Tái cơ cấu và đổi mới mô hình tăng trưởng: Thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển nhanh và bền vững

Năm 2018 có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Đây không chỉ là thời gian để Bạc Liêu tăng tốc hoàn thành các chỉ tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh đề ra, mà còn đánh dấu một sự kiện quan trọng, tạo tiền đề cho Bạc Liêu phát triển nhanh, bền vững và chủ động hội nhập kinh tế toàn cầu.

Thủ tướng Chính phủ - Nguyễn Xuân Phúc và lãnh đạo các bộ, ngành Trung ương tham gia Hội nghị xúc tiến đầu tư tỉnh Bạc Liêu năm 2018. Ảnh: L.D

Cần phải tái cơ cấu

Từ khi tái lập tỉnh (năm 1997) cho đến nay, Bạc Liêu vẫn chưa hoàn thành mục tiêu trở thành tỉnh có tốc độ tăng trưởng khá của khu vực ĐBSCL, và sẽ tiếp tục tụt hậu nếu không thực hiện tái cơ cấu, đổi mới mô hình tăng trưởng. Khẳng định điều này để thấy rằng, việc thực hiện tái cơ cấu, đổi mới mô hình tăng trưởng đã trở thành nhu cầu bức thiết nhằm đưa Bạc Liêu thoát khỏi “vùng trũng” và nâng cao năng lực cạnh tranh.

Hơn 20 năm qua, Bạc Liêu vẫn chưa tạo được những đột phá trong tăng trưởng; tốc độ tăng trưởng GRDP trong nhiều năm vẫn ở mức khoảng 6%/năm. Cụ thể, GRDP năm 2016 đạt hơn 22.700 tỷ đồng, tăng 5,38% so với năm 2015; năm 2017 GRDP đạt 24.179 tỷ đồng, tăng 6,5% so với năm 2016. Trong khi để đứng vào tốp khá của khu vực ĐBSCL và trung bình khá của cả nước, tỉnh phải đạt tăng trưởng kinh tế từ 7,5 - 8%/năm.

Thực trạng trên cho thấy, tốc độ tăng trưởng kinh tế của tỉnh còn chậm, quy mô của nền kinh tế nhỏ, còn mang tính phụ thuộc; mô hình tăng trưởng chưa thật sự đổi mới, chưa xây dựng những mô hình đột phá, sản xuất còn manh mún; chưa hình thành được vùng sản xuất hàng hóa lớn, hiện đại và kết nối hiệu quả vào chuỗi giá trị toàn cầu. Các mô hình nông nghiệp công nghệ cao chủ yếu là của nước ngoài đầu tư; mô hình nông nghiệp hiện đại, ứng dụng công nghệ cao của người dân còn ít và yếu; hàm lượng khoa học - công nghệ thấp; kết cấu hạ tầng kinh tế - kỹ thuật, tín dụng còn thấp; chất lượng, năng suất lao động chưa đáp ứng kịp nhu cầu phát triển…

Nuôi tôm trong bể tròn - công nghệ cao.  Ảnh: P.T.C

Tăng trưởng chiều rộng lẫn chiều sâu

Với một tỉnh xa các trung tâm kinh tế lớn như Bạc Liêu, việc lựa chọn mô hình tăng trưởng để tối ưu hóa các tiềm năng, lợi thế và phù hợp với điều kiện thực tiễn trong điều kiện nguồn lực có hạn, phải đối mặt với nhiều rủi ro, thách thức không phải là chuyện dễ làm. Bởi, nguồn thu chính của nền kinh tế hiện nay vẫn lệ thuộc vào sản xuất nông nghiệp, và sản xuất nông nghiệp được xem là “trụ đỡ” chính của nền kinh tế.

Thực tiễn trong nhiều năm qua đã chứng minh, tăng trưởng kinh tế của tỉnh lâu nay chủ yếu theo chiều rộng. Nghĩa là tăng trưởng phụ thuộc vào việc khai thác tài nguyên, tăng vốn đầu tư, phát triển thêm dự án, tăng lao động… chứ chưa tập trung vào việc tăng giá trị, nâng cao năng suất lao động và tạo nên những giá trị có tính ổn định, bền vững. Bất cập này làm cho độ mở của nền kinh tế hẹp, quy mô và chất lượng thấp, thiếu sức cạnh tranh.

Cụ thể, trong thực hiện chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế năm 2018 với mục tiêu tăng trưởng đạt từ 7,5 - 7,7% chủ yếu dựa vào tăng sản lượng tôm nuôi, tăng vốn đầu tư từ các dự án phát triển đầu tư cho nuôi tôm ứng dụng công nghệ cao, phát triển năng lượng tái tạo và các dự án thương mại - du lịch… Mô hình tăng trưởng này sẽ khó bền vững và khó hoàn thành các chỉ tiêu khi chịu tác động nhiều từ yếu tố tự nhiên (thiên tai, dịch bệnh), bị phụ thuộc vào năng lực tài chính của nhà đầu tư, tiến độ triển khai dự án và không chủ động được tốc độ tăng trưởng.

Để khắc phục những hạn chế này, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh đã ban hành Nghị quyết về cơ cấu lại nền kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng đến năm 2025 và định hướng đến năm 2030. Trong đó, kết hợp mô hình tăng trưởng kinh tế chiều rộng lẫn chiều sâu, đặc biệt chú trọng về chiều sâu với mục tiêu chung là: Phát triển Bạc Liêu trở thành tỉnh có nền kinh tế - xã hội phát triển bền vững, mô hình tăng trưởng hiệu quả và giá trị gia tăng cao. Cơ cấu kinh tế hợp lý, năng suất lao động cao; nông nghiệp hiện đại, sinh thái, công nghệ cao và quản trị tốt, tham gia hiệu quả chuỗi giá trị toàn cầu, dẫn dắt công nghệ toàn vùng và cả nước về sản xuất tôm công nghệ cao, trở thành trung tâm năng lượng tái tạo và điểm đến hấp dẫn du lịch của khu vực ĐBSCL. Kinh tế biển phát triển gắn với bảo vệ chủ quyền biển đảo, củng cố quốc phòng - an ninh, nâng cao chất lượng đời sống của người dân. Liên kết với các địa phương trong tiểu vùng bán đảo Cà Mau và vùng ĐBSCL trong phát triển kinh tế - xã hội, thích ứng với biến đổi khí hậu.

Tuy nhiên, để hoàn thành mục tiêu này cần xác định khâu đột phá, khâu mang tính dẫn dắt, chi phối và tạo nên những động lực cho tăng trưởng. Bởi, ở từng giai đoạn phát triển khác nhau sẽ có những nhân tố mới trỗi lên và mang tính chi phối nền kinh tế. Đơn cử như giai đoạn từ 2019 - 2025, Khu nông nghiệp nuôi tôm ứng dụng công nghệ cao và các mô hình nuôi tôm ứng dụng công nghệ cao được lan tỏa trong dân sẽ là động lực chính cho tăng trưởng. Hoặc đến năm 2025 - 2030, các dự án năng lượng tái tạo sẽ phát huy hiệu quả đầu tư và đưa Bạc Liêu trở thành trung tâm năng lượng tái tạo tiêu biểu của cả nước...

Khẳng định điều này để thấy, trong quá trình tái cơ cấu, thay đổi mô hình tăng trưởng cần xác định đúng trọng tâm, trọng điểm và ưu tiên dồn nguồn lực trong điều kiện đầu tư công và đầu tư tài chính công sẽ bị thắt chặt.

Ngư dân huyện Đông Hải trúng mùa cá.

Quyết tâm đột phá

Muốn đổi mới mô hình tăng trưởng thì phải tái cơ cấu. Nhằm khai thác có hiệu quả các nguồn lực và khắc phục những khiếm khuyết của nền kinh tế, cũng như xác định đúng các lợi thế để vực dậy các nguồn lực nội tại, tạo nên năng lực cạnh tranh riêng, Bạc Liêu đã xác định 5 trụ cột trong phát triển kinh tế - xã hội từ nay đến năm 2025 và định hướng đến năm 2030. Đó là nông nghiệp bền vững thích ứng với biến đổi khí hậu, trọng tâm là ứng dụng công nghệ cao quản trị hiện đại, liên kết chuỗi giá trị toàn cầu; phát triển năng lượng tái tạo (điện gió, điện mặt trời) và điện khí; phát triển du lịch cao cấp; phát triển kinh tế biển gắn với đảm bảo quốc phòng - an ninh; và đẩy mạnh phát triển thương mại - dịch vụ, nhân lực, giáo dục, y tế chất lượng cao gắn bó chặt chẽ với các trụ cột kinh tế ưu tiên.

Để thực hiện thắng lợi các trụ cột quan trọng này và mang tính đón đầu, cùng với đổi mới mô hình tăng trưởng, tỉnh cần tập trung nâng cao năng suất lao động và sức cạnh tranh của nền kinh tế. Với khí thế thi đua mừng Xuân Kỷ Hợi 2019, Bạc Liêu quyết tâm tăng tốc và đột phá đưa nền kinh tế địa phương phát triển nhanh, bền vững.

Lư Dũng