Bác Hồ & ba mùa Xuân đáng nhớ

Trong những năm bôn ba tìm đường cứu nước, Bác Hồ từng đón xuân ở nhiều nước như: Mỹ, Anh, Pháp, Liên Xô, Trung Quốc, Thái Lan... Trong đó, có ba mùa xuân đáng nhớ, đánh dấu những mốc quan trọng trên hành trình tìm đường cứu nước của Người và của cách mạng nước ta.

Bác bắt nhịp bài ca Kết đoàn. Ảnh: T.L

Đầu năm 1930, Nguyễn Ái Quốc đang hoạt động ở Thái Lan thì được tin Việt Nam Thanh niên cách mạng đồng chí Hội bị tan rã. Người lập tức từ Thái Lan về Trung Quốc để chuẩn bị việc hợp nhất các tổ chức cộng sản, thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam. Đến Thượng Hải, Người tìm gặp đồng chí Nguyễn Lương Bằng và một số đồng chí cán bộ Việt Nam khác để tìm hiểu kỹ tình hình trong nước. Người cũng đã tìm cách liên lạc với các cơ quan của Đảng Cộng sản Trung Quốc ở Hồng Kông, gặp các đồng chí Nhiêu Vệ Hoa, Lý Phú Xuân và Thái Sướng... để tham khảo ý kiến.

Sau những buổi bàn luận kỹ càng, Người đã quyết định triệu tập Hội nghị hợp nhất thành lập Đảng. Nhận được tin, các đoàn đại biểu của Đông Dương Cộng sản Đảng và An Nam Cộng sản Đảng lần lượt đến Hồng Kông vào những ngày giáp tết. Hội nghị bắt đầu ngày mùng Năm Tết Canh Ngọ (tức ngày 3/2/1930), khi không khí tết ở Hồng Kông còn rộn ràng.

Sau 5 ngày thảo luận sôi nổi và khẩn trương, hội nghị đã nhất trí tán thành hợp nhất các tổ chức cộng sản ở Việt Nam thành một đảng duy nhất là Đảng Cộng sản Việt Nam. Đây là một thắng lợi có ý nghĩa to lớn đối với cách mạng Việt Nam. Trước đây, các tổ chức này đã nhiều lần gặp nhau bàn việc hợp nhất, nhưng không thành vì có những ý kiến khác nhau và thiếu người có đủ uy tín đứng ra chủ trì. Hội nghị cũng đã nhất trí thông qua Chánh cương vắn tắt, Sách lược vắn tắt, Chương trình tóm tắt, Điều lệ vắn tắt của Đảng do Nguyễn Ái Quốc khởi thảo. Hội nghị hợp nhất các tổ chức cộng sản có ý nghĩa như một đại hội thành lập Đảng. Sự nhất trí cao và nhanh chóng của hội nghị là nhờ vào vai trò lãnh đạo, hướng dẫn của Nguyễn Ái Quốc. Nhờ uy tín và công lao to lớn của Người, Đảng ta đã ra đời, đảm nhận sứ mệnh cao cả và thiêng liêng lãnh đạo cách mạng Việt Nam đi tới thắng lợi.

Tin mừng về việc thành lập Đảng làm cho nhân dân ta vô cùng phấn khởi, từ đó đồng tâm nhất trí đưa cách mạng vượt mọi thác ghềnh, không ngừng tiến lên.

Người dân tham quan Đền thờ Bác Hồ ở xã Châu Thới (huyện Vĩnh Lợi). Ảnh: M.Triết

Tháng 6/1931, Nguyễn Ái Quốc lúc đó lấy tên là Tống Văn Sơ, bị Cảnh sát Anh bắt tại số nhà 186, phố Tam Lung (Cửu Long) và giam ở nhà tù của thực dân Anh ở Hồng Kông. Được tin Nguyễn Ái Quốc bị bắt, thực dân Pháp ở Việt Nam rất vui mừng. Chúng phái cả bầy mật thám sang chầu chực ở Hồng Kông, tìm mọi cách vận động Chính phủ, Tòa án và Cảnh sát Anh trao Nguyễn Ái Quốc cho chúng. Chúng đưa tàu thủy trực sẵn ở Hồng Kông, nếu Tòa án Anh ký lệnh “trục xuất” là chúng bắt ngay Nguyễn Ái Quốc và đưa về Việt Nam.

Nhưng thực dân Pháp đã thất bại, Nguyễn Ái Quốc đã được Lô-dơ-bai, một luật sư người Anh có thiện tâm, tìm mọi cách giúp đỡ. Qua Lô-dơ-bai, Người đã tiếp bà Xten-la Ben-xơn, một nhà hoạt động văn học và sân khấu, vợ của Phó Thống đốc Hồng Kông. Cảm phục về thái độ và trí tuệ của Nguyễn Ái Quốc, bà đã yêu cầu chồng mình giúp đỡ Người.

Từ tháng 6 - 9/1931, tòa án họp 9 phiên, vẫn quyết định trục xuất Bác về Đông Dương. Luật sư Lô-dơ-bai chống án lên Hội đồng Nhà vua Anh và nhờ luật sư Nô-oen Pơ-rit ở Luân Đôn cãi hộ cho Nguyễn Ái Quốc.

Khoảng cuối tháng 1/1933, gần Tết Nguyên đán, Hội đồng Nhà vua xóa án và ra lệnh cho phép Nguyễn Ái Quốc tự do, miễn là ra khỏi Hồng Kông.

Với sự giúp đỡ của Lô-dơ-bai và vợ chồng Phó Thống đốc Hồng Kông, Người đã rời Hồng Kông một cách an toàn. Đúng ngày 30 tháng Chạp năm Nhâm Thân (tức ngày 25/1/1933), Người đến Hạ Môn (Trung Quốc) nơi mà lãnh sự Anh và lãnh sự Pháp không có quyền can thiệp.

Việc Nguyễn Ái Quốc thoát khỏi nhà tù của thực dân Anh là niềm vui, sự may mắn rất lớn cho cách mạng Việt Nam. Tháng 11/1929, thực dân Pháp và triều đình nhà Nguyễn đã xử Nguyễn Ái Quốc vắng mặt với mức án tử hình. Chúng chỉ chờ bắt được Người là thi hành án. Thực dân Pháp cũng đã treo giải thưởng 75.000 đồng tiền Đông Dương (một số tiền rất lớn lúc đó) cho ai bắt được Người.

Thoát khỏi cảnh tù ngục, nhận lời mời của đồng chí và bầu bạn, Người đã lưu lại Hạ Môn nhiều tháng, vừa tìm cách bắt liên lạc với tổ chức, vừa tránh sự theo dõi của mật thám. Sau đó Người đi Thượng Hải.

Vào một ngày đầu xuân năm 1934, Người lên một chiếc tàu chở hàng Xô Viết ở Thượng Hải để đi Liên Xô. Sau khi tới cảng Vla-đi-vô-xtôc (Liên Xô), Người đến Mát-xcơ-va. Tại đây, Người đã gặp lại đông đảo đồng chí, bạn bè thân thiết trong niềm vui lớn.

Xuân 1941: Tổ quốc vào xuân

Lúc còn ở Quế Lâm (năm 1940), Nguyễn Ái Quốc đã nhận định rằng thời cơ về nước đã tới. Đến cuối năm đó, Người cùng một số cán bộ Việt Nam rời Quế Lâm, đến Nam Ninh rồi đến tỉnh Tây. Tại đây, Người đã cùng các đồng chí Phạm Văn Đồng, Võ Nguyên Giáp, Phùng Chí Kiên... mở lớp huấn luyện cán bộ trước khi về nước. 43 cán bộ cách mạng Việt Nam đã theo học lớp này tại làng Nậm Quang (tỉnh Tây, Quảng Tây, Trung Quốc). Ngày 29 tháng Chạp năm Canh Thìn (tức ngày 26/1/1941), lớp học làm lễ bế mạc dưới lá cờ đỏ sao vàng năm cánh, trong khu rừng vắng vẻ rìa làng Nậm Quang. Hôm sau, ngày mùng Một Tết Tân Tỵ, Nguyễn Ái Quốc cùng với anh em cán bộ đi chúc tết bà con dân làng Nậm Quang.

Ngày mùng Hai Tết, giữa lúc nhân dân Nậm Quang và khắp nơi đang vui vẻ ăn tết thì Người lên đường trở về nước, với sự tháp tùng của các đồng chí: Lê Quảng Ba, Phùng Chí Kiên và một số đồng chí khác.

Sau đó ít ngày, Người đến ở hang Pắc Bó, với bí danh già Thu. Tại đây, Người tiếp tục dịch cuốn Lịch sử Đảng Cộng sản Nga ra tiếng Việt, để làm tài liệu huấn luyện đảng viên. Người cũng đã sáng tác bài thơ “Tức cảnh Pắc Bó”: “Sáng ra bờ suối, tối vào hang/ Cháo bẹ rau măng vẫn sẵn sàng/ Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng/ Cuộc đời cách mạng thật là sang”.

Tháng 5/1941, Người chủ trì Hội nghị Trung ương lần thứ 8. Hội nghị đã xác định rõ nhiệm vụ giải phóng dân tộc là nhiệm vụ bức thiết của cách mạng Đông Dương. Hội nghị đã quyết định thành lập Mặt trận Dân tộc thống nhất rộng rãi, lấy tên là Việt Nam Độc lập đồng minh (gọi tắt là Việt Minh), nhằm liên hiệp hết thảy các giới đồng bào yêu nước không phân biệt giàu nghèo, già trẻ, gái trai, không phân biệt tôn giáo và xu hướng chính trị, cùng nhau mưu cuộc giải phóng dân tộc và sinh tồn.

Với sự ra đời của Mặt trận Việt Minh, cách mạng Việt Nam chuyển sang một thời kỳ mới. Hơn 4 năm sau, Cách mạng tháng Tám thành công, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa.

Cũng chính từ đó, Tổ quốc ta bước vào một mùa xuân mới - xuân của độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội - từ sức xuân truyền thống của mình.

C.Q.B