểu biết, mê tín của một bộ phận người dân, không ít tổ chức, cá nhân “núp bóng” dưới danh nghĩa phong tục cổ truyền, tín ngưỡng dân gian để thực hiện các hành vi “mê tín dị đoan”, chủ yếu để thu lợi bất chính từ sự u mê của nhiều người, nhất là dịp năm mới, Tết, cúng ở các lễ hội. Nhiều người tin rằng, để một năm mới bình an thì phải cúng sao, nếu năm rơi vào sao xấu, vận hạn sẽ đen. Như vậy, phải cúng giải hạn. Để cúng sao, hiện nay rất nhiều chùa có nhận cúng cho phật tử, tuy nhiên, bên cạnh cúng sao thì còn có không ít tổ chức, cá nhân đã lợi dụng việc này để tổ chức cúng giải hạn nhằm thu lợi bất chính.

Song song với đó thì các hoạt động xem bói toán, xin quẻ cũng được dịp nở rộ vào thời điểm đầu năm. Đây đều là các hoạt động liên quan đến yếu tố tâm linh, mê tín, không có gì kiểm chứng những suy đoán ở tương lai nên ngay cả khi bị lừa đảo, cũng rất ít người sớm nhận ra để tố giác tội phạm.

Đơn cử như trường hợp của gia đình chị N.T.A, vào dịp Tết năm ngoái, sau khi xem bói đầu năm, thầy phán năm nay là năm hạn của gia đình, nhà chị sẽ gặp nhiều xui xẻo, tai ương. Để cúng giải hạn, gia đình chị đã chi cho thầy số tiền lên đến vài chục triệu đồng. Thầy dặn không được ra khỏi nhà vào một số ngày nhất định trong tháng Giêng để tránh xúi quẩy cả năm. Tin lời thầy, ngay cả lúc con gái nhỏ của chị bị bệnh, vì rơi vào ngày “thầy cấm” mà vợ chồng chị không đưa con đi bác sĩ thăm khám khiến cháu bị sốt cao, dẫn đến co giật. May mà có người thân kịp thời đưa cháu đến bệnh viện cứu chữa. Cho đến nay, khi nhắc lại câu chuyện của mình vào năm trước, chị T.A còn giận bản thân. Chị nói, cũng may chuyện không có gì, con gái cũng chỉ bị sốt siêu vi. Chứ nếu không thì chắc vợ chồng chị ân hận cả đời vì sự mê muội của mình.

Câu chuyện của nhà chị T.A cũng là lời nhắc cảnh tỉnh cho nhiều người. Vì quá tin vào bói toán, đôi khi lại khiến mình rơi vào bế tắc. Bởi cuộc đời là của mình, phải do bản thân tự quyết định. Sao lại dễ dàng tin vào những kẻ “bói ra ma, quét nhà ra rác”, để rồi không dám làm việc này, phải tránh làm việc kia?!

ĐỂ VIỆC CÚNG LỄ TRỞ NÊN VĂN MINH

Ngay cả đối với đạo thờ cúng ông bà hay thờ Phật, thờ tín ngưỡng dân gian cũng vậy, việc thờ cúng hoàn toàn không phụ thuộc vào việc chúng ta phải bỏ ra thật nhiều tiền để mua đồ thờ cúng tốn kém, phải đốt thật nhiều vàng mã cho người cõi âm… mà việc thờ cúng văn minh là làm sao để ai nhìn vào nơi thờ tự, người tham dự những nghi lễ đều cảm thấy có sự hiện đại, nghiêm trang, đẹp đẽ nhưng cũng ngập tràn đạo lý và sự an lạc, nhất là càng phải tỉnh táo để tránh các hoạt động mê tín dị đoan.

Khoản 4, khoản 7 Điều 14, Nghị định 38/2021/NĐ-CP của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa và quảng cáo nêu rõ, phạt tiền từ 3 - 5 triệu đồng đối với hành vi tham gia hoạt động mê tín dị đoan trong lễ hội và phạt tiền từ 15 - 20 triệu đồng đối với hành vi tổ chức hoạt động mê tín dị đoan. Ngoài ra, hành vi hoạt động mê tín dị đoan còn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Cụ thể, tại Điều 320 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) quy định phạt tiền từ 10 - 100 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm đối với trường hợp dùng bói toán, đồng bóng hoặc các hình thức mê tín dị đoan khác đã bị xử phạt hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm...

Không chỉ pháp luật nghiêm cấm, các hoạt động mê tín cũng không được các đạo giáo, các văn hóa tín ngưỡng ủng hộ. Làm sao để việc cúng lễ trở nên văn minh, tốt đẹp, suy cho cùng, vẫn phụ thuộc vào nhận thức của chính chúng ta mà thôi.

KIM TUẤN