Lễ Sen Đôn-ta, tôn vinh nét đẹp hiếu đạo

Những ngày giữa tháng 10, đồng bào Khmer khắp nơi trên địa bàn tỉnh hân hoan đón mừng lễ hội Đôn-ta (còn gọi là lễ cúng ông bà). Dù không tưng bừng, rộn rã sắc màu bằng tết cổ truyền Chôl-chnăm-thmây hay lễ hội Oóc-om-bóc, nhưng Sen Đôn-ta từ lâu cũng được xem là dịp lễ truyền thống đặc biệt của đồng bào Khmer, thông qua đó gìn giữ và tôn vinh nét đẹp hiếu đạo của con cháu với ông bà, tổ tiên quá cố.

Đồng bào Khmer xã Hưng Hội cúng mâm cơm cho ông bà trong Sen Đôn-ta.

GIỮ TRÒN ĐẠO HIẾU

Về các ấp của xã Vĩnh Trạch Đông (TP. Bạc Liêu) trong những ngày này, không khí chuẩn bị đón Sen Đôn-ta đang rôm rả dưới những mái nhà của đồng bào Khmer. Bàn thờ gia tiên, mọi thứ trong nhà, ngoài ngõ đều được người dân dọn dẹp, vệ sinh cho sạch đẹp để mừng lễ. Còn trước lễ, mỗi gia đình đã cử thành viên là thanh niên, phụ nữ đến chùa phụ giúp một số công việc như: treo cờ, sơn phết lại ngôi chùa, nấu ăn cho các sư… Việc làm này cũng là cách để người dân hồi hướng phúc báo của con cháu đến ông bà đã khuất.

Chúng tôi được ông Thạch Quết - Trưởng Ban quản trị chùa Xiêm Cán (xã Vĩnh Trạch Đông) giải thích về ý nghĩa, các nghi lễ của Sen Đôn-ta. Theo tiếng Khmer, từ “Sen” có nghĩa là cúng, “Đôn” là bà và “Ta” là ông, do đó Sen Đôn-ta cũng giống như lễ Vu lan đều thể hiện lòng thành kính với ông bà, tổ tiên. Ông Quết cho biết, năm nay lễ diễn ra trong 3 ngày (từ 13 - 15/10), với các nghi thức chính như: lễ đặt cơm vắt, lễ cúng ông bà, lễ rước ông bà và lễ tiễn ông bà. Với ý nghĩa tốt đẹp đó, chùa Xiêm Cán tổ chức đầy đủ, trang nghiêm các nghi thức để giữ gìn, phát huy giá trị của dịp lễ truyền thống này.

Sen Đôn-ta thêm đong đầy ý nghĩa, đầm ấm khi những người từ phương xa trở về quê nhà để sum vầy bên gia đình trong những ngày lễ. Khoảnh khắc các thành viên quây quần cùng nhau chuẩn bị mâm cơm, tiến hành nghi thức cúng bái… đã làm cho nét đẹp hiếu đạo được gìn giữ, ngày càng lớn lên trong mỗi ngôi nhà. Bà Tăng Thị Phal (xã Hưng Hội, huyện Vĩnh Lợi) chia sẻ: “Nếu mình không gìn giữ những giá trị truyền thống thì thế hệ sau dễ bị mất gốc, vì vậy năm nào các thành viên trong gia đình tôi, dù các con có đi làm ăn xa cũng phải cố gắng quay về để đón Sen Đôn-ta. Trước và trong lễ, gia đình tôi chia nhau các công việc chuẩn bị, đàn ông lo sơn phết nhà cửa, còn phụ nữ phụ trách nấu nướng, làm bánh. Đây không chỉ là dịp sum họp gia đình, gắn kết tình thân, mà còn để giáo dục con cháu giữ tròn đạo hiếu”.

Đồng bào Khmer đến chùa nghe các vị sư tụng kinh cầu siêu cho ông bà, tổ tiên đã khuất. Ảnh: H.T

ĐÓN LỄ VUI TƯƠI

Ngoài cúng bái ở nhà, các nghi thức khác của Sen Đôn-ta đều diễn ra tại chùa. Đồng bào Khmer đến đây dâng lễ vật, cùng với các vị sư tụng kinh cầu siêu và gặp gỡ, thăm hỏi nhau để gắn kết tình đoàn kết cộng đồng. Nhất là vào buổi tối, đông đảo người dân rủ nhau vào chùa để thưởng lãm cảnh sắc, tận hưởng không khí vui tươi của lễ hội.

Tại chùa Cái Giá giữa (xã Hưng Hội), hằng đêm đều diễn ra chương trình văn nghệ mừng lễ Đôn-ta. Bên cạnh các tiết mục đặc sắc do Đội văn nghệ của chùa trình diễn, người dân còn tham gia các điệu múa tập thể vui nhộn. Mọi người không phân biệt già hay trẻ, trai hay gái, tất cả hòa mình vào những động tác múa uyển chuyển, nhịp nhàng theo tiếng nhạc.

Thượng tọa Lý Quang Long - Trụ trì chùa Cái Giá giữa, cho biết: “Để mọi nhà, mọi người đều có dịp lễ trên tinh thần vui tươi, an toàn và tiết kiệm, Ban quản trị chùa đã phối hợp với chính quyền địa phương tuyên truyền, vận động Phật tử thực hành nếp sống văn minh lễ hội. Đồng thời, làm tốt công tác đảm bảo an ninh trật tự, vệ sinh môi trường, ngăn chặn các hoạt động mê tín, cờ bạc xâm nhập trong dịp lễ. Đặc biệt là tổ chức chương trình văn nghệ, múa tập thể cho người dân vui chơi, giao lưu để thắt chặt tình đoàn kết trong cộng đồng”.

Nhắc nhớ mọi người về lòng hiếu thảo - Sen Đôn-ta tuy không mang sinh khí rộn ràng như những lễ hội khác nhưng từ lâu đã trở thành nét văn hóa truyền thống tốt đẹp của đồng bào Khmer. Dịp lễ đã góp phần tô điểm cho bản sắc văn hóa đa dạng, độc đáo của đồng bào Khmer trên đất Bạc Liêu.

HỮU THỌ