Cá khô và cơm trắng - “combo” mang hương vị đồng quê

Chẳng riêng những ai xa xứ mưu sinh nơi xứ người, bản thân tôi mỗi lần có việc phải xa quê lâu ngày cũng thấy nhớ quây quắt cái hương vị quê nhà. Và chẳng bao giờ quên được món cá khô do má xẻ phơi. Hôm nào bữa ăn có món cá khô nướng với canh rau tập tàng, hoặc đơn giản chỉ là tô nước cơm  là hôm đó nồi cơm sạch bách.

Những năm nhà nghèo, còn sống trong đồng bưng, nhà nào cũng có 1 - 2 cái đìa, ao nhỏ, cặp sông thì chất chà. Đến mùa vụ là thời điểm vui nhất trong xóm. Nhà nhà tát đìa, tát ao, dỡ chà bắt cá để dành ăn trong mùa thu hoạch lúa. Cá nhỏ thì để làm mắm; cá to thì biếu khách và phơi khô để ăn dần. Mọi người trong xóm cùng xúm lại phụ làm khô, người đánh vảy, người cắt đầu cá, rửa cá, xẻ khô, ướp gia vị… Sau khi làm xong thì chia lại cho nhau mỗi nhà vài ký “ăn lấy thảo”.

Mỗi người đều có bí quyết riêng trong việc ướp cá làm khô. Thường thì khi đã hoàn tất khâu xẻ cá, má rửa sơ qua nước lã, sau đó rửa với rượu trắng để khử mùi tanh của cá đồng, rồi lại rửa sạch với nước nhiều lần nữa mới cho vào rổ để ráo. Cá được ướp gia vị gồm: đường, bột ngọt, ớt và muối hoặc nước mắm, tiêu, tỏi tùy thích... Trộn gia vị rồi thì để 3 - 4 tiếng đồng hồ cho ngấm gia vị mới đem đi phơi nắng. Khô ngon đạt chuẩn là phơi 3 nắng, còn nếu làm quà cho khách, hoặc con cháu phương xa thì má tôi phơi thêm một nắng nữa rồi cho vào túi đóng gói.

Mặc dù cuộc sống ngày nay hiện đại, các món ăn trong bữa cơm cũng phong phú hơn với đủ món ngon vật lạ, nhưng khó mà tìm được cái không khí chan hòa, ấm áp của những bữa cơm đạm bạc thời còn nhà tranh vách lá. Và đặc biệt, nơi ấy vẫn còn ba mẹ cùng dùng món ăn mộc mạc, bình dị nhưng lại khắc sâu vào tâm trí của người quê hình ảnh cả nhà quây quần bên vỉ khô nướng, khô chiên thơm nức mũi cùng chén cơm trắng thơm lừng mùi lúa mới.

Diệp Linh