Xóa nghèo pháp lý​ để làm giàu chất lượng cuộc sống

Hôm rồi đi tuyên truyền pháp luật cho 5 ấp của xã Phong Thạnh (TX. Giá Rai) cùng với cán bộ Sở Tư pháp, chúng tôi phải xắn quần lội bộ, có khi phải ngồi vỏ lãi vô. Vậy mà chưa khi nào những buổi gặp gỡ với bà con lại đủ đầy và chất lượng như thế. Và đó cũng là cách để pháp luật nhẹ nhàng đi vào đời sống.

Đoàn viên - thanh niên Sở Tư pháp phát tờ rơi tuyên truyền pháp luật cho người dân.

Pháp luật cho mọi người

Chị Phan Phương Thảo, Trưởng phòng Phổ biến giáo dục pháp luật, Sở Tư pháp chia sẻ, qua 5 cuộc đưa luật về 5 ấp của xã Phong Thạnh mới vỡ lẽ, thì ra bà con nông dân rất ham học hỏi, rất thích tìm hiểu về các quy định pháp luật có liên quan đến mình. Chỉ là trước đây, việc phổ biến pháp luật chưa thật đúng cách, chưa thật khiến bà con tiếp thu tự nguyện. Chứ như mấy đợt vừa qua, các trụ sở nhà văn hóa ấp không còn chỗ ngồi, và khi kết thúc buổi tuyên truyền, bà con vẫn còn nấn ná để trò chuyện, để được tư vấn thêm dù đường sá đi lại khó khăn. Chị Thảo đúc kết, ở những buổi trao đổi pháp luật trực tiếp như thế, vừa gần gũi, vừa hiệu quả cho cả hai bên: bên được triển khai kiến thức pháp luật và người triển khai đều thu hoạch được kết quả.

Từ năm 2020, thay vì thông qua đội ngũ cán bộ, công chức ở cơ sở, Sở Tư pháp đã chuyển đổi hình thức phổ biến pháp luật, đưa những kiến thức gần gũi với thực tiễn cuộc sống nhất đến tận tay người dân, nhất là những đối tượng đặc thù. Có hơn 1.350 bí thư, trưởng ấp và người dân tại các địa bàn trọng điểm vi phạm pháp luật và các xã tập trung xây dựng nông thôn mới được tiếp cận pháp luật theo hình thức này và hiệu quả mang đến được đánh giá là rất tốt.

Cùng với ngành Tư pháp, một số cơ quan, đoàn thể trong thời gian qua đã và đang có nhiều cách làm khác nhau để chuyển tải pháp luật đến với nhiều người, nhiều đối tượng. Những buổi tiếp xúc với các em học sinh tại các trường học, thanh niên tại các địa bàn khu dân cư trên địa bàn tỉnh của chị Trương Kim Ênh, báo cáo viên thuộc Sở LĐ-TB&XH, luôn thu hút được rất đông sự theo dõi và trao đổi hăng say. Bí quyết của chị rất đơn giản “khi mình đi nói chuyện với các em, phải luôn đặt mình ở vị trí là người bạn, để chia sẻ từ những câu chuyện thực tiễn”. Chị kể, nhiều lần đến trường học, nói chuyện xong rồi, mấy em học sinh cứ chạy lên đòi bắt tay với mình, “Cô ơi, cô nói hay quá. Cô nói nữa về các chất tiền ma túy đi cô. Tụi con nghe để biết mà phòng tránh!” .

Cán bộ Sở Tư pháp tuyên truyền pháp luật cho người dân. Ảnh: K.P

Trợ giúp pháp lý - Một hình thức xóa nghèo tích cực

Trợ giúp pháp lý (TGPL) là một loại hoạt động phúc lợi xã hội được khởi nguồn từ nước Anh và đã có một lịch sử hơn 500 năm. Tại Việt Nam, TGPL được xem là một nhiệm vụ chính trị, Nhà nước luôn quan tâm đến người nghèo, đối tượng chính sách, đối tượng yếu thế để họ được tiếp cận pháp luật và công lý một cách công bằng, bình đẳng. Trong năm 2020, Bạc Liêu đã có hàng ngàn lượt người được TGPL dưới nhiều hình thức, trong đó có cả vai trò đại diện để tham gia tố tụng với tư cách luật sư. Các luật sư này luôn bào chữa miễn phí, song hành cùng với “thân chủ” của mình trên hành trình pháp lý - điều trở nên hết sức xa xỉ nếu như không có hoạt động TGPL của Nhà nước. Đã có 228 trường hợp được giúp đỡ như thế, và hiệu quả chính là việc những người nằm trong diện được TGPL cảm thấy tự tin, không phải tự bơi một cách tuyệt vọng trước các vấn đề pháp lý của bản thân và gia đình.

Xóa nghèo pháp luật theo hướng lấy người dân làm trung tâm, tổ chức đối thoại chính sách pháp luật, giải đáp pháp luật và các vướng mắc phổ biến trong áp dụng pháp luật về các lĩnh vực hiện đang là xu hướng tiệm cận mới. Bên cạnh đó, còn làm sao để người dân bớt đi việc tiếp cận pháp luật một cách thụ động, ỷ lại vào chính quyền, vào các cơ quan ban ngành của Nhà nước, mà phải dần hướng đến việc khuyến khích họ trao đổi, “kéo” họ chủ động tìm hiểu pháp luật bằng chính những trải nghiệm của mình trong cuộc sống. Kết quả tác động tích cực của công tác xóa nghèo pháp luật không thể cầm nắm được, nhưng nó tác động lâu dài lên tất cả các mặt đời sống xã hội. Một khi các tổ chức, người dân tuân thủ và chấp hành pháp luật, xã hội chắc chắn sẽ tốt đẹp và phồn vinh.

Yến Ngọc