Festival Đờn ca tài tử Bạc Liêu: Tại sao không?!

Cách đây 93 năm, bản nhạc lòng bất hủ “Dạ cổ hoài lang” (Nghe tiếng trống đêm nhớ chồng) ra đời đã làm thổn thức biết bao trái tim. Từ câu chuyện riêng về hoàn cảnh éo le của đôi vợ chồng son, đến tiếng nhạc lòng “khóc” thay cho người vợ, Cao Văn Lầu đã làm nên tên tuổi đất Bạc Liêu với bài ca “vua” của các làn điệu vọng cổ, quyết định sự phát triển của sân khấu cải lương sau này…

Từ bản “Dạ cổ hoài lang” mỗi câu 2 nhịp, các nghệ sĩ sau này đã chuyển lên 4 nhịp, rồi 8 nhịp… đến 64 nhịp, mà thành bài vọng cổ đầu tiên. Bạc Liêu được mệnh danh là “chiếc nôi” của cải lương, của bài ca “vua”, của đờn ca tài tử (ĐCTT) là vì thế. Thời gian qua, “chiếc nôi” cải lương đó đã thể hiện một cách tích cực trong việc bảo tồn và phát triển giá trị của bài ca này.

Khi ĐCTT đang trong tiến trình được UNESCO xem xét để công nhận là di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại, thì sức mạnh và sự lan truyền của ĐCTT chưa bao giờ “giảm nhiệt”. Không giống như nhiều loại hình khác được đề cử để bảo tồn như là di sản văn hóa phi vật thể của Việt Nam như: hát xẩm, ca trù và nhã nhạc cung đình Huế (đã được công nhận)…, ĐCTT có sức hút thật mãnh liệt. Chỉ cần có chút cảm xúc là đã có thể tự hát hoặc hát theo… nghệ sĩ, tuy không hay nhưng đó chính là tình cảm của mọi người dành cho loại hình nghệ thuật độc đáo này. Từ thành thị trải về nông thôn Bạc Liêu, các câu lạc bộ (CLB) ĐCTT có mặt ở khắp các miền quê. Đám cưới, đám tang, mừng tân gia hay giỗ chạp… đều không thể bỏ qua chương trình ĐCTT. Cũng bởi tình yêu dành cho ĐCTT quá lớn, cho nên các CLB ĐCTT phát triển rất nhanh chóng mà cũng rất đỗi tự nhiên, cứ như đã ăn sâu vào tiềm thức và bật ra một cách đầy ngẫu hứng…

Và khi “sức nóng” của ĐCTT đủ làm tan chảy bao trái tim đam mê, ĐCTT đã vượt đại dương để tiếp tục “chinh phạt” thêm nhiều trái tim khác nữa. Lễ hội Smithsonian (tổ chức ở Hoa Kỳ) là sự kiện để giới mộ điệu cải lương Bạc Liêu nói riêng, Việt Nam nói chung có thể tự hào với bè bạn thế giới. Song song đó, khu lưu niệm nhạc sĩ Cao Văn Lầu nằm nép mình phía sau khu đô thị, nhưng tiếng tăm, giá trị của nó thì đã vượt đường biên giới của tỉnh. Sự trân trọng, tôn vinh giá trị của bài ca “vua”, tri ân tác giả của nó, đã được thể hiện một cách sống động nằm gói gọn trong 1ha của khu di tích văn hóa này. Hay đã 3 lần Bạc Liêu tổ chức lễ hội mang tên một bài ca, đã chứng minh được rất nhiều điều!

Sinh viên trường Đại học Bạc Liêu trong phần thi hát bài “Dạ cổ hoài lang” tại Lễ hội Dạ cổ hoài lang năm 2011. Ảnh: N.V

Còn nhiều nữa những công trình, kế hoạch, hoạt động gắn liền với việc bảo tồn và phát triển giá trị tinh thần của bài “Dạ cổ hoài lang” nói riêng, của ĐCTT nói chung. Để góp phần xây dựng hình ảnh Bạc Liêu gắn liền với các sự kiện văn hóa, một điểm đến với nhiều điểm du lịch tiêu biểu và hấp dẫn, vậy thì, tại sao chúng ta không thử tổ chức một sự kiện mang tầm vóc để khẳng định vị thế của mình trong mắt bè bạn khắp mọi miền đất nước. Đó là Festival ĐCTT Bạc Liêu. Sự kiện này chắc chắn sẽ giúp đưa hình ảnh Bạc Liêu bay xa hơn, mà đặc biệt là hòa nhập vào dòng chảy văn hóa thế giới. Điều này cũng đồng nghĩa với việc sẽ “kích” cho lượng khách đến với vùng đất được mệnh danh là “chiếc nôi” của ĐCTT Nam bộ tăng lên đáng kể. Hãy xem đây là đặc sản của Bạc Liêu để giới thiệu với du khách, giống như Đà Lạt năm nào cũng có Festival Hoa; hoặc Festival Huế cùng những di sản văn hóa Huế; hay Festival Bình Định với các thế võ truyền thống… Festival ĐCTT Bạc Liêu - một Festival khẳng định nét văn hóa đặc sắc của người Bạc Liêu sẽ chính thức nâng tầm ĐCTT Bạc Liêu lên một vị thế mới. Và một trong các hoạt động không thể thiếu ở Festival ĐCTT Bạc Liêu là tổ chức hội thi hát bài “Dạ cổ hoài lang”. Đây được xem là linh hồn của lễ hội khi việc truyền bá, lan rộng bài ca cũng như giá trị của nó, thì việc bảo tồn sẽ trở nên dễ dàng và tự nhiên hơn rất nhiều.

Bản nhạc lòng bất hủ “Dạ cổ hoài lang” ra đời trong một đêm trăng sáng, như một sự trùng hợp hay sắp đặt của tạo hóa. Rằng, “tương lai” của bài ca đó, của ĐCTT Bạc Liêu sẽ thật tỏa sáng.

Ngọc Trân