Bánh nậm

Ngày mẹ tôi còn sống, cái giỗ nào cũng mất đứt 2 ngày. Ngày đầu là gói bánh; bởi hầu như các loại bánh trái (từ bánh tét, bánh ít đến xôi chè…) đều được “tổng thi công” dứt điểm trong ngày để mai kịp có cái mà cúng, mà đãi khách. Nói “hầu như” tức vẫn còn sót một thứ bánh. Bánh ấy mẹ đợi đến ngày hôm sau - giỗ chính - mới gói. Sáng sớm bắt đầu gói cho kịp bày lên cùng cỗ cúng. May mà cái bánh này làm nhanh, nấu nhanh nên cũng không “vấn đề” gì lắm. Vậy nhưng, nhanh không có nghĩa là không ngon. Trái lại, với tôi, nó rất ngon. Lúc nhỏ ưa. Giờ lớn vẫn ưa. Đó là bánh nậm.

Ảnh minh họa: B.T

“Bánh nậm dễ làm, ít tốn nhất…” ấy là lời mẹ. Dễ thật, theo lời mẹ tả cũng như theo những gì tôi được chứng kiến. “Mình” bánh chỉ là bột gạo; thứ bột rẻ tiền, dễ kiếm nhất trong tất cả các loại bột. Muốn bánh ngon thì tìm loại gạo mới dẻo, thơm mà làm; không thì có thể pha thêm ít bột năng để tăng độ dẻo. Nhân bánh chỉ cần ít thịt băm nhuyễn, thêm mớ tép đồng ướp cùng muối, tiêu, đường đem xào chung với đậu xanh đãi vỏ; thêm chén mỡ hành phi thơm nữa là được (khác với các loại bánh khác, nhưn bánh nậm không nằm dồn cục giữa ruột bánh, mà chỉ trát một lớp mỏng bên ngoài nên chẳng tốn nhiều nhưn).

Gói bánh dùng lá chuối; nhưng bánh nậm không “kén” lá. Thường nguyên lứa lá chuối rọc xuống dành gói bánh đám giỗ, mẹ ưu tiên lá tốt gói các loại bánh “khó tính” như bánh tét, bánh ít. Xong xuôi, phần “lá dạt” sau cùng sẽ được dùng gói bánh nậm. Gói bánh nậm cũng rất dễ; không cần đến “tay nghề” cao: chỉ cần xếp gập 4 mép lá vào trong sao cho cái bánh thành hình vuông (hay chữ nhật), ấn bẹp cho bột gạo bên trong dạt mỏng đều ra là được. Vậy nên ngày nhỏ, bánh nậm là loại bánh duy nhất mẹ cho chúng tôi “thò tay vào” cùng gói. Gói xong, xếp bánh vào xửng hấp như hấp bánh ít. Chừng 20 phút là bánh chín.

Cái bánh nậm chín đúng cách lột ra mình bánh sẽ “trong”, tróc đều không dính lá. Da bánh ngả màu vàng xanh theo màu lá chuối, mặt trên nổi lờ mờ lớp nhân đậu thịt cùng dăm con tép đồng đỏ đỏ nhìn rất “mê”. Bánh nậm mới vớt nóng hổi, lột, gắp, chấm cùng nước mắm ngon dầm ớt cay thì thật tuyệt. Do làm từ bột gạo, nên bánh nậm ăn hầu như chỉ có no mà không ngán như nhiều loại bánh khác.

Y NGUYÊN