Giai điệu tài tử trên các làng nghề

Thời gian gần đây, nghệ thuật đờn ca tài tử (ĐCTT) đang phát triển song hành với các làng nghề truyền thống, tạo nên một nét văn hóa độc đáo ở Bạc Liêu. Với tình yêu dành cho âm nhạc tài tử, những nghệ nhân trong các làng nghề truyền thống đã thành lập các câu lạc bộ (CLB) ĐCTT và tổ chức sinh hoạt trong lúc lao động, sản xuất. Từ đó, không chỉ lưu giữ những giai điệu ngọt ngào của tình người, tình đất phương Nam, mà còn đánh thức tiềm năng du lịch ở các vùng quê.

Một buổi sinh hoạt văn nghệ tài tử và lao động sản xuất của bà con ở làng nghề đan đát xã Vĩnh Phú Đông (huyện Phước Long). Ảnh: Phạm Đoàn

Năm nào cũng vậy, khi nàng xuân chạm ngõ cũng là lúc những làng nghề truyền thống ở các huyện Phước Long, Hồng Dân vui như mở hội. Năm nay, không khí đón xuân trong các làng nghề càng vui hơn khi có những CLB ĐCTT vừa hình thành. Hiển nhiên, những tài tử đờn ca chính là những người lao động “đầu khăn, chân đất”.

Từ ngày có các CLB ĐCTT, những làng nghề truyền thống như có thêm sinh khí mới. Trong cái nắng chớm xuân, trên những dòng sông mênh mông, có những cô gái với chiếc áo bà ba chèo ghe chở những sản phẩm của làng nghề cất lên những giai điệu ngọt ngào. Chỉ bấy nhiêu thôi, ta như cảm nhận được cả một trời xuân đang ùa về. Đâu chỉ vậy, đến với các làng nghề, hình ảnh dễ bắt gặp nhất là những thành viên CLB ĐCTT vừa là người thợ, vừa là tài tử trong lúc lao động sản xuất. Một buổi sớm mai, nhiều người tập trung lại ở một vườn trúc nào đó, thế là một ngày làm việc và đờn ca bắt đầu. Giữa không gian thanh mát, tiếng ca cất lên, tiếng song lang gõ nhịp, tiếng đờn kìm ngân nga và mọi người cũng bắt tay vào công việc. Tiếng đờn, lời ca hòa lẫn tiếng nói cười như đánh thức một vùng quê yên ả. Sau khi xuống xề một bản tài tử, bà Đặng Thị Bình (ngụ ấp Nhà Lầu 1, xã Ninh Thạnh Lợi A, huyện Hồng Dân) nói: “Bà con ở đây mê nhạc tài tử lắm, nên khi thành lập CLB ĐCTT thì phong trào ca hát phát triển rất mạnh. Trong những lúc lao động, chúng tôi thường tập trung lại đờn ca. Không được học bài bản nên đôi khi ca còn nhiều lỗi, nhưng tất cả đều thể hiện với tinh thần vui là chính. Người lớn ca để vơi đi mệt nhọc trong lao động. Thanh niên mượn câu ca để giao duyên. Trẻ nhỏ thì ca để tập tành theo người lớn”.

Ngót gần 1 thế kỷ, nghệ thuật ĐCTT đã trải qua biết bao thăng trầm và hôm nay, các làng nghề đang là nơi tiếp tục “ôm ấp” những giai điệu ngọt ngào ấy.

Đờn ca tài tử vùng sông nước huyện Hồng Dân. Ảnh: Như Ý

Giờ đây, khi làng nghề “ôm ấp” những giai điệu ngọt ngào của âm nhạc tài tử thì cũng là lúc ĐCTT góp phần nâng tầm cho làng nghề. Chị Trần Thị Hồng Xuyên, Trưởng ban làng nghề đan đát truyền thống ở xã Vĩnh Phú Đông (huyện Phước Long) cho biết: “Thông qua ĐCTT mà ngày càng có nhiều khách hàng nước ngoài biết đến Bạc Liêu nói chung, các làng nghề nói riêng, từ đó họ tìm đến để tham quan và mua hàng. Vừa qua, chúng tôi đã cung cấp cho những khách hàng ở thị trường Anh quốc một lượng lớn cần xé. Trong tương lai, các làng nghề sẽ là nơi lý tưởng cho những du khách yêu ĐCTT đến để thưởng thức loại hình âm nhạc đặc sắc của dân tộc và mua các sản phẩm độc đáo”. Như câu chuyện cổ tích thời hiện đại, cái cần xé - một mặt hàng thủ công thô sơ của làng nghề lại đến được thị trường Anh quốc. Điều đó cho thấy, khi văn hóa kết hợp với tiểu thủ công nghiệp sẽ mở đường cho du lịch và thương mại phát triển.

Những ngày tết, nếu có dịp về thăm những làng nghề truyền thống ở Bạc Liêu, du khách sẽ có cơ hội ngắm nhìn một bức tranh thôn quê hiền hòa với hình ảnh những thiếu nữ làng nghề ngân câu ca tài tử. Một năm nữa lại đến, người dân làng nghề vẫn còn biết bao bộn bề, lo toan trong công việc. Nhưng trong lao động vất vả ấy, tiếng đờn, lời ca trên những làng nghề vẫn mang niềm tin về một cuộc sống tươi mới hơn, giàu đẹp hơn.

Phạm Văn