Phổ biến giáo dục pháp luật: Nhiều việc cần làm

Phổ biến giáo dục pháp luật (PBGDPL) có nhiều hình thức: có thể thông qua tuyên truyền miệng, qua báo chí, Internet, thi tìm hiểu pháp luật, biên soạn tờ gấp, tờ rơi, câu lạc bộ pháp lý, trợ giúp pháp lý, tư vấn pháp luật, hòa giải cơ sở, xét xử ở tòa án… Trong những năm qua, Bạc Liêu thường xuyên quan tâm đến hoạt động này. Tuy nhiên, do hoạt động có tính chất xã hội, cần sự đồng tâm hiệp lực của toàn hệ thống chính trị, cho nên nhiều khó khăn cần tháo gỡ.

Bài 1: Hoạt động phổ biến giáo dục pháp luật - Nhìn ở góc độ quản lý nhà nước

Ở Trung ương, hàng ngàn văn bản hướng dẫn, triển khai thực hiện đã tạo lập cơ sở chính trị - pháp lý quan trọng điều chỉnh toàn diện các quan hệ xã hội phát sinh trong PBGDPL, đặt nền tảng cho việc tiếp tục củng cố, kiện toàn tổ chức, xây dựng đội ngũ, nâng cao hiệu quả hoạt động PBGDPL. Đặc biệt, Luật PBGDPL đã thể hiện tư duy mới khi tiếp cận về PBGDPL. Đó chính là quyền được thông tin về pháp luật của công dân và trách nhiệm bảo đảm thực hiện quyền từ phía Nhà nước.

Tuyên truyền Luật Giao thông đường thủy tại xã Hưng Hội (huyện Vĩnh Lợi). Ảnh: K.P

Việc triển khai công tác PBGDPL được xác định là nhiệm vụ chung không chỉ của các cơ quan nhà nước mà còn là trách nhiệm của toàn dân - trách nhiệm tích cực học tập, tìm hiểu Hiến pháp và pháp luật; tuân thủ và chấp hành Hiến pháp và pháp luật.

UBND tỉnh Bạc Liêu ban hành Kế hoạch PBGDPL cho từng năm, chỉ đạo các ngành, các cấp không ngừng đổi mới về nội dung, phương pháp PBGDPL phù hợp với từng đơn vị, địa phương. Song song đó, bố trí một phòng chuyên môn hoặc giao cho công chức chuyên trách làm đầu mối tham mưu thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về PBGDPL gắn với lĩnh vực, địa bàn quản lý. Hội đồng phối hợp PBGDPL được củng cố, kiện toàn. Bạc Liêu hiện có 135 báo cáo viên pháp luật cấp tỉnh, là đội ngũ tham gia tích cực vào hoạt động PBGDPL ở các đơn vị, ngành và trên các lĩnh vực.

Thời gian qua, hoạt động PBGDPL được đổi mới cả về nội dung, hình thức. Hầu hết các văn bản quy phạm pháp luật sau khi ban hành đều được đăng tải công khai trên hệ cơ sở dữ liệu, cổng thông tin, trang tin điện tử để mọi người, doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận, khai thác, sử dụng. Đề cương tuyên truyền, phổ biến, giới thiệu các luật, pháp lệnh, nhất là những điểm mới, được sửa đổi, bổ sung thay thế được biên soạn kịp thời, chất lượng được nâng lên, phục vụ trực tiếp cho công tác tuyên truyền miệng. Các phương tiện thông tin, truyền thông đại chúng, nhất là mạng lưới tại cơ sở tăng cường chuyên trang, chuyên mục, đưa tin, bài phản ánh về tình hình thực thi pháp luật. Công tác giáo dục pháp luật trong nhà trường được quan tâm đổi mới, cả về nội dung, cách thức triển khai và phù hợp hơn với tâm sinh lý lứa tuổi, gắn với giáo dục hình thành nhân cách con người phát triển toàn diện. Công tác PBGDPL cho nhóm đối tượng đặc thù, giáo dục chuyên biệt, nhất là cho người dân vùng sâu, vùng xa qua các hoạt động tư vấn, trợ giúp pháp lý lưu động được tăng cường hơn.

Điều đáng mừng là công tác huy động các nguồn lực xã hội đã và đang được triển khai, bước đầu mang lại hiệu ứng tích cực, nhất là qua triển khai một số hoạt động PBGDPL tại các tổ chức, doanh nghiệp, gắn với hoạt động của các tổ chức đoàn thể xã hội và với các cuộc thi tìm hiểu pháp luật cụ thể.

Đánh giá về hạn chế, Kết luận số 01/KL-TW, ngày 4/4/2016 của Bộ Chính trị khẳng định: “Công tác phổ biến, tuyên truyền, giáo dục pháp luật chưa có giải pháp đột phá, hiệu quả chưa cao”. Điều đó thể hiện ở nội dung, hình thức, phương pháp PBGDPL chậm đổi mới so với thực tiễn, nhất là trước sự phát triển như vũ bão của công nghệ thông tin, thậm chí có lúc chưa sát với nhu cầu và yêu cầu định hướng dư luận xã hội. Nguồn nhân lực thực hiện PBGDPL còn hạn chế, cả về kỹ năng, nghiệp vụ và tính chuyên nghiệp. Hoạt động tập huấn, bồi dưỡng mặc dù được tổ chức thường xuyên hơn nhưng chưa đa dạng và sát thực với nhu cầu. Hiệu quả PBGDPL chưa cao, thiếu trọng tâm, trọng điểm, chưa khuyến khích, huy động được mọi nguồn lực xã hội tham gia. Hoạt động của Hội đồng phối hợp PBGDPL các cấp còn mang tính hình thức, chưa hiệu quả. Điều này phần nào làm cho hoạt động PBGDPL ở nhiều nơi không đạt được kết quả như mong đợi. Mặc dù các hoạt động PBGDPL rất đa dạng, song trên thực tế, nhiều sở, ngành, địa phương chỉ chú trọng vào mỗi việc phổ biến các văn bản pháp luật mà bỏ qua các hoạt động khác, nhất là ở các địa bàn trọng điểm và trên một số lĩnh vực đặc thù mà Nhà nước, xã hội phải quan tâm chưa có sự đầu tư PBGDPL thích đáng.

Kim Phượng