Phòng hạnh phúc của những phạm nhân

Mỗi căn phòng chỉ năm, bảy mét vuông, một cái giường nhỏ, một bóng đèn và chiếc quạt điện... chắc ít ai liên tưởng đến một nơi để ở. Thế nhưng, đối với những người tù, đó thật sự là thiên đường của những hạnh phúc, những nhớ mong. Được nghỉ trong những căn phòng ấy bên người thân yêu là niềm mơ ước của biết bao phạm nhân. Trong bài viết này xin được tạm gọi họ bằng những danh xưng đời thường.

Phòng hạnh phúc tại Trại tạm giam Công an tỉnh Bạc Liêu. Ảnh: M.Đ

Có 5 căn phòng hạnh phúc, 5 chốn “thiên đường” cho 5 cặp vợ chồng được gặp gỡ… trong trại tạm giam. Những gương mặt của buổi đầu tiên “khai trương” phòng hạnh phúc, ai cũng e thẹn, ngại ngùng nên cán bộ trại phải tâm lý, sắp lịch cho họ được gặp nhau từ chiều tối cho đến sáng hôm sau. Thế nhưng, lâu dần, khi đã “bén hơi” chốn này, cảm giác thẹn thùng đã thế chỗ cho sự mong ngóng, đợi chờ.

Anh Ngụy Ngọc Dũng là phạm nhân nằm trong số những người đầu tiên được ngủ trong phòng hạnh phúc cho đến hôm nay vẫn không quên cảm xúc khó tả đó. Anh nhớ lại từng chi tiết của cái ôm chầm với vợ khi cả hai được phép gặp nhau trong căn phòng ấy. Bởi, dẫu được thăm nuôi thường xuyên theo đúng quy định của trại, nhưng sự tiếp xúc với người thân cũng chỉ nhìn mặt nhau, được nói chuyện qua một bức vách ngăn bằng kính. Làm sao có thể nắm bàn tay của vợ để chia sẻ về những tháng ngày chị có một mình bươn chải, vừa lo cuộc sống cho gia đình, lo cho con ăn học lại vừa thăm nuôi chồng? Làm sao có thể bù đắp cho vợ những tháng ngày cô quạnh, thiếu hơi ấm gối chăn nếu không có những buổi được gặp riêng tư tại phòng hạnh phúc? Nó giúp phạm nhân giải tỏa tâm lý bao nhiêu thì cũng giúp người bạn đời của họ vững tin vào ngày mai bấy nhiêu.

Tương tự như vậy, chị Nguyễn Thị Thanh Trang cũng đã bước qua những ngày đầu khủng hoảng, với nhiều thông tin về nữ phạm nhân thường gặp cảnh chồng ngoại tình, bỏ rơi. Tìm hiểu về phòng hạnh phúc, chị Trang quyết tâm phải có tên trong danh sách để “giữ” chồng. Những phấn đấu của nữ phạm nhân đã được đền đáp khi vợ chồng gần gũi bên nhau mỗi tháng 1 lần. Những lần gặp quý giá ấy, chị được chồng động viên, an ủi rất nhiều, họ cùng hứa hẹn ngày trở về đoàn viên.

Đều đặn như lịch, vợ anh Dũng, chồng chị Trang và nhiều người khác nữa, cứ mỗi tháng là khăn gói lên trại tạm giam để được gặp chồng, vợ. Không thể gọi căn phòng của những niềm vui, nỗi nhớ mong đợi chờ ấy bằng từ ngữ gì hay hơn là căn phòng hạnh phúc. Càng không có biện pháp giáo dục nào đối với các phạm nhân tốt hơn là khơi gợi sự hướng thiện của họ bằng mối dây liên hệ tình cảm khăng khít với người thân trong gia đình, nhất là tình cảm vợ chồng. Những khoảnh khắc ấm áp thiêng liêng đó sẽ là động lực để phạm nhân quyết tâm cải tạo tốt, rút ngắn án phạt chờ ngày đoàn tụ.

Chuẩn bị gặp người thân tại phòng hạnh phúc ở Trại tạm giam Công an tỉnh Bạc Liêu. Ảnh: M.Đ

Trước đây, quy định về việc bố trí, xây dựng căn phòng hạnh phúc chỉ được triển khai trong các trại giam của Bộ Công an, còn ở các trại tạm giam cấp tỉnh, do điều kiện cơ sở vật chất và con người vẫn còn khó khăn nên chưa bắt buộc áp dụng. Khi Thông tư 46/2011 ra đời, cho phép các trại tạm giam được chủ động bố trí phòng hạnh phúc thật sự là tin vui được các giám thị và cán bộ Trại tạm giam Công an tỉnh đón nhận, ấp ủ và chờ cơ hội thực hiện.

Những cán bộ trại giam, hằng ngày hằng giờ tiếp xúc với các phạm nhân đủ thành phần, đủ hoàn cảnh, phận đời. Hơn ai hết, họ thấu hiểu rằng khi một người phải “ăn cơm tù” cũng đồng nghĩa với việc tan nát một gia đình. Có người bị vợ hoặc chồng mang đơn vào trại để yêu cầu ký ly hôn, nguy cơ mất hạnh phúc luôn chực chờ. Đó là chưa nói, khi không còn được tự do, bao nhiêu việc gia đình đều dồn lên vai của một người ở nhà. Sự hụt hẫng, ức chế chính là nguy cơ của bao nhiêu trường hợp tù trốn trại, hay những phản ứng sai lệch, khó cải tạo của nhiều tù nhân.

Có chủ trương, ôm ấp ước mơ thực hiện một chốn riêng tư cho phạm nhân, Trung tá Nguyễn Văn Chiến, Giám thị Trại tạm giam tỉnh đã mạnh dạn trình bày ý tưởng với lãnh đạo tỉnh và nhận được sự đồng tình ủng hộ cao. Gần 2 tỷ đồng được HĐND tỉnh duyệt chi để xây dựng mới toàn bộ dãy nhà chờ, nhà thăm nuôi và các căn phòng hạnh phúc. Không chỉ phạm nhân mà cả cán bộ trại tạm giam cũng mong chờ ngày hoàn thành đưa vào sử dụng dãy nhà hạnh phúc.

Tính đến mùa xuân này đã có 3 lần mai vàng nở rộ, các phạm nhân ở Trại tạm giam Bạc Liêu được đón người thân yêu trong căn phòng hạnh phúc. Ngoài sự nỗ lực phấn đấu của bản thân, họ còn biết ơn một chính sách nhân đạo của Đảng, Nhà nước, biết ơn sự quan tâm thiết thực của cán bộ Trại tạm giam tỉnh đến các nhu cầu rất con người, mà nhiều người ở trại vẫn vui gọi là “từ trái tim đến trái tim”. Không còn phạm nhân trốn trại, không còn những vi phạm kỷ luật nghiêm trọng. Ngày càng có nhiều những phạm nhân thi đua với nhau xếp loại cải tạo khá, tốt để được có tên trong danh sách ở phòng hạnh phúc.

Trong một lần đến thăm Bạc Liêu, Bộ trưởng Bộ Tư pháp - Hà Hùng Cường đã rất tâm đắc khi nghe nói về phòng hạnh phúc. Ông đánh giá cao sự quan tâm của lãnh đạo tỉnh đối với một chính sách mang tính nhân quyền khá cao và ghi nhận đó là một bước tiến lớn của Bạc Liêu trong quá trình cải cách tư pháp.

Kim Phượng