Nhiều sai phạm tại Dự án 3 trạm quan trắc liên quan AIC

Hàng loạt sai phạm nghiêm trọng xảy ra tại các trạm quan trắc tự động trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu đã được chỉ ra, gây lãng phí ngân sách nhà nước trên 40 tỷ đồng, do cả 3 trạm sau khi xây dựng đều không thể vận hành hiệu quả. Vụ việc đã được chuyển sang cơ quan điều tra để làm rõ.

Trạm quan trắc nước mặt tự động tại thị trấn Gành Hào (huyện Đông Hải) bị bỏ hơn 3 năm nay. Ảnh: K.K

GÂY LÃNG PHÍ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC

Ngày 17/4/2024, Thanh tra tỉnh đã ban hành Kết luận thanh tra đột xuất Dự án xây dựng 3 trạm quan trắc tự động trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu (gọi tắt là Dự án) do Sở Tài nguyên và Môi trường (TN-MT) làm chủ đầu tư. Qua thanh tra, phát hiện hàng loạt sai phạm nghiêm trọng nên Thanh tra tỉnh đã kiến nghị chuyển hồ sơ vụ việc sang Cơ quan Cảnh sát điều tra (Công an tỉnh) để làm rõ.

Với mục tiêu ban đầu, việc đầu tư xây dựng 3 trạm quan trắc tự động có ý nghĩa hết sức quan trọng, đảm bảo cung cấp chuỗi số liệu tin cậy, tức thời và liên tục làm cơ sở phát hiện và cảnh báo sớm các vấn đề về môi trường, đánh giá hiện trạng, xu thế và diễn biến môi trường phục vụ công tác quản lý, bảo vệ môi trường và hoạch định chính sách. 3 trạm quan trắc được đặt tại Nhà Mát, Cái Cùng và Gành Hào với các trang thiết bị hiện đại, tiên tiến, đảm bảo các tính năng, thông số kỹ thuật theo yêu cầu. Tổng mức đầu tư dự án hơn 50 tỷ đồng, trong đó thiết bị công nghệ được lựa chọn từ các nhà sản xuất thuộc nhóm nước G7, thời gian thực hiện dự án từ năm 2017 - 2028.

Tuy nhiên, qua kiểm tra, đối chiếu nội dung báo cáo nghiên cứu khả thi và quá trình đưa vào vận hành, sử dụng 3 trạm quan trắc mặt nước tự động cho thấy dự án chưa đạt được mục tiêu đầu tư, sự phù hợp và đồng bộ giữa các công trình khi đưa vào khai thác, sử dụng, chưa đảm bảo các yếu tố để thực hiện dự án. Cụ thể là vị trí đặt trạm chưa hợp lý, phải thay đổi tại trạm Rạch Cóc; vị trí xây dựng đường ống lấy nước ở trạm Cái Cùng rất dễ bị bồi lắng, vào mùa mưa và nước lên dễ bị bồi lấp đầu ống. Thiết bị quan trắc tự động tại các trạm bị lỗi, thiết bị thay thế không có sẵn trên thị trường, phụ thuộc vào nhà cung cấp. Chi phí vận hành hằng năm tương đối cao, khoảng 2 tỷ đồng, từ đó dự án đã ngưng vận hành hơn 3 năm nay.

Kết luận thanh tra còn chỉ ra việc đơn vị cung cấp, lắp đặt một số thiết bị không đúng với hồ sơ đề xuất tài chính, hợp đồng; không rõ nhãn mác, xuất xứ; khác số serial máy; khác model, hãng sản xuất với tổng số tiền hơn 2,2 tỷ đồng. Bên cạnh đó còn có 3 thiết bị đã hư hỏng với số tiền hơn 2,96 tỷ đồng, 19 thiết bị chưa sử dụng với số tiền hơn 8,14 tỷ đồng, có dấu hiệu gây lãng phí ngân sách nhà nước. Ngoài ra, qua kiểm tra, đối chiếu Tờ khai hàng hóa nhập khẩu so với hợp đồng giữa Sở TN-MT với Công ty AIC (công ty nhập thiết bị) đối với 25/70 thiết bị, chênh lệch số tiền hơn 5,7 tỷ đồng.

NHIỀU SAI PHẠM

Mặc dù Dự án đã nghiệm thu hoàn thành từ tháng 5/2020 nhưng cho đến nay (hơn 3 năm) không đưa vào vận hành được, thời gian để lâu đã hư hỏng nhiều thiết bị, các thiết bị đã hết thời gian bảo hành và giải pháp để sửa chữa nếu được cấp thẩm quyền cho phép sẽ mất nhiều thời gian, chi phí lớn. Tính khả thi của dự án không đạt được so với mục tiêu ban đầu của dự án đã đề ra, không mang lại hiệu quả kinh tế - xã hội.

Những nội dung sai phạm này có dấu hiệu làm trái các quy định nhà nước trong công tác quản lý, thực hiện đầu tư đối với Dự án 3 trạm quan trắc, mà trách nhiệm chính thuộc về Sở TN-MT và các cơ quan, đơn vị, tổ chức, cá nhân có liên quan để xảy ra những thiếu sót, hạn chế, vi phạm trong việc lựa chọn nhà thầu không đảm bảo điều kiện năng lực hoạt động, thi công xây dựng; tổ chức giám sát và quản lý chất lượng; tổ chức nghiệm thu, thanh toán, quyết toán công trình; chịu trách nhiệm về chất lượng, nguồn gốc của vật tư, nguyên liệu, vật liệu, thiết bị, sản phẩm xây dựng…

Tỉnh Bạc Liêu có thế mạnh về sản xuất nông nghiệp và nuôi trồng thủy sản. Để thực hiện nhiệm vụ quản lý nguồn tài nguyên nước, hoạt động quan trắc phân tích chất lượng nguồn nước mặt phục vụ sản xuất và nuôi trồng thủy sản ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất tôm, tôm giống là yêu cầu cần thiết, phù hợp với quy hoạch phát triển vùng sản xuất đến năm 2030. Tuy nhiên, việc thực hiện Dự án xây dựng 3 trạm quan trắc lại không mang đến hiệu quả, gây lãng phí ngân sách nhà nước do quá trình thực hiện dự án có nhiều thiếu sót, hạn chế, vi phạm. Đây là nguyên nhân dẫn đến việc các trạm không đi vào vận hành được trên thực tế.

KIM KIM