Khi Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia đi vào đời sống: Quán xá… đìu hiu

Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia (PCTHCRB) được kỳ họp thứ 7 Quốc hội (khóa XIV) thông qua, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2020. Theo ghi nhận của chúng tôi, sau gần 2 tuần áp dụng Luật PCTHCRB trên địa bàn tỉnh đã có chuyển biến rõ nét về ý thức sử dụng rượu, bia khi tham gia giao thông.

Các hàng quán trên đường Ninh Bình (phường 2, TP. Bạc Liêu) trong tình trạng vắng khách (ảnh chụp chiều 9/1/2020). Ảnh: T.Đ

TÂM LÝ SỢ BỊ… PHẠT!

Những ngày Luật PCTHCRB đi vào đời sống, trên địa bàn TP. Bạc Liêu, việc sử dụng rượu, bia trong đám tiệc, hoặc ở hàng quán có sự thay đổi rõ nét. Qua thăm dò, ghi nhận ý kiến từ cộng đồng, điều dễ thấy nhất là người dân rất đồng tình với quy định “đã uống rượu, bia thì không lái xe”. Anh Nguyễn Hùng (phường 7, TP. Bạc Liêu) cho biết: “Theo dõi báo đài, tôi ngán ngẩm khi thấy có quá nhiều vụ tai nạn giao thông thương tâm do người điều khiển phương tiện sử dụng rượu, bia. Bản thân tôi luôn tự nhắc nhở rằng không thể vì ham vui mà gây nguy hiểm cho bản thân và cả người đi đường. Mong sao mọi người đều có ý thức chấp hành để tránh những tai nạn đáng tiếc”.

Anh H.C.C, một cán bộ ở cơ quan cấp tỉnh chia sẻ: “Mai mốt nếu muốn nhậu nhẹt chỉ nên nhậu ở những nơi có thể tự đi bộ về nhà, hoặc di chuyển bằng phương tiện công cộng. Điều đó vừa an toàn cho mình, vừa khỏi bị lực lượng chức năng phạt nặng vì chuyện ham… vui!”.

Còn với phụ nữ - những người vợ, người mẹ đã từng thấp thỏm lo lắng khi phải đợi chồng, con đi nhậu về thì càng tỏ rõ sự đồng tình ủng hộ khi Luật PCTHCRB có hiệu lực và mong muốn lực lượng chức năng quyết liệt, mạnh tay xử lý các trường hợp vi phạm để tăng tính răn đe.

Chủ quán Cầy tơ 999 (tọa lạc đường Hùng Vương, phường 1, TP. Bạc Liêu) cho biết, từ khi Luật PCTHCRB và Nghị định 100 được áp dụng với mức phạt nặng hành vi lái xe khi có nồng độ cồn, lượng khách đến quán nhậu giảm rất rõ. Để thu hút khách trở lại, chủ quán Cầy tơ 999 đang nghiên cứu phương thức hỗ trợ khách nhậu về đến nhà một cách an toàn mà không phạm luật.

Thể hiện đẳng cấp của một khu du lịch sinh thái nổi tiếng khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, Khu ẩm thực Hồ Nam (phường 1, TP. Bạc Liêu) đã đưa vào hoạt động mô hình hỗ trợ khách bằng phương tiện an toàn ngay sau khi Luật PCTHCRB chính thức có hiệu lực. Ông Nguyễn Chí Luận - Giám đốc Công ty Cổ phần Du lịch Hồ Nam cho biết, bước đầu công ty đã đầu tư một chiếc ô tô loại 16 chỗ ngồi và nhiều xe gắn máy để hỗ trợ khách di chuyển sau khi sử dụng rượu, bia tại khu ẩm thực này. Khách đến với khu ẩm thực sẽ được giữ xe qua đêm miễn phí, được bố trí tài xế và xe đưa về tận nơi đảm bảo an toàn về người và tài sản nếu có nhu cầu. Do bước đầu thử nghiệm mô hình, chưa có nhiều xe nên công ty đã liên kết với một hãng taxi thường xuyên túc trực để hỗ trợ khách với giá ưu đãi. Mô hình này được thực khách hoan nghênh, đồng thời đề nghị công ty trang bị thêm nhiều xe bốn bánh nhằm đáp ứng kịp thời cùng lúc nhiều đoàn khách du lịch.                  

Không chỉ một vài quán nhậu, nhà hàng có sự giảm sút đáng kể về lượng khách, qua quan sát của phóng viên, về đêm, tuyến đường Ninh Bình vốn được mệnh danh “phố ăn nhậu” (phường 2, TP. Bạc Liêu) lại vắng vẻ đìu hiu từ ngày 1/1/2020. Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng nêu trên là do người dân ngán ngại với chế tài xử phạt nghiêm khắc của Nghị định 100.         

Khoản 6, Điều 32 của Luật PCTHCRB quy định: "Cơ sở bán rượu, bia tiêu dùng tại chỗ nhắc nhở và có hình thức thông tin phù hợp đối với khách hàng về việc không điều khiển phương tiện giao thông, hỗ trợ khách hàng thuê, sử dụng phương tiện giao thông công cộng sau khi uống rượu, bia". Và khoản 3, Điều 5 của Luật cũng quy định “Bán, cung cấp, khuyến mại rượu, bia cho người chưa đủ 18 tuổi” là hành vi bị nghiêm cấm trong PCTHCRB. Trên thực tế, việc đối phó với các hình thức xử phạt khi tham gia giao thông đang được hầu hết cơ sở kinh doanh ẩm thực tính đến để thu hút khách. Tuy nhiên, quy định về bán, cung cấp rượu, bia cho người chưa đủ 18 tuổi gần như vẫn chưa được xã hội quan tâm.

Xe và đội ngũ nhân viên hỗ trợ đưa đón khách nhậu của Công ty Cổ phần Du lịch Hồ Nam. Ảnh: H.D

CẦN Ý THỨC NGĂN NGỪA HƠN LÀ ĐỐI PHÓ

Ngoài các quy định xử phạt, Luật PCTHCRB còn yêu cầu tất cả cơ sở bán rượu, bia phải niêm yết thông báo không bán rượu, bia cho người chưa đủ 18 tuổi. Trường hợp nghi ngờ về độ tuổi của người mua rượu, bia thì người bán có quyền yêu cầu người mua xuất trình giấy tờ chứng minh. Người dân hy vọng, Luật PCTHCRB có hiệu lực, các cơ sở có bán rượu, bia như các cửa hàng tạp hóa, các siêu thị, trung tâm thương mại, nhà hàng, quán ăn… cần phải chấp hành nghiêm chỉnh các quy định nêu trên.

Đặc biệt, Luật PCTHCRB cũng quy định không mở mới điểm bán rượu, bia gần trường học, bệnh viện. Cụ thể, không được mở mới các điểm bán rượu, bia để tiêu dùng tại chỗ trong bán kính 100m tính từ khuôn viên của cơ sở y tế, nhà trẻ, trường mẫu giáo, trường mầm non, cơ sở giáo dục phổ thông.

Về vấn đề này, luật sư Nguyễn Duy Sơn - Phó Giám đốc Công ty Luật Thái Sơn (phường 1, TP. Bạc Liêu) đánh giá: “Pháp luật nước ta cũng đã có quy định rất chặt về các điều kiện liên quan đến sản xuất, bán buôn, bán lẻ rượu. Tuy nhiên, trên thực tế hoạt động bán lẻ rượu và bán rượu để sử dụng tại chỗ gần như bị buông lỏng hoàn toàn và không phải chịu bất kỳ một cơ chế quản lý nào”. Theo luật sư Sơn, điều quan trọng nhất ở đây chính là việc tuyên truyền để ngăn ngừa.

Để thực thi có hiệu quả quy định này thì cơ quan quản lý nhà nước phải có trách nhiệm cao nhất, gồm những bộ, ngành liên quan như Bộ Công thương, Bộ Y tế, các cơ quan quản lý thị trường, quản lý phân phối, bán lẻ và cả chính quyền địa phương. Đặc biệt là nâng cao nhận thức của doanh nhân kinh doanh bia, rượu và của cả cộng đồng.

Nhiều người cho rằng, Nhà nước cần tập trung tuyên truyền, giáo dục để nhân dân nâng cao nhận thức về nguy cơ, tác hại của việc lạm dụng rượu bia, xây dựng cơ chế giám sát chặt chẽ bảo vệ sức khỏe lâu dài cho hàng triệu người tiêu dùng, bảo vệ thế hệ trẻ trong một nhận thức và hành động đúng đắn, văn minh. Và để nâng cao nhận thức của người dân một cách hiệu quả, rất cần thực hiện đồng bộ trong toàn xã hội: tại gia đình, nhà trường và cộng đồng.

Việc cấm bán rượu bia cho người dưới 18 tuổi nếu không được luật hóa với khung chế tài cụ thể thì sẽ không thể có tác động tới thói quen của mọi người… Chỉ khi những người uống rượu thật sự thấy lợi ích của mình bị đe dọa bởi hành vi trên thì việc cấm đó mới có đủ sức nặng làm thay đổi trong ý thức người sử dụng để mang lại hiệu quả lâu dài.

HỮU DUYÊN