Phong trào Thanh niên tình nguyện: Dấu ấn 15 năm

Tính đến hết năm 2014 thì phong trào Thanh niên tình nguyện (TNTN) đã tròn 15 tuổi. Lạ thay, ở tuổi 15, một phong trào thường được cho rằng chỉ diễn ra trong thời gian ngắn, nhưng thực tế vẫn “sống” và phát triển theo thời gian.

Những bước chân đầu tiên

Năm 2000, phong trào TNTN được phát động cũng là thời điểm tỉnh Bạc Liêu được chia tách 3 năm. Trước đó, trong bộn bề của một tỉnh vừa mới tái lập, phong trào thanh niên phải đối mặt với rất nhiều khó khăn. Anh Nguyễn Huy Thái, nguyên Chủ tịch Hội LHTN nhớ lại: “Có thể nói, mọi thứ bắt đầu từ con số không: rất ít mô hình để thu hút thanh niên; một số cán bộ Đoàn còn hạn chế về trình đô chuyên môn, chưa bắt kịp được nhu cầu, tư tưởng của thanh niên; đời sống của một bộ phận thanh niên còn gặp nhiều khăn…”. Tuy nhiên, các thủ lĩnh thanh niên cũng nhận ra rằng, họ đang sở hữu trong tay một lực lượng trẻ đầy tâm huyết và năng động. Điều quan trọng là cần phải biết khơi gợi và gắn kết được những trái tim nhiệt huyết cùng hướng về cộng đồng. Để giải quyết bài toán ấy, các thủ lĩnh Đoàn đã mạnh dạn nhìn nhận những mặt yếu kém, để từ đó tìm ra hướng đi thích hợp. Muốn thu hút thanh niên đến với các hoạt động tình nguyện, trước hết tổ chức Đoàn, Hội phải phát huy vai trò là điểm tựa vững chắc cho thanh niên và thanh niên là đối tượng chính được thụ hưởng từ các chương trình của tổ chức Đoàn, Hội. Theo đó, nhiều phong trào, hoạt động hướng về thanh niên mặc dù quy mô chưa phải là lớn như: tìm mô hình sản xuất cho thanh niên; giải quyết việc làm; tập huấn khoa học - kỹ thuật… Nhờ giải quyết kịp thời những nhu cầu bức thiết của thanh niên, bước đầu tổ chức Đoàn, Hội đã thành công trong việc thu hút họ tham gia các hoạt động tình nguyện.

* Thanh niên tình nguyện các trường đại học TP. HCM tham gia hoạt động mùa hè tình nguyện tại Bạc Liêu. * Thanh niên tình nguyện tham gia lập lại ATGT. Ảnh: T. Mai - M.Đ

Đến khi Trung ương Đoàn phát động Năm TNTN vào đúng thời điểm cả nhân loại bước vào thế kỷ 21 (năm 2001) thì tinh thần tình nguyện của thanh niên như được khơi đúng mạch, phát triển lên tầm cao mới. Hàng loạt công trình mang đâm “thương hiệu thanh niên” có mặt trên mọi nẻo đường, trên từng lĩnh vực như: xây dựng cơ sở hạ tầng, phát triển kinh tế ở những vùng chuyển đổi, trồng rừng phòng hộ, ánh sáng văn hóa hè… Hơn 500 công trình, trên 900 phần việc được hoàn thành; bắc mới 548 cây cầu nông thôn và hơn 4.500 thanh thiếu nhi vùng sâu, vùng xa được đi học thông qua các lớp xóa mù chữ, phổ cập giáo dục... Những thành quả mang đậm chất trẻ ấy đã tạo bước đệm để phong trào TNTN tiếp tục có những bước đột phá ở chặng đường sau.

Trưởng thành ở tuổi 15

Trong suốt chặng đường 15 năm qua, phong trào TNTN vẫn có những lúc thăng trầm, nhưng những bước tiến của phong trào là điều không thể phủ nhận. Nhiều cán bộ Đoàn gắn bó với phong trào ngày trước cho biết, lúc khởi đầu, việc vận động thanh niên tham gia phong trào hiến máu tình nguyện là điều không dễ. Sau 15 năm, phong trào này đã thu hút đông đảo thanh niên từ trong trường học, công sở, đến địa bàn dân cư tham gia. Và mỗi năm, ngân hàng máu sống đã tiếp nhận trên 6.000 đơn vị máu của thanh niên hiến tặng. Hay phong trào “Câu lạc bộ Y bác sĩ trẻ” cũng đã đồng hành với phong trào TNTN từ những ngày đầu khởi động và hiện tại phong trào đã xuất hiện ở khắp 7 huyện, thành phố trong tỉnh.

Bên cạnh nền tảng có được ở những giai đoạn trước, lực lượng thanh niên kế thừa đã biết tự làm mới mình bằng nhiều phong trào gắn liền với điều kiện thực tế. Mỗi địa phương, đơn vị đều thành lập các đội TNTN chuyên về: bảo vệ môi trường, xây dựng nông thôn mới, an toàn giao thông… Với lực lượng hùng hậu hiện có là 900 đội TNTN chuyên đã góp sức không nhỏ vào sự phát triển chung của tỉnh. Thông qua các đợt mùa hè tình nguyện, tháng thanh niên, hàng trăm công trình được hoàn thành là kết quả từ tinh thần tình nguyện của lực lượng thanh niên hướng về cộng đồng, được xã hội ghi nhận.

Ở lĩnh vực xây dựng nông thôn mới, thanh niên tiếp tục phát huy sức trẻ vào việc xây lộ làng ngõ xóm, trồng hàng rào cây xanh, bảo vệ môi trường, xây cầu nông thôn… Phong trào tiến quân vào khoa học - kỹ thuật trong khối đoàn viên công chức cũng khá sôi nổi và đem lại hiệu quả cao. Qua phát động, các cấp bộ Đoàn đã đăng ký thực hiện được 81 đề tài, 36 sáng kiến với hội đồng cấp tỉnh và cơ sở, trong đó, nhiều sáng kiến có tính ứng dụng cao trong cuộc sống. Không chỉ vậy, từng đơn vị, cơ sở Đoàn còn duy trì và củng cố các đội hình TNTN tham gia phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương. Từ những trí thức trẻ, đến những thanh niên quanh năm gắn bó với ruộng đồng đều tham gia đã chứng tỏ sức hút của phong trào TNTN có ý nghĩa thiết thực. Là thành viên tích cực trong Đội TNTN chuyên xây dựng nông thôn mới ấp Vĩnh Hòa (xã Vĩnh Thanh, huyện Phước Long), bạn Lê Văn Việt không giấu được niềm tự hào với những thành tích mà đội mình đạt được: “Dù không có những công trình tầm cỡ, nhưng đội TNTN của ấp cũng đã góp sức không nhỏ vào việc tạo ra diện mạo mới cho bộ mặt nông thôn. Ngoài ra, chúng tôi còn là lực lượng tiên phong trong việc xây dựng và giữ gìn nếp sống văn hóa, an ninh trật tự, an toàn giao thông, thông qua việc thành lập các CLB phòng chống tội phạm, CLB tiền hôn nhân”.

Sẽ rất khó để so sánh giữa phong trào TNTN ngày trước với bây giờ. Bởi lẽ, ở mỗi thời điểm, vai trò và trọng trách của thanh niên là khác nhau. Tuy nhiên, ở bất kỳ thời điểm nào thì phong trào TNTN cũng cần phải trang bị cho mình những bài học kinh nghiệm. Với sự trăn trở của một cựu thủ lĩnh thanh niên, anh Nguyễn Huy Thái chia sẻ: “Muốn thu hút thanh niên tham gia phong trào TNTN, đòi hỏi tổ chức Đoàn, Hội phải xây dựng các loại hình phong phú để tạo nhiều cơ hội cho thanh niên lựa chọn. Đặc biệt, tổ chức Đoàn, Hội cần nhìn nhận, đánh giá đúng về những đóng góp của từng cá nhân để có sự khuyến khích kịp thời đối với những cá nhân tiêu biểu. Có như vậy mới phát huy được tối đa tinh thần tình nguyện trong mỗi cá nhân”.

YẾN NHI