Những điều cần biết về mang thai hộ

Luật Hôn nhân và Gia đình (HN-GĐ) sửa đổi năm 2014 quy định: Vợ chồng được quyền nhờ người mang thai hộ (MTH) khi có xác nhận của tổ chức y tế có thẩm quyền về việc người vợ không thể mang thai và sinh con ngay cả khi áp dụng các biện pháp hỗ trợ sinh sản; vợ chồng đang không có con chung.

Các đại biểu tại hội nghị triển khai Luật HN-GĐ (sửa đổi) năm 2014 ở huyện Vĩnh Lợi. Ảnh: T.Đ

Việc MTH vì mục đích nhân đạo được cho phép tại Việt Nam kể từ ngày 1/1/2015. Song, việc mang thai phải được thực hiện trên cơ sở tự nguyện của các bên và được lập thành văn bản.

Theo đó, các cặp vợ chồng vì lý do nào đó không thể tự sinh con có quyền nhờ người khác MTH. Vấn đề này chỉ được thực hiện khi có đủ các điều kiện: Có giấy xác nhận của tổ chức y tế có thẩm quyền về việc người vợ không thể mang thai và sinh con ngay cả khi áp dụng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản; vợ chồng đang không có con chung và đã được tư vấn về y tế, pháp lý, tâm lý. Luật được thông qua dựa trên nguyên tắc “người MTH phải là người thân thích, cùng hàng để ngăn ngừa tình trạng thương mại hóa việc MTH”. Theo đó, người được nhờ MTH phải hội đủ 5 điều kiện: Là người thân thích, cùng hàng của bên vợ hoặc bên chồng nhờ MTH; đã từng sinh con và chỉ được MTH một lần; ở độ tuổi phù hợp và có xác nhận của tổ chức y tế có thẩm quyền về khả năng MTH; trường hợp người phụ nữ MTH có chồng thì phải có sự đồng ý bằng văn bản của người chồng và đã được tư vấn về y tế, pháp lý, tâm lý.

Ngoài ra, Luật HN-GĐ sửa đổi cũng có các điều khoản để giải quyết những rắc rối phát sinh. Cụ thể, người nhờ MTH không được từ chối việc nhận con. Nếu không, người MTH có quyền yêu cầu tòa án buộc người nhờ MTH phải nhận con. Ngược lại, bên MTH cũng không được phép giữ con, vì luật quy định việc MTH không làm phát sinh mối quan hệ mẹ con. Khi xảy ra tình huống này, người nhờ MTH có quyền yêu cầu tòa án buộc người MTH phải giao con. Trong trường hợp bên nhờ MTH chết, thì con được hưởng thừa kế theo pháp luật đối với di sản của bên nhờ MTH.

Phải đủ điều kiện về sức khỏe

Việc MTH vì mục đích nhân đạo được thực hiện bằng cách lấy noãn của người vợ và tinh trùng của người chồng để thụ tinh trong ống nghiệm, sau đó cấy vào tử cung của người phụ nữ tự nguyện mang thai để người này mang thai và sinh con.

Nhằm làm rõ thêm về vấn đề này, bác sĩ Nguyễn Minh Tùng - Phó Giám đốc Sở Y tế Bạc Liêu cho biết: Với cách thực hiện như trên, khi đứa con sinh ra sẽ mang gen của vợ chồng nhờ MTH chứ không mang gen của người MTH. Do đó, sẽ không có hiện tượng cận huyết thống mặc dù người MTH là anh chị em cùng hàng trong phạm vi ba đời. Tuy nhiên, để hội đủ điều kiện về sức khỏe, người MTH phải là người phù hợp với độ tuổi sinh sản, không mắc các bệnh truyền nhiễm (như Rubella, viêm gan, HIV hay lậu, giang mai…), không dị tật bẩm sinh, hẹp khung chậu… để tránh lây truyền bệnh sang con hoặc gặp rắc rối trong sinh sản. Người MTH trước khi mang thai phải đến cơ sở y tế có thẩm quyền để được khám và sàng lọc. Khi đạt đủ các điều kiện mới được phép MTH. Do đó, tuy đáp ứng đầy đủ cơ sở pháp lý nhưng trên thực tế không phải ai cũng đủ điều kiện để thực hiện việc làm nhân đạo này.

Ở nước ta chỉ có 3 cơ sở y tế được Bộ Y tế cho phép thực hiện kỹ thuật hỗ trợ sinh sản cho người MTH: Bệnh viện Phụ sản Trung ương, Bệnh viện Phụ sản Đà Nẵng và Bệnh viện Từ Dũ TP.HCM. Ngoài ra, luật cũng quy định bên nhờ MTH có nghĩa vụ chi trả các chi phí thực tế để đảm bảo việc chăm sóc sức khỏe sinh sản cho người MTH theo quy định của Bộ Y tế.

Ông La Văn Viễn - Trưởng phòng Phổ biến, giáo dục pháp luật (Sở Tư pháp) cho biết: Luật HN-GĐ sửa đổi đã được Sở Tư pháp triển khai từ tỉnh đến tận xã, phường, thị trấn và các khu dân cư trong tỉnh. Đáng chú ý, ngoài hình thức hội nghị triển khai, Sở còn tổ chức nhiều cuộc đối thoại với người dân nhằm cung cấp thông tin sâu hơn, gắn với từng tình huống và chế định cụ thể nhằm đưa Luật HN-GĐ sửa đổi đi vào cuộc sống một cách hiệu quả nhất.

Tấn Đạt