Gửi tình yêu vào muối qua âm nhạc

Giữa vô vàn đề tài trong cuộc sống đời thường, có không ít nhạc sĩ, tác giả đã dừng lại để cảm nhận hành trình trăm năm nghề muối, phận đời cơ cực của diêm dân trên đồng muối Bạc Liêu. Để rồi với những cảm xúc dâng trào, họ đã gửi vào những sáng tác âm nhạc của mình những ca từ, giai điệu mang tình yêu, sự trân trọng và cả sự đồng cảm.

Tác giả Trọng Nhân sáng tác ca khúc về đề tài muối để chào đón Festival nghề Muối Việt Nam - Bạc Liêu 2025.

CÓ DUYÊN VỚI MUỐI

Trải lòng về hoạt động sáng tác của mình, nhạc sĩ Nguyễn Quốc - Chi hội trưởng Chi hội Nhạc sĩ Việt Nam tỉnh thừa nhận chưa bao giờ nghĩ đến sẽ sáng tác về đề tài muối. Trong một lần thử nếm hạt muối trên đồng mặn, cái vị mặn nhưng hậu ngọt, không đắng chát của muối Bạc Liêu đã cuốn hút ông.

Tình yêu hạt muối nhỏ bắt đầu lớn dần, vậy là Nguyễn Quốc bắt tay viết ca khúc đầu tiên về muối. Niềm vui bất ngờ đến với ông, tác phẩm “Trăm năm hạt ngọc quê mình” được sáng tác bằng thể loại dân ca Nam Bộ không những được công chúng đón nhận mà còn xuất sắc đoạt giải A Liên hoan Âm nhạc toàn quốc năm 2023.

Cái duyên với đề tài muối từ đó nảy nở, Nguyễn Quốc tiếp tục cho ra đời “Đồng trắng” vào cuối năm 2023 để tham gia cuộc thi sáng tác ca khúc do Hội Nhạc sĩ Việt Nam tổ chức. Lần nay, nhạc phẩm được sáng tác bằng thể loại hợp xướng để thể hiện sâu sắc nội dung muốn chuyển tải đến người nghe. Mở đầu “Đồng trắng” là hình ảnh những diêm dân lom khom trên ruộng muối, cái nắng vàng buổi sáng như nuôi bao hy vọng về một vụ mùa bội thu. Ở đó, cái nắng không chỉ chắt lọc nên hạt muối mà còn là cái nắng cháy da người. Để rồi, từng ngày, từng năm trôi qua hạt muối quê hương đã trở thành “huyền thoại”… Mới đây, Trung tâm Văn hóa tỉnh đã đoạt Huy chương Vàng tại Liên hoan “Hẹn hò 9 dòng sông” với ca khúc “Đồng trắng”.

Nhạc sĩ Nguyễn Quốc bày tỏ: “Trước đây, nhiều ca khúc viết về Bạc Liêu chỉ lướt qua hình ảnh đồng muối. Vì vậy, tôi muốn khai thác sâu hơn về nghề làm muối để làm bật lên giá trị của “hạt ngọc” quê hương, không đơn thuần là gia vị, mà hạt muối còn góp phần làm đậm đà tình quê”.

Ca khúc “Đồng trắng” của nhạc sĩ Nguyễn Quốc được Trung tâm Văn hóa tỉnh thể hiện. Ảnh: H.T

ĐỀ TÀI KHÓ VỚI TÁC GIẢ TRẺ

Dù có nhiều kinh nghiệm sáng tác, song nhạc sĩ Nguyễn Quốc vẫn cho rằng viết về muối không dễ, thì điều đó càng khó đối với các tác giả trẻ. Theo tác giả Trọng Nhân, làm muối là nghề đặc thù, những dụng cụ, công đoạn làm muối đều có tên gọi khá đặc biệt nên nếu không tìm hiểu kỹ thì tác phẩm không thể có chiều sâu.

May mắn với Nhân là được sinh ra trong gia đình có truyền thống làm muối ở xã Vĩnh Thịnh (huyện Hòa Bình). Lúc nhỏ, Nhân thường theo cha ra đồng thực hiện các công đoạn làm muối, thu hoạch muối. Hiện, Nhân đang làm công việc dẫn chương trình cho Trung tâm Văn hóa tỉnh. Mê sáng tác vọng cổ, tác giả trẻ thường tự học trên mạng xã hội, các tài liệu dạy sáng tác vọng cổ. Mỗi lần hoàn tất bài hát, Nhân lại hồ hởi nhờ các anh, chị đi trước góp ý để nâng cao khả năng sáng tác của mình.

Năm 2022, bản vọng cổ “Muối ngọt tình quê” được Trọng Nhân hoàn thành để mừng Nghề làm muối Bạc Liêu được Bộ VH-TT&DL công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Hiện tại, Nhân đang ấp ủ một nhạc phẩm cũng về muối để chào đón Festival nghề Muối Việt Nam - Bạc Liêu 2025.

Trọng Nhân tâm sự: “Qua bản vọng cổ “Muối ngọt tình quê”, tôi muốn người nghe hiểu được cả quá trình tạo ra hạt muối Bạc Liêu, cảm nhận được tình yêu của những diêm dân bám đất giữ nghề, trong đó có người cha đã mất của tôi. Ở góc độ là người trẻ, tôi muốn bày tỏ sự cảm ơn với những thế hệ diêm dân dù cực khổ, gian nan vẫn không từ bỏ nghề truyền thống của cha ông”.

Bằng những góc nhìn, thể loại và cảm xúc khác nhau, những nhạc sĩ, tác giả đã sáng tạo nên nhiều nhạc phẩm hay về nghề muối. Từ đó, góp phần lan tỏa giá trị hạt muối đến với công chúng gần xa, nâng cao nhận thức của xã hội về bảo tồn và phát huy giá trị nghề muối Bạc Liêu.

HỮU THỌ