Phổ biến giáo dục pháp luật: Nhiều việc cần làm

Bài 1: Hoạt động phổ biến giáo dục pháp luật - Nhìn ở góc độ quản lý nhà nước

Bài 2: Nên chú trọng chiều sâu

Trong đợt kiểm tra hoạt động tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) vừa qua tại các sở, ngành, địa phương, một thực trạng gần như phổ biến là nhiều báo cáo hoạt động mà số liệu và thực tế không khớp với nhau. Hoạt động PBGDPL ở không ít địa phương chỉ làm cho có, không đảm bảo chiều sâu.

Công an TP. Bạc Liêu phát tờ rơi về Luật An toàn giao thông đường bộ cho người tham gia giao thông. Ảnh: K.P

ĐỂ NGƯỜI DÂN TIẾP CẬN PHÁP LUẬT

Mục đích PBGDPL là nâng cao nhận thức, ý thức và chấp hành pháp luật của cán bộ, nhân dân. Tuy nhiên, để người dân có thể dễ dàng tiếp cận pháp luật còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố.

Điển hình như huyện Đông Hải có 84/84 ấp đều có quy ước, nhưng việc áp dụng quy ước để đảm bảo đúng chuẩn tiếp cận pháp luật thì rất mơ hồ. Việc xây dựng các quy ước, hương ước để địa phương đạt chuẩn tiếp cận pháp luật vẫn chưa phù hợp với thực tiễn ở cơ sở, khó áp dụng vào thực tế, nhưng việc sửa đổi, bổ sung còn chậm.

Hình thức tuyên truyền, PBGDPL được thực hiện bởi cả hệ thống chính trị, đặc biệt là các hoạt động của cơ quan Nhà nước, cán bộ, công chức trong quá trình thực thi công vụ. Họ có thể hành nghề luật, biết lấy kiến thức pháp luật của mình để giúp đỡ người khác. Họ cũng có thể công tác ở nhiều lĩnh vực khác nhau có liên quan đến pháp luật để hỗ trợ người dân những vấn đề liên quan đến pháp luật thuộc lĩnh vực mình phụ trách. Đó cũng có thể là những hòa giải viên ở cơ sở, thông qua các buổi hòa giải mà tuyên truyền pháp luật đến bà con. Hay là những cán bộ tư pháp cấp xã, phường, thị trấn thông qua các hoạt động của mình mà đưa pháp luật đến với người dân như những buổi triển khai văn bản pháp luật mới, phát tờ rơi tuyên truyền, xây dựng tủ sách pháp luật, câu lạc bộ pháp lý… Tuy nhiên, nếu những cách thức tiếp cận trên mà làm không “đến nơi đến chốn” sẽ không có hiệu quả.

Đơn cử như những chiếc tủ sách pháp luật đặt trang trọng trong trụ sở UBND cấp xã, nhưng không có người dân đến mượn đọc hay tìm hiểu. Hay như danh sách 135 báo cáo viên cấp tỉnh, nhưng trên thực tế có được mấy người hoàn thành đúng nhiệm vụ là báo cáo viên. Việc xác định ai đủ tiêu chuẩn để đưa vào báo cáo viên cấp tỉnh chủ yếu cũng từ đơn vị đưa lên, không phải ai cũng có kinh nghiệm ở lĩnh vực pháp luật. Có những báo cáo viên khi PBGDPL chỉ đơn thuần đọc lại các quy định pháp luật hay giải đáp các thắc mắc theo từng câu chữ trong văn bản, điều này làm cho người dân chán ngán khi phải nghe đi nghe lại mà không cảm thụ được gì.

MẠNH DẠN THAY ĐỔI CÁCH TUYÊN TRUYỀN

Để đội ngũ báo cáo viên pháp luật, cán bộ tư pháp, lực lượng làm công tác PBGDPL thật sự đủ tầm, am hiểu pháp luật, chuyên tâm và có kỹ năng để chuyển tải các quy định pháp luật trở thành nhận thức của người dân thì không phải là chuyện một sớm một chiều. Từ cấp tỉnh đến cơ sở phải thống nhất và có cơ chế rõ ràng, quy định sàng lọc để phát triển cả về số lượng và chất lượng. Muốn thế thì chế độ đãi ngộ đội ngũ làm công tác PBGDPL cần được quan tâm hơn.

Bên cạnh đó, phải chú trọng hơn đến những địa bàn vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn, nhất là các địa phương chưa tự cân đối được ngân sách. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, nghiên cứu áp dụng hình thức PBGDPL có thể cấp phát miễn phí, phục vụ nhu cầu nâng cao đời sống văn hóa, tinh thần cho người dân. Huy động các nguồn lực xã hội tham gia PBGDPL theo chủ trương xã hội hóa. Ưu tiên PBGDPL cho đồng bào dân tộc thiểu số, thanh thiếu niên, người khuyết tật, người lao động, nạn nhân của tội phạm mua bán người, bạo lực gia đình, bạo lực trẻ em, người mới ra tù tái hòa nhập cộng đồng, nông dân, ngư dân...

KIM PHƯỢNG